Zuid Nederland zet schouders onder klimaataanpassing

De samenwerkende overheden in Brabant en Limburg gaan vanaf 2020 naar verwachting jaarlijks € 50 miljoen extra besteden aan maatregelen ter voorbereiding op klimaatverandering. De regio vraagt ook een bijdrage van de nationale overheid vanuit het nieuwe Deltaplan Ruimtelijke Adaptatie.

Een werkbezoek van minister Melanie Schultz-Van Haegen en staatssecretaris Sharon Dijksma in Boxmeer, stond in het teken van klimaataanpassing.
De 2 provincies, de waterschappen en de gemeenten ervaren klimaatverandering in Zuid-Nederland als urgent én acuut. Droogte, hitte, hagel en wateroverlast komen steeds vaker voor en veroorzaken veel schade en overlast, zoals tijdens de zware buien in juni 2016 in Limburg en Oost-Brabant. Ook nemen de risico’s voor gezondheid en veiligheid toe.

Dijkgraaf Lambert Verheijen van waterschap Aa en Maas, die de plannen namens de samenwerkende overheden in Zuid-Nederland toelichtte: ‘De klimaatverandering treft het waterbeheer direct en daarom moeten we dit als overheden gezamenlijk aanpakken. We kunnen niet heen om de inzichten uit de wetenschap over de wereldwijde klimaatverschijnselen en de afspraken die regeringsleiders hebben gemaakt in Parijs’. Ook dijkgraaf Patrick van der Broeck van Waterschap Limburg benadrukte de urgentie: ‘Er is geen tijd meer voor uitstel, we moeten nu in actie komen. De opgave die er ligt, is enorm en we hebben de hulp van het Rijk dringend nodig. In het Zuid-Limburgse heuvelland bijvoorbeeld zijn de problemen nu al on-Nederlands groot’.

Zuid-Nederland bereidt zich dus versneld voor op de toekomst om te zorgen dat klimaatverandering ons niet overkomt, maar wordt omgezet in kansen voor een fijne en veilige omgeving om in te wonen en te werken. Voor de periode 2017-2020 wordt nu een gezamenlijke uitvoeringsagenda opgesteld. De verwachting is dat in deze periode al voor meer dan € 50 miljoen aan maatregelen wordt getroffen. De gezamenlijke investeringsinspanning voor het watersysteembeheer en klimaatmaatregelen bedraagt nu al meer dan € 500 mln. per jaar. Vanaf 2020 komt daar dus naar verwachting 50 miljoen euro per jaar bij. Dit geld zal onder meer worden besteed aan het vergroten van de capaciteit van watersystemen, het 'verkoelen' van hitteplekken in de stad, het vergroenen van de openbare ruimte, het beter opvangen van regenwater en het vergroten van mogelijkheden om het in de bodem te laten infiltreren.

Tijdens het bezoek van de minister en staatssecretaris werd het Weijerpark in Boxmeer bezocht; een voorbeeld van klimaatadaptatie waar meerwaarde wordt gecreëerd op verschillende punten, zoals bestendigheid tegen wateroverlast, tegen verdroging en hittestress, verbetering biodiversiteit en stadsnatuur, sociale ontmoeting en educatie.

Sustainability Hotspot Scan geeft mkb-bedrijven in de chemie inzicht

Duurzaamheid is voor mkb-bedrijven binnen de chemische sector een steeds belangrijkere drijfveer. Maar waar zitten de kansen? En wat zijn de risico's? In samenwerking met MVO Nederland, een groep mkb-bedrijven en RIVM ontwikkelde TNO voor het mkb de Sustainability Hotspot Scan.

De Sustainability Hotspot Scan is gratis en specifiek ontwikkeld voor producten uit de chemische industrie zoals kunststoffen, plastics, medicijnen, cosmetica, schoonmaakmiddelen en verf. De scan helpt bedrijven slimme keuzes te maken bij duurzame productontwikkeling. Ook kunnen bedrijven hun bestaande product invoeren in de scan en snel zien waar in de keten nog werk te doen is om aan de internationale OESO-richtlijnen voor eerlijk zakendoen te voldoen.

De scan maakt gebruik van breed gedragen en mondiale datasets. Milieubelasting en veiligheidsrisico’s zijn onderdeel van de scan, maar ook tot nu toe minder grijpbare eenheden zoals internationale arbeidsomstandigheden, mensenrechten en corruptie. Invullen van de scan is eenvoudig. “Als je je Safety Data Sheets op orde hebt en je checkt bij je leveranciers de herkomst van hun producten en grondstoffen, kun je de scan in een halve dag doorlopen,” aldus Elise Boukris van TNO. “De scan geeft uiteindelijk een positie aan van het product ten opzichte van het wereldgemiddelde op 6 themagebieden. De uitkomst geeft geen ‘vignet van goedkeuring’, maar wel een directe aanwijzing welke keuzes men direct moet onderzoeken, plus een meetbare basis om een serieus gesprek over duurzaamheid aan te gaan.”

De ontwikkeling van een duurzaamheidsscan specifiek voor het mkb is een eerste stap in de roadmap die TNO in opdracht van MVO Nederland heeft opgesteld. Deze roadmap moet uiteindelijk leiden tot meer samenwerking tussen ketenpartners en meer transparantie en duurzaamheid van (mkb)koplopers in hun internationale MVO (I-MVO) netwerk chemie. In de roadmap is een aantal routes uitgestippeld om de ambities te realiseren.

Asbestmeter maakt snelle en eenvoudige screening mogelijk

Tauw beschikt als eerste in Nederland over de asbestmeter (microPHAZIR AS). De asbestmeter maakt het mogelijk om op een snelle en veilige manier te bepalen of er asbesthoudend materiaal aanwezig is.

Door een directe screening ter plaatse wordt het risico van blootstelling aan asbest - vergeleken met de traditionele werkwijze van monstername en analyse - sterk verminderd. De asbestmeter wordt onder andere al ingezet bij de inventarisatie van asbesthoudende daken.

Vondst fosfor vertraagt ingebruikname Blauwe As

De vondst van fosfor in slib dat uit het Kanaal is gebaggerd, vertraagt de ingebruikname van de Blauwe As. Er moet eerst nader onderzoek komen of er op deze locatie nog meer fosforresten op de bodem van het Kanaal liggen voordat de nieuwe vaarverbinding vrijgegeven kan worden voor de vaarrecreanten. Het was de bedoeling dat de eerste bootjes vanaf 1 juli door het Kanaal zouden varen.

De aangetroffen fosforresten zijn de afgelopen dagen nader onderzocht door deskundigen. Zij vermoeden dat het gaat om resten van fosforgranaten die in de Tweede Wereldoorlog werden gebruikt. De vondst en de bevindingen zijn voor de gemeente aanleiding voor een aantal vervolgstappen. Eerst moet er door de aannemer, die de baggerwerkzaamheden gaat uitvoeren een plan van aanpak worden geschreven, waarin precies wordt aangegeven hoe de verdere zoektocht naar mogelijk meer fosforresten verloopt en welke voorzorgsmaatregelen op het gebied van veiligheid worden getroffen.

Als het plan van aanpak is goedgekeurd, wordt een speciaal beveiligd baggerschip (onder andere met extra bepantsering) ingezet die onder geconditioneerde omstandigheden de bodem verder af zal graven. Het opgegraven slib wordt aan boord van het schip gezeefd en onderzocht op resten van fosfor. De gemeente hoopt op korte termijn het plan van aanpak van de aannemer te ontvangen. Het is nog niet duidelijk wanneer het speciale baggerschip kan aanmeren in het Kanaal.
De gemeente betreurt het dat de beoogde datum van ingebruikname van de Blauwe As niet wordt gehaald, maar benadrukt dat veiligheid boven alles gaat.

Luchtkwaliteit in Noord-Holland ook in 2016 op orde

De provincie Noord-Holland meet jaarlijks, in de regio’s IJmond, Havengebied Amsterdam en Haarlemmermeer, de luchtkwaliteit. Uit de meetresultaten is gebleken dat ook in 2016, op alle meetlocaties, is voldaan aan de Europese wettelijke grenswaarden. In alle 3 de regio’s wordt op geen enkele locatie voor de jaargemiddelde concentraties fijnstof (PM10 en PM2,5) overschreden. Ten opzichte van 2015, zijn er op sommige plekken wel lichte stijgingen voor stikstofdioxide (NO2 ) gemeten. Deze waarden liggen nog wel ruim onder de grenswaarden. Dit zijn de belangrijkste conclusies uit de datarapporten luchtkwaliteit over 2016.

Gedeputeerde Adnan Tekin: “Heel mooi nieuws dat op alle meetlocaties voldaan wordt aan de Europese grenswaarden. Hieruit blijkt dat onze gezamenlijke inspanningen werken en dat motiveert me om extra stappen te zetten. Dit kan ik niet alleen en daarom wil ik meer samenwerken met mijn collega-gedeputeerden en andere betrokkenen. Ik denk dan bijvoorbeeld aan meer fietsroutes en meer innovatieve maatregelen voor duurzame oplossingen.”

De provincie Noord-Holland meet al jaren de luchtkwaliteit in de IJmond, het havengebied Amsterdam en de Haarlemmermeer. Deze metingen worden uitgevoerd als aanvulling op het Landelijk Meetnet Luchtkwaliteit van het RIVM, om meer gedetailleerde regionale informatie te verkrijgen. In de IJmond vinden de metingen plaats in samenwerking met TATA Steel en de Omgevingsdienst IJmond. In Westpoort vinden de metingen plaats in samenwerking met het havengebied Amsterdam en de gemeente Zaanstad, waarbij de Haven van Amsterdam als opdrachtgever fungeert.

Sinds 1 maart is er in Noord-Holland een verbod op het varend ontgassen van benzeen en sterk benzeenhoudende koolwaterstoffen van kracht. Benzeen is een stof die slecht is voor de gezond en veroorzaakt bovendien stank. Door dit verbod wordt de luchtkwaliteit verbeterd en de leefbaarheid in Noord-Holland vergroot.

Michelin ontwikkelt luchtloze milieuvriendelijke autoband

Zowel de productie als het gebruik van autobanden is erg belastend voor het milieu, aangezien ze vaak vervangen moeten worden en door het slijten microplastics in omloop brengen. Fabrikant Michelin doet met de Visionary Concept Tire een belangrijke stap om het gebruik van banden een stuk duurzamer te maken. De innovatieve autoband is gefabriceerd met een 3D-printer en volledig gemaakt van afbreekbare materialen

Aphea.Bio mikt op leiderspositie in nieuwe generatie biologische bestrijdingsmiddelen

Aphea.Bio, een nieuwe spin-off van VIB, de UGent en KU Leuven, ontwikkelt op basis van in de natuur voorkomende micro-organismen duurzame oplossingen om de opbrengst van gewassen te verhogen én ze beter te beschermen tegen bepaalde schimmelziektes.

Dankzij een succesvolle financiering-A ronde en een O&O-project van het Agentschap Innoveren en Ondernemen (VLAIO) beschikt Aphea.Bio over 9 miljoen euro. Hiermee wil de start-up een leiderspositie innemen op de snelgroeiende markt van biologische bestrijdingsproducten en biostimulanten. Aphea.Bio neemt zijn intrek in de Gentse Bio-Accelerator en wordt geleid door CEO dr. Isabel Vercauteren en CSO dr. Steven Vandenabeele.

Aphea.Bio zal een nieuwe generatie ‘biologische bestrijdingsmiddelen’ ontwikkelen op basis van natuurlijk voorkomende micro-organismen. Deze zullen een alternatief bieden voor chemische bestrijdingsmiddelen die om diverse redenen meer en meer onder druk staan.

Daarnaast zal het bedrijf zich ook richten op het ontwikkelen van nieuwe ‘biostimulanten’, micro-organismen die de groei van gewassen stimuleren door bijvoorbeeld de opname van nutriënten uit de bodem te bevorderen.

Melkveehouders, zuivel- en veevoerbedrijven in dialoog met Milieudefensie

Milieudefensie is in gesprek gegaan met ketenpartijen over haar campagne en petitie 'eerlijke-melk.nl'. Alle belangrijke partijen zijn vertegenwoordigd. Grote afwezigen vandaag zijn de supermarkten op wie de campagne zich juist richt. Bart van Opzeeland, campagneleider duurzaam voedsel van Milieudefensie: ‘Wij zien deze stakeholderdialoog als startpunt voor drastische verduurzaming van het zuivelaanbod op de Nederlandse markt. Wij hopen voor het eind van 2017 hierover afspraken te maken met de zuivelketen en de supermarkten”.

In een zeer goed bezochte stakeholderdialoog waren alle grote zuivelorganisaties aanwezig, zoals Friesland Campina, A-ware en Cono. Evenals de belangrijke veevoerbedrijven als Agrifirm, ForFarmers en koepelorganisaties Nederlandse Zuivelorganisatie (NZO), de banken (Rabobank, ABN Amro), de Land en Tuinbouworganisatie (LTO), Dutch Dairymen Board (DDB) en GRONDig.
Supermarkten waren ook uitgenodigd, maar zij wilden vandaag niet aan de dialoog deelnemen. En dat terwijl juist zij voor duurzamere zuivel in de schappen moeten zorgen. Dat is veel meer dan alleen koeien in de wei. Het is ook: boeren een minimale kostprijs garanderen, zodat zij in duurzame melk kunnen investeren, duurzaam Europees en regionaal veevoer, natuur op het bedrijf, klimaat en geen mestoverschot (grondgebondenheid).

Op het thema Europees veevoer ziet Milieudefensie positieve ontwikkelingen. Vandaag neemt veevoerbedrijf Agrifirm bijvoorbeeld een innovatieve stap. Zij roepen een code in het leven waarmee de belangrijkste grondstoffen voor voer (soja en granen) straks uit (geografisch) Europa komen.  Wij pleiten hier al jaren voor en juichen dit toe. Soja uit Europa is volgens onderzoek van Questionmark negen keer milieuvriendelijker dan soja uit Zuid-Amerika. Daar is veel oerwoud verdwenen om veevoer te produceren voor onze koeien. Europees veevoer haalt de druk weg op boskap die almaar doorgaat.

Milieudefensie wijst ook op duurzame gecertificeerde Europese soja van het keurmerk Donau/Europe soy; deze is anders dan het initiatief van Agrifirm ook 100 procent gmo-vrij. De Duitse supermarkten eisen nu al een 100 procent gmo-vrij garantie voor zuivel, eieren en vlees. Duitsland is het grootste exportland voor Nederlandse kaas, toetjes, melk, eieren en vlees.

Europese soja is haalbaar en betaalbaar. Volgens CLM kost het slechts een halve eurocent per liter meer. Als supermarkten boeren een fatsoenlijke prijs betalen voor hun melk kunnen zij duurzamer produceren, door bijvoorbeeld gebruik van soja uit Europa.

'Chemiebedrijf Chemours loost zonder vergunning'

Het chemiebedrijf Chemours in Dordrecht heeft dit jaar illegaal GenX-stoffen geloosd in de Merwede. Minister Schultz schrijft aan de Tweede Kamer dat tegen het lozen zonder vergunning hard moet worden opgetreden en dat Rijkswaterstaat inmiddels stappen heeft gezet. Met GenX-stoffen worden plastics gemaakt. Chemours maakt er gebruik van als vervanging van het giftige PFOA. Onlangs bleek dat de fabriek, het vroegere Dupont, jarenlang te veel PFOA heeft uitgestoten. Staatssecretaris Dijksma meldde aan de Kamer dat mensen daarvan negatieve gevolgen hebben kunnen ondervinden, zelfs vijf jaar nadat met de uitstoot van PFOA is gestopt.

Hé scooter, er gaat wat veranderen!

Vanaf 2018 veranderen de regels voor scooterrijders die van, naar, en binnen Amsterdam rijden. Er komt een milieuzone die moet zorgen voor schone lucht voor alle Amsterdammers, en de snorfiets moet waarschijnlijk op de rijbaan, met helmplicht.

Dit zijn twee noodzakelijke maatregelen om Amsterdam veiliger, gezonder en schoner te maken en voor scooterrijders vrij ingrijpend zullen zijn.

Het liefst zou Amsterdam alle scooters met een uitlaat weren, zo vies zijn ze. Vooral als je er direct achter staat is dat erg schadelijk voor de gezondheid. Ze stoten namelijk kankerverwekkende stoffen uit, zoals benzeen.

De milieuzone gaat op 1 januari 2018 in. Dit betekent dat brom- en snorfietsen van 2010 of ouder dan niet meer in de stad mogen rijden. Dit geldt voor de hele bebouwde kom, behalve landelijk Noord. Check de kentekenchecker op www.amsterdam.nl/scooter om te zien of jouw brom- of snorfiets er straks nog in mag.

Het college heeft ingestemd met het ontheffingenbeleid. Vanaf 1 oktober 2017 kun je in sommige gevallen een ontheffing aanvragen, waardoor je toch in de milieuzone mag rijden. In de kentekenchecker op www.amsterdam.nl/scooter kun je zien of je eventueel recht hebt op een ontheffing.

Deal VW – Europese Commissie sigaar uit eigen doos

De Consumentenbond heeft geen goed woord over voor de uitkomst van overleg tussen de Europese Commissie en Volkswagen om eigenaren van ‘sjoemeldiesels’ 2 jaar extra garantie te geven. Het is een sigaar uit eigen doos en mag niet in de plaats komen van een daadwerkelijke compensatie voor de frauduleuze praktijken.

Bart Combée, directeur Consumentenbond: 'De precieze invulling van de deal kennen we nog niet, maar als dit alles is wat Volkswagen te bieden heeft, dan is dat volstrekt onaanvaardbaar. De oorspronkelijke afspraak is dat de update die de auto’s krijgen (waarbij de sjoemelsoftware wordt verwijderd) geen negatieve gevolgen heeft voor het brandstofverbruik, rijgedrag of de prestatie van de auto. Wij krijgen de laatste tijd meerdere signalen dat die update echter wel degelijk problemen oplevert, bijvoorbeeld met de EGR-klep. In dat geval is Volkswagen nu ook al juridisch verplicht om dit kosteloos te repareren. Dat Volkswagen dit nu zo voorstelt is niets meer dan een doorzichtig staaltje marketing.’

Europese consumentenorganisaties, verenigd in BEUC, stellen dat de voorgestelde deal niet in de plaats mag komen van een compensatieregeling. Volkswagen (VW) weigert tot nu toe Europese autobezitters te compenseren, maar betaalde wel duizenden euro’s schadevergoeding aan consumenten in de Verenigde Staten. Dat is scheef.

De Consumentenbond stelt dat VW consumenten heeft misleid door auto’s met sjoemelsoftware op de markt te brengen waardoor die aan de emissie-eisen leken te voldoen, terwijl dat in werkelijkheid niet het geval was. Consumenten hebben een auto gekregen die niet al meteen bij ingebruikneming presteerde zoals verwacht mocht worden en waarvoor zij betaald hebben.
Op verzoek van de Consumentenbond onderzoekt de Autoriteit Consument en Markt (ACM) of VW zich schuldig heeft gemaakt aan oneerlijke handelspraktijken. Als dat wordt vastgesteld, opent dat de weg naar aansprakelijkheid en schadevergoeding.

De Consumentenbond komt graag in contact met autobezitters die problemen ondervinden na de update. Zij kunnen hun ervaringen delen op het Meldpunt sjoemeldiesel.

Normering van plastic en pesticiden in de bodem hoog nodig’

Naast plastic in de oceanen zijn verontreinigingen met plastic op landbouwgrond in Europa en grote delen van de wereld een groeiend probleem. En er zijn geen normen voor. Die ontbreken ook voor restanten van pesticides en hun afbraakproducten in bodems. Daarom dringt prof.dr. Violette Geissen aan op normering. Ze doet dat als persoonlijk hoogleraar aan Wageningen University & Research in haar inaugurele rede op 15 juni.

In de landbouw wordt afdekplastic gebruikt om vochtverlies te voorkomen, tegen onkruid en de zonnewarmte in het voorjaar vast te houden, bijvoorbeeld in de Nederlandse aspergeteelt. Rond het Spaanse Cartagena is een terrein van zesduizend hectare met plastic bedekt. In China bedraagt de akkeroppervlakte met plasticdek zo’n 20 miljoen hectare, vijf maal de oppervlakte van Nederland. Daarnaast komt veel plastic van stortplaatsen en stedelijke afvalstromen die in veel landen worden gebruikt op landbouwgrond.

Door erosie, geleidelijke versnippering, zonlicht, en door bodemorganismen kunnen, microplasticdeeltjes zich verspreiden over landbouwgronden en oppervlakte- en grondwater indringen. Regenwormen kunnen microplastics eten, concentreren dit in hun hoopjes en werken het in de bodem. Uit Wagenings onderzoek blijkt dat plastics zich ook via de terrestrische voedselketen concentreren. In Mexicaanse kippenmagen vonden onderzoekers 60 stukjes plastic per gram maagweefsel. “Plastic is overal”, concludeert de prof. Geissen als hoogleraar Soil degradation and land management in haar inaugurele rede Healthy land – healthy people – an transdisciplinary approach.

Rotterdam beraadt zich op uitspraak rechtbank milieuzone

De rechtbank Rotterdam heeft woensdag uitspraak gedaan over de bezwaren op de milieuzone in de Rotterdamse binnenstad. Met de milieuzone wordt een aantal categorieen vervuilende (vracht)auto's geweerd. Dit is een van de maatregelen voor gezondere lucht in Rotterdam. De rechtbank verwerpt het grootste deel van de bezwaren, maar acht het effect van het weren van oude bezineauto's van voor 1992 nog niet voldoende bewezen. Voor de vrachtauto's, oude personen- en bestelauto's op diesel en kampeervoertuigen stelt de rechter de gemeente in het gelijk en laat hij de milieuzone in stand.

De milieuzone in Rotterdam is onderdeel van een groot pakket aan maatregelen om de luchtkwaliteit in Rotterdam te verbeteren. Eind mei bracht het college van Rotterdam naar buiten dat inmiddels 29% vermindering roetuitstoot en 12% vermindering NOx (stikstofoxiden) uitstoot is bereikt.
De rechtbank oordeelt dat ten tijde van de behandeling van de zaak nog niet voldoende duidelijk was dat het effect van het weren van de categorie bezineauto's van voor 1992 (zonder katalysator) voldoende zou bijdragen aan het verbeteren van de luchtkwaliteit. Dit omdat het om een slechts een deel van het volledige wagenpark gaat.

Het weren van oude personenauto's van voor 1992 op benzine/LPG draagt voor ruim een vijfde bij aan de totale afname van de NOx uitstoot. Deze resultaten sterken het college in het destijds genomen besluit en de daarbij behorende ingezette maatregelen.

Het college constateert dat de rechtbank de Milieuzone voor het grootste deel in stand laat. Hiermee resteert een robuuste Milieuzone. Dat vindt het college van belang omdat het zich inzet voor gezondere lucht voor de Rotterdammers. Het college is dan ook blij dat de rechtbank in de uitspraak overweegt: "Door deze besluiten (verkeersbesluit en beleidsregels Milieuzone) wordt het algemeen belang gediend, te weten de leefbaarheid van de inwoners".

Het college beraadt zich op dit moment over eventuele verdere stappen. In afwachting daarvan heeft het college besloten om voorlopig benzineauto's van voor 1992 en jonger dan 40 jaar die de milieuzone binnenrijden, niet te beboeten.

Minder vervuilende ritten door bestelvoertuigen

Sinds 1 januari 2017 is er in Amsterdam een milieuzone voor bestelvoertuigen van kracht, waardoor dieselbestelwagens van voor 2000 het gebied binnen de ringweg (ten zuiden van het IJ) niet meer in mogen.

Tot 1 mei werden overtreders wel gewaarschuwd maar nog niet beboet. Sinds 1 mei ontvangt elke overtreder een boete van 90 euro. In de eerste maand zijn 687 boetes verstuurd, terwijl er in totaal 2.240 vervuilende ritten de stad in gingen.

Ter vergelijking: in april waren er nog 5.371 vervuilende ritten en in december 2016 zelfs nog 16.921. Het aantal vervuilende ritten blijft dus stevig afnemen. Het huidige aantal is slechts 0,5% van alle bestelautoritten in de milieuzone.

De milieuzone maakt onderdeel uit van de maatregelen om de luchtkwaliteit in Amsterdam te verbeteren. Met als doel: een uitstootvrije stad in 2025. Vanaf 1 januari 2018 gelden ook milieuzones voor dieseltaxi’s, touringcars en brom- en snorfietsen.

Deze machine haalt CO2 uit de lucht

Dat de Verenigde Staten zich onder Trump terugtrekken uit het klimaatakkoord wil niet zeggen dat de rest van de wereld de strijd tegen de opwarming van de aarde opgeeft. Het tegendeel is zelfs waar: zo heeft het Zwitserse Climeworks een machine ontwikkeld die CO2 uit de lucht kan halen en vervolgens kan omzetten in een bruikbare grondstof voor de industrie en de landbouw.

Waarom we een Internationaal Strafhof voor het milieu nodig hebben

Het is nog nooit zo gevaarlijk geweest om milieuactivist te zijn. Neem het geweld dat losbrak tegen de milieuactivisten die tegen de Dakota Acces pijpleiding in de VS protesteerden. De politie werd beschuldigd van het gebruik van excessief geweld om de leden van de Standing Rock Sioux en hun supporters uiteen te drijven, die betoogden dat het project hun water zou besmetten en heilige begraafplaatsen zou beschadigen. Gelukkig werd er bij deze protesten niemand gedood. Maar elders, in meer fragiele democratieën, betalen milieuactivisten die opstaan tegen vervuilers met hun leven. Een Global Witness rapport documenteert alleen al in 2015 185 moorden in 16 landen. Dat is bijna het dubbele van het aantal gedode journalisten dat jaar.

Kort geding voor gezonde lucht aangespannen

Milieudefensie heeft een dagvaarding voor een kort geding naar de Haagse rechtbank gestuurd. Hiermee eisen we dat de rechter de Staat beveelt zo snel mogelijk maatregelen te nemen om de lucht gezonder te maken. Nederland moet minimaal voldoen aan de Europese luchtkwaliteitswet. Daar willen we niet op wachten, want iedere dag ademen we met zijn allen schadelijke ongezonde lucht in in Nederland. De zitting zal op 23 augustus plaatsvinden.

Al jaren is duidelijk dat luchtvervuiling leidt tot ernstige aandoeningen, zoals hart- en vaatziekten, chronische longziekten en longkanker. Sinds Milieudefensie haar dagvaarding voor gezonde lucht uitstuurde in augustus 2016, zijn er nog tientallen nieuwe onderzoeken over de effecten van luchtvervuiling verschenen. “Het is bewezen dat luchtvervuiling zorgt voor dementie, leerachterstanden, slaapproblemen en een verminderende werking van antibiotica. En er wordt steeds meer bekend over hoe diep vervuilende deeltjes in je bloedbaan en hersenen kunnen doordringen en schade aanrichten. Al deze nieuwe informatie maakt onze zaak voor gezonde lucht alleen maar urgenter”, zegt Anne Knol, campagneleider mobiliteit.

Niet alleen Milieudefensie heeft kritiek op het luchtbeleid van de Nederlandse overheid. In februari dit jaar noemde de Europese Commissie de luchtvervuiling in Nederland ‘zorgwekkend’. Rotterdam, Den Haag en Amsterdam staan zelfs alle drie in de top 12 meest vervuilde stedelijke gebieden van Europa. De Algemene Rekenkamer bracht deze maand een rapport uit waarin het concludeerde dat het Ministerie nauwelijks zicht op effectiviteit van de maatregelen die zij de laatste jaren genomen heeft. De rekenkamer concludeerde dat het Nederlandse luchtkwaliteitsbeleid niet of nauwelijks wordt geëvalueerd. “Als je ziet hoe slecht het luchtbeleid functioneert en hoe weinig prioriteit dit krijgt van de Staat, is het geen wonder dat Nederland na al die jaren nog steeds niet aan de Europese wet voldoet. De overheid zet daardoor willens en wetens onze gezondheid op het spel. Met dit kort geding hopen we de Staat er eindelijk toe te dwingen om te zorgen voor gezonde lucht”, aldus Anne Knol.

Milieudefensie startte vier weken geleden een crowdfundingsactie om geld bij elkaar te halen om het kort geding te bekostigen. De steun voor deze procedure voor gezonde lucht was overweldigend. In slechts 5 dagen tijd haalde Milieudefensie het benodigde geld op. Dankzij 467 mensen werd 9.500 euro opgehaald. Sindsdien heeft Milieudefensie samen met een advocaat gewerkt aan een dagvaarding. Die is vrijdag 2 juni aan de rechtbank verstuurd. De zitting zal op 23 augustus om 9:00 uur plaatsvinden.

Greenpeace stapt uit de Cattle Agreement na fraude en toenemend geweld

Brazilië wist lange tijd de ontbossing in de Amazone te verminderen. Maar de huidige chaos van fraude, corruptie en geweld bedreigen dit succes. Greenpeace stapt uit het verdrag met slachthuizen, maar verstevigt samenwerking met lokale bevolking.

Zo’n 8 jaar geleden beloofden de drie grootste slachthuizen van Brazilië dat ze geen vee meer inkochten waar regenwoud voor gekapt was. Deze afspraken werden vastgelegd in de Cattle Agreement. Een van deze slachthuizen was JBS, de grootste rundvleesexporteur ter wereld.
Eind maart 2017 onthulde IBAMA, de controlerende milieu-instantie van Brazilië, dat JBS toch vee kocht uit gebieden waar (zelfs illegaal) gekapt werd. Nu is duidelijk geworden dat JBS ook betrokken is bij het politieke corruptieschandaal rond de regering van president Temer. Deze ontwikkelingen, samen met het toenemende gewelddadige landconflicten in de bosgebieden en de recente politieke aanvallen op mensenrechten en milieubescherming, hebben Greenpeace doen besluiten om uit de Cattle Agreement te stappen.

Deze giftige combinatie sloopt het regenwoud en de mensenrechten. De huidige politieke chaos in Brazilië heeft grote gevolgen voor de bescherming van het regenwoud en de rechten van de 900.000 mensen die in en rond de bossen wonen.

Korstmossen in Overijssel wijzen op minder ammoniak in de lucht en opwarming van klimaat

Korstmossen tonen aan dat vervuiling door ammoniak nog steeds een groot probleem is voor bos- en natuurgebieden. In het landelijk gebied neemt de vervuiling af, maar dat geldt niet voor de grote bos- en natuurgebieden.

Vervuiling in het stedelijk gebied blijkt groter dan gedacht en neemt toe. Hier gaat het niet om ammoniak maar om stikstofoxiden. Korstmossen laten ook zien dat het klimaat geleidelijk zachter en vochtiger is geworden.

Milieu-economische verkenning toerismesector

De toerismesector zorgt voor druk op het milieu, net als alle andere sectoren in de economie. Het gaat dan bijvoorbeeld om de productie van afval en het verbruik van water en energie. Op basis van onderzoek van het CBS in opdracht van het Ministerie van Economische Zaken is specifiek voor de toerismesector een aantal milieu-economische indicatoren op een rijtje gezet.

De Nederlandse toerismesector droeg in de periode 2010-2015 gemiddeld ongeveer 3 procent bij aan de totale toegevoegde waarde van de Nederlandse economie en 5 procent aan de werkgelegenheid. De toerismesector is tegelijkertijd verantwoordelijk voor 7 procent van het netto binnenlands energieverbruik en 10 procent van het totale leidingwaterverbruik. Bij het energieverbruik speelt de luchtvaart een grote rol, bij het leidingwaterverbruik de horeca en recreatie.

De sector produceert daarnaast relatief weinig afval en de uitstoot van zware metalen naar water is naar verhouding laag.

De toerismesector stoot per euro toegevoegde waarde relatief veel broeikasgassen uit. De uitstoot van broeikasgassen door de toerismesector nam in de periode 2010-2015 met ongeveer 11 procent toe. Deze groei hangt vooral samen met de groei van luchtvaartactiviteiten gerelateerd aan het toerisme; het aantal vliegbewegingen nam toe.

De toename in broeikasgasemissies is kleiner dan de groei van de toegevoegde waarde van de sector in die periode (+21,5 procent). Er is sprake van een relatieve ontkoppeling van de economische groei van het toerisme en de uitstoot van broeikasgassen. Emissie-extensieve activiteiten zoals reisbemiddeling zijn harder gegroeid dan emissie-intensieve activiteiten zoals de luchtvaart; vliegtuigen stoten immers meer uit dan reisbureaus.

Beleggingsreus eist milieu-ingrepen banken

Norges, het grootste investeringsfonds ter wereld, eist dat banken waarin het zijn geld steekt tonen hoe hun kredietverlening gaat bijdragen om opwarming van de aarde te beperken. Dat meldt het concern, dat $960 miljard belegt in wereldwijd negenduizend bedrijven. Het geleid wordt door Norges Bank Investment Management en laat zijn in aandelen, obligaties en grondstoffen wereldwijd. Het roept bedrijven al op om hun emissie van CO2 terug te brengen. Dat zal dit jaar bij vierduizend bedrijven gebeuren, aldus Norges.

Pluimveesector moet uitstoot van fijnstof met helft reduceren

De uitstoot van fijnstof uit pluimveestallen moet binnen tien jaar met de helft omlaag. Voor nieuwe pluimveestallen moet zelfs een reductie-eis van 70 procent gaan gelden. Deze maatregelen zijn noodzakelijk omdat recent onderzoek sterke aanwijzingen geeft dat de uitstoot van fijnstof effecten heeft op de gezondheid van omwonenden van pluimveebedrijven.  

Dit schrijven de staatssecretarissen Van Dam (Economische Zaken) en Dijksma (Infrastructuur en Milieu) mede namens staatssecretaris Van Rijn (Volksgezondheid, Welzijn en Sport) in een brief aan de Tweede Kamer.

Pluimveebedrijven stoten meer fijnstof uit dan alle andere veehouderijen in Nederland. Uit het vorig jaar verschenen onderzoek 'Veehouderij en Gezondheid Omwonenden' (VGO-onderzoek) en enkele andere onderzoeksrapporten blijkt dat de uitstoot van fijnstof omwonenden van veehouderijen gevoeliger maakt voor infecties. Bij omwonenden komen vaker longontstekingen voor. Ook kampen zij vaker met een verminderde longfunctie.

Naar aanleiding van de rapporten heeft het kabinet samen met de pluimveesector een pakket aan maatregelen opgesteld om de luchtkwaliteit rond stallen te verbeteren. Afgelopen februari heeft de sector zich hier uit teruggetrokken. Gelet op het belang voor de volksgezondheid zet het kabinet nu zelf de uitwerking van het maatregelenpakket in gang. De besluitvorming over wettelijke maatregelen zal worden overgelaten aan het nieuwe kabinet.

"De overheid heeft de verantwoordelijkheid de uit de onderzoeken geconstateerde gezondheidsrisico’s voor omwonenden van pluimveebedrijven zoveel mogelijk te beperken. Daarom neemt het kabinet maatregelen en werkt het een wettelijke verplichting uit om de uitstoot van fijnstof minimaal te halveren", aldus staatssecretaris Van Dam.

Naast de reductie-eis voor de komende tien jaar komt het kabinet ook met maatregelen om de uitstoot van fijnstof door pluimveehouderijen op de korte termijn aan te pakken. Zo stelt Van Dam over de komende vier jaar 1,6 miljoen euro beschikbaar voor het ontwikkelen van nieuwe innovatieve oplossingen die de uitstoot van fijnstof direct bij de bron, in de stal, vermindert.
Verder gaat staatssecretaris Dijksma knelpunten wegnemen om nieuwe reductietechnieken sneller erkend te krijgen. Zij past hiervoor de erkenningsprocedure aan. Ook wordt er een handreiking opgesteld voor provincies en gemeenten, om te gebruiken bij de beoordeling van aanvragen van bedrijven die willen uitbreiden of nieuwe bedrijven die zich willen vestigen.

Naar aanleiding van het VGO-onderzoek van vorig jaar heeft het kabinet opdracht gegeven voor aanvullend onderzoek over de relatie tussen veehouderij en gezondheid van omwonenden. Dit onderzoek is naar verwachting voor de zomer gereed. Ook zal de Gezondheidsraad voor het einde van dit jaar nader advies uitbrengen. 

Nederlandse uitstoot van broeikasgassen steeg in 2015 met 4 procent

In 2015 is de totale uitstoot van broeikasgassen in Nederland met ongeveer 4 procent gestegen ten opzichte van 2014. De stijging in 2015 komt vooral door de toename van de CO2 emissie doordat er meer elektriciteit is geproduceerd in de door steenkool gestookte elektriciteitscentrales. Daarnaast is er vanwege de koudere winter meer brandstof gebruikt voor ruimteverwarming dan in 2014. Dit blijkt uit de jaarlijkse inventarisatie van broeikasgasemissies door het RIVM.

De totale uitstoot van alle broeikasgassen bedroeg in 2015 195,2 miljard kilogram CO2-equivalenten. Ten opzichte van het zogeheten Kyoto-basisjaar is dit een afname van ongeveer 12,5 procent. Dit basisjaar, dat afhankelijk van het broeikasgas 1990 of 1995 is, dient voor het Kyotoprotocol als referentiejaar voor de uitstoot van broeikasgassen.

De CO2-uitstoot lag in 2014 voor het eerst onder het niveau van het basisjaar 1990. In 2015 is de CO2-uitstoot toegenomen met 4,5procent en komt daarmee weer boven het niveau van het basisjaar 1990 (+1,5 procent) te liggen. De toename in de CO2 uitstoot ten opzichte van het basisjaar werd voor de totale emissie van alle broeikasgassen ruim gecompenseerd door de lagere emissies van de overige broeikasgassen methaan, distikstofoxide en fluorhoudende gassen.

Het RIVM heeft de inventarisatie opgesteld in opdracht van het ministerie van Infrastructuur en Milieu. Hiermee voldoet Nederland aan de nationale rapportageverplichtingen voor 2017 van het Klimaatverdrag van de Verenigde Naties (UNFCCC), van het Kyoto Protocol en van het Bewakingsmechanisme Broeikasgassen van de Europese Unie.