Het klimaat redden met wiet kweken

Hoe meer hennep, hoe beter voor het klimaat. Het is het credo van de twee jonge Rotterdammers Joost van der Waal en Sanne Pelt. Zij telen op een proefveld vezelhennep om de CO2-uitstoot te reduceren en isolatiemateriaal voor woningen te produceren. Door te helpen schadelijke uitstoot terug te dringen én zuiniger te stoken, slaan ze twee vliegen in één klap. “We willen de stad Rotterdam verduurzamen en wiet neemt veel meer koolstofdioxide op dan bos omdat het zo snel groeit”, legt Joost van der Waal uit. “Binnen vier maanden kan het twee tot drie meter hoog worden.” Zo hoog zijn de hennepplanten niet op het proefveld van landgoed Weelde op de grens van Rotterdam en Schiedam.

Actie om stikstof- en PFAS-impasse te doorbreken

Onder de slogan ‘Nederland staat op slot, politiek trek ’t vlot!’ sluiten meer dan 30 branche- en ondernemersorganisaties van MKB-Nederland en VNO-NCW zich aan bij de landelijke actiedag op 30 oktober van de stichting Grond in Verzet. De organisaties hebben samen met deze stichting een manifest gemaakt dat ze woensdag willen aanbieden aan de verantwoordelijke ministers, de minister-president en de provincie- en gemeentebestuurders.

'In het manifest schetsen we de enorme schade van de stikstof- en PFAS-impasse. Ook doen we voorstellen om Nederland snel weer vlot te trekken, zodat projecten weer door kunnen en banen niet in gevaar komen', aldus MKB-Nederland en VNO-NCW.

Voor de branches- en ondernemersorganisaties is een belangrijke randvoorwaarde dat de actie woensdag publieksvriendelijk verloopt en niemand tot overlast is. 'Dus geen wegblokkades maar bijvoorbeeld wel een mooie materiaalexpositie op het Malieveld om te illustreren welk soort werk momenteel allemaal stilligt.'

Aanpak PFAS-problemen – meer ruimte voor verplaatsen van grond

Grond- weg- en waterbouwbedrijven ondervinden veel problemen omdat het giftige PFAS op veel plekken in de bodem zit. Het kabinet wil de gezondheid en omgeving beschermen, maar wil ook zorgen dat projecten zo snel mogelijk door kunnen gaan. Staatssecretaris Van Veldhoven zet vandaag een nieuwe stap in de aanpak van het PFAS-probleem. Zij vraagt het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) om op basis van recente metingen met spoed een tijdelijke, landelijke achtergrondwaarde voor PFAS in de (land)bodem op te stellen. Zo kan de 0.1 grens die nu uit voorzorg op basis van de wet op sommige plekken geldt, verruimd worden tot deze landelijke achtergrondwaarde. Dit geeft bedrijven meer ruimte voor het verplaatsen van grond, zonder dat gezondheid of het milieu in gevaar komt. Van Veldhoven wil dat de ruimere norm uiterlijk 1 december van kracht wordt.

Van Veldhoven: “We kunnen PFAS niet uit de grond toveren maar we kunnen ook heel veel wèl. We moeten zo snel mogelijk van de 0.1 grens af, binnen de veilige ruimte die er is. Dat kan door een landelijke achtergrondwaarde. Daar heb ik het RIVM met spoed om gevraagd. Ik span me maximaal in om te zorgen dat de bouw zo min mogelijk last ondervindt.”

Het RIVM is gevraagd met spoed te onderzoeken of daar waar 0,1 microgram nu op basis van de wet de grens is, te kijken of er meer veilige ruimte is op basis van beschikbare achtergrondwaarden. Van Veldhoven: “Of die veilige ruimte er is, dat kan de overheid niet bepalen, dat kunnen bedrijven ook niet bepalen. Dat moet gebaseerd zijn op onafhankelijk wetenschappelijk onderzoek. Maar als die ruimte er is, moet deze maximaal en zo snel mogelijk benut worden.” Van Veldhoven stelde eerder al op verzoek van gemeenten en provincies het tijdelijk handelingskader PFAS vast om bedrijven zoveel mogelijk ruimte te geven grond te blijven verplaatsen

Naast het verzoek aan het RIVM of een verruiming van de 0.1 grens mogelijk is, heeft staatssecretaris Van Veldhoven een taskforce ingesteld. In de taskforce werken bedrijven en overheden voor de duur van in ieder geval één jaar samen aan oplossingen voor regio-overstijgende knelpunten. De taskforce wordt geleid door oud-topambtenaar Hans van der Vlist. Ook worden er door het land werkconferenties georganiseerd om voor concrete projecten in de regio te kijken wat de belemmeringen zijn, en hoe deze weggenomen kunnen worden. Dit kan alleen samen met gemeenten, provincies, Waterschappen en de bedrijven.

Er is nog veel onduidelijkheid over wat wel en niet kan met PFAS-houdende grond. Om onduidelijkheden weg te nemen, is de bodemhelpdesk beschikbaar voor meer informatie. Mensen met concrete vragen over het verplaatsen van grond in relatie tot PFAS kunnen terecht bij de bodemhelpdesk, die te vinden is via www.bodemplus.nl.

‘Recessie dreigt als stikstof- en PFAS-crisis niet snel wordt opgepakt’

De problemen rond stikstof in natuurgebieden en chemische stoffen in de grond hebben hebben veel grotere economische gevolgen dan de politiek zich realiseert, stellen de voorzitters van MKB-Nederland en VNO-NCW in De Telegraaf. ‘Als we niet snel tot oplossingen komen met het kabinet en de provincies, zitten we zo in een zelfgeorganiseerde recessie.’ De ondernemersorganisaties sluiten zich woensdag aan bij de protestactie 'Grond in verzet' van de bouw in Den Haag.

MKB-Nederland en VNO-NCW organiseerden onlangs een crisisberaad met tientallen branches over de problematiek. Daar kwam veel onvrede naar boven. De hele bouwketen begint de gevolgen te merken. Zo is de afzet van heipalen al met 80 procent gedaald. ‘Overal begint de stikstof- en PFAS-impasse op te spelen: van schilders tot aannemers, van de binnenvaart tot tegelzetters.’ De ondernemersorganisaties krijgen via een meldpunt talloze voorbeelden binnen van ondernemers die geen opdrachten meer krijgen en personeel thuis heeft zitten.

Bij PFAS gaat het om chemische stoffen die in de bodem kunnen zitten. Bedrijven die grond verplaatsen zijn sinds kort verplicht om de verontreiniging te meten, maar daar is nog veel onduidelijkheid over. ‘Voor stikstof is al veel aandacht, maar de problematiek rond PFAS is eigenlijk urgenter. Waterbouwers en het grondverzet komen nu al in de problemen.’

Utrechtse partijen bezegelen samenwerking voor water en klimaat

In de regio Utrecht Zuidwest is het nieuwe netwerk Water & Klimaat van start gegaan. Hierin willen zeventien partijen op een integrale manier de gevolgen van klimaatverandering aanpakken. Er lopen al verschillende initiatieven. Het regionaal netwerk Water & Klimaat is afgelopen vrijdag opgericht tijdens de Utrechtse klimaattop in het bijzijn van deltacommissaris Peter Glas. Aan de samenwerking doen veertien gemeenten (Nieuwegein, Utrecht, Stichtse Vecht, Wijk bij Duurstede, De Bilt, Zeist, Houten, IJsselstein, Montfoort, Oudewater, Woerden, Utrechtse Heuvelrug, Bunnik en Lopik), de provincie Utrecht, Hoogheemraadschap De Stichtse Rijnlanden en Veiligheidsregio Utrecht mee. Zij stellen onder meer een regionale adaptatiestrategie op, die volgend jaar wordt afgerond.

Nederlandse architect meer bezorgd over effect stikstofregels dan Europese collega

De discussie omtrent de stikstof-uitstoot beheerst de afgelopen maanden het Nederlandse politieke en publieke debat. Eind mei, besliste de Raad van State dat het Nederlandse Programma Aanpak Stikstof (PAS), gebruikt vanaf 2015, in strijd is met de Europese regelgeving. Het Europese stikstofbeleid is erop gericht de stikstof-uitstoot nabij zogenaamde Natura 2000-gebieden te beperken. De Nederlandse aanpak om achteraf maatregelen te treffen om stikstof-uitstoot terug te dringen is nu veroordeeld. Vanaf nu zal een bouwvergunning pas gegeven worden na een positieve beoordeling over de stikstof-uitstoot of compensatie daarvan.

Dit heeft grote gevolgen voor de Nederlandse bouwsector. Het aantal bouwprojecten dat op zijn minst vertraging oploopt en in het ergste geval afgewezen wordt, wordt geschat op maar liefst 18.000. Het probleem is zo groot dat marktpartijen spreken van een slot op de bouwsector.

USP voert sinds 2009 op kwartaalbasis onderzoek uit onder architecten uit acht Europese landen. Architecten zijn betrokken in de eerste fasen van het ontwikkel- en bouwproces en zijn daarom één van de eersten die ontwikkelingen in de bouw merken en daarmee voorspellend zijn voor de totale bouwsector. In het derde kwartaal van 2019 zijn daarom een aantal vragen omtrent stikstof-uitstoot opgenomen in het onderzoek en is de mening van architecten over de effecten van de ontwikkelingen hierin gepeild. Uit de eerste resultaten van het onderzoek blijkt dat met name Nederlandse architecten problemen voorspellen als gevolg van de stikstof-uitstoot regulering, architecten in andere Europese landen zien dit veel minder.

Het is overduidelijk dat Nederlandse architecten zich beduidend meer zorgen maken over de impact van de huidige focus op de stikstof-uitstoot op de bouwsector dan Europese collega’s. Er zijn diverse verklaringen te geven waarom dit juist zo’n probleem vormt in Nederland en veel minder in andere Europese landen.

Nederland heeft relatief gezien, één van de hoogste stikstof-uitstoot van Europa. Nederland is een klein (dichtbevolkt) land met ruim 160 Natura 2000-gebieden waarvan er 118 bedreigd worden door (te) hoge stikstofniveaus. Daarbij komt dat de Nederlandse regering een strikte invulling van de Europese wetgeving hanteert. De Europese regels bepalen dat projecten geen ‘significant’ effect op de natuur mogen hebben, echter de definitie van ‘significant’ wordt niet gegeven. De invulling van de Nederlandse regering van deze EU-regelgeving is zeer strikt en strikter dan bijvoorbeeld Duitsland dat doet.

De kans dat een bouwproject nabij een bedreigd Natura 2000-gebied ligt én dat het project een significant effect op de natuur heeft, is dus relatief groot in Nederland. Dit resulteert in het grote aantal projecten dat nu het risico loopt op uitstel of zelfs afstel. Het grote tekort aan woningen en de grote urgentie tot bouwen komt hier voor architecten en bouwers nog bovenop. Een groot deel van de Nederlandse architecten, dat denkt dat deze stikstof regulering een groot effect heeft op de bouwsector, verwacht dan ook dat dit met name een probleem wordt in de woningbouw.

Hoe groot het effect van de stikstof-regulering daadwerkelijk gaat zijn op de Nederlandse bouwsector qua marktvolumes moeten we nog afwachten. Dit weekend diende zich alweer de volgende uitdaging aan, namelijk de discussie over de norm voor giftige stoffen in de grond waarmee bouwers mogen werken (PFAS). Ondanks de beperkingen die alle regulering met zich meebrengt, zal de bouwsector nog meer dan hiervoor gestimuleerd worden op zoek te gaan naar oplossingen die minder milieubelastend zijn: modulair, energieneutraal, circulair en natuur inclusief bouwen.

'Nederland bij hekkensluiters klimaatfinanciering arme landen'

Nederland is een van de rijke, meest vervuilende landen, die laks zijn bij het nakomen van hun belofte om arme landen te helpen bij klimaataanpassing. Net als Australië, Canada en de Verenigde Staten geeft Nederland maar een derde van wat een redelijk aandeel zou zijn. Daarmee ontzeggen deze landen miljarden aan arme landen die dit geld dringend nodig hebben om hun CO2-uitstoot terug te dringen en zich te beschermen tegen de gevolgen van de klimaatcrisis.

Bij de opening vandaag van de Green Climate Fund Pledging Conference in Parijs, blijkt dat rijke landen samen 7,5 miljard dollar hebben toegezegd. Dat is de helft van de 15 miljard die volgens Oxfam Novib nodig is om tegemoet te komen aan de snel groeiende behoefte van ontwikkelingslanden. Meer dan 300 projecten voor klimaataanpassing zitten in de pijplijn en wachten op financiering.

De houding van hekkensluiters als Nederland staat in schril contract met Duitsland, het Verenigd Koninkrijk, Frankrijk, Noorwegen en Zweden, die hun bijdragen verdubbelden sinds de eerste funding-ronde in 2014/15.

Hugo Hooijer, klimaatexpert van Oxfam Novib: ‘Voor veel arme landen is het Green Climate Fund letterlijk van levensbelang. Zonder de bijdragen van rijke landen, de veroorzakers van de klimaatcrisis, zullen steeds meer inwoners van arme landen die nu al de hardste klappen krijgen, niet meer kunnen overleven in het snel veranderende klimaat. Extreme overstromingen en droogte bedreigen nu al miljoenen mensen.’

‘En laten we niet net doen of er geen geld is: ‘Wereldwijd investeren we bijna een biljoen dollar in olie, kolen, gas. Alleen al de investeringen in fossiele brandstof is 100 keer hoger dan wat rijke landen nu toezeggen aan klimaatfinanciering voor de meest kwetsbare landen.’

Het Green Climate Fund werd in 2010 opgezet. Het is het belangrijkste multilaterale kanaal voor rijke landen om arme landen te ondersteunen in het tegengaan van de klimaatcrisis. In de afgelopen jaren zijn ruim 110 projecten vanuit het Fonds gefinancierd, onder meer de uitbreiding van zonne-energie in Nigeria en Mali, herstel van bossen in Honduras en het verduurzamen van de landbouw in Bhutan en Belize.

MKB-Nederland lanceert Milieubeheer Programma

MKB-Nederland gaat ondernemers praktische hulp bieden bij het realiseren van energiebesparende maatregelen. In het kader van de Nationale Energieweek deze week, lanceert de organisatie het 'Milieubeheer Programma', een online keuze- en planningsinstrument.

Het programma stelt mkb-ondernemers in staat te voldoen aan de wettelijke verplichtingen om energie te besparen op een wijze die nauw aansluit bij de bedrijfsvoering van de gebruiker. Milieumaatregelen vergen forse investeringen. Die moeten worden gedaan zonder de economische positie van de bedrijven aan te tasten.

De ondersteuning bestaat uit een aantal elementen: heldere uitleg over de verplichtingen per bedrijfstak, het aanbieden van verschillende opties om daaraan te voldoen, het naast elkaar zetten van de ermee gemoeide kosten, advies over een planning die past bij het individuele bedrijf en een overzicht van gespecialiseerde ondernemingen voor de uitvoering. Door het maken van slimme keuzes kan een ondernemer duizenden euro’s investeringskosten besparen zonder afbreuk te doen aan het beoogde doel.

MKB-Nederland wil het gebruik van het instrument stimuleren door samenwerking met aangesloten verenigingen. Op deze manier levert de ondernemingsorganisatie een praktische bijdrage aan de realisatie van het Klimaatakkoord.

Het 'Milieubeheer Programma' is onderdeel van de Ondernemersagenda die MKB-voorzitter Jacco Vonhof vorige week aanbood aan minister-president Mark Rutte. Het programma is een logisch vervolg op de campagne 'Wattjemoetweten'.

Grote Klimaat Oplossingen Congres

Steeds meer signalen geven aan dat we afstevenen op een klimaatcrisis. Maar gelukkig zijn er inmiddels ook tekenen dat bedrijfsleven en politiek het thema serieus begint te nemen, niet in de laatste plaats dankzij jongeren die letterlijk de straat opgaan. Daarom: de hoogste tijd om in de hoogste versnelling te zoeken naar kansen om die klimaatcrisis te voorkomen. De hoogste tijd dus voor het Grote Klimaat Oplossingen Congres, een initiatief van MilieuCompleet, het samenwerkingsplatform van VVM en drie milieutijdschriften met een lange staat van dienst. Datum: 3 december. Plaats: Provinciehuis, Den Bosch.

Doel van het congres is tastbare oplossingen voor de klimaatproblematiek presenteren. Geen speeches dus over de omvang van de zeespiegelstijging of het aantal graden dat de temperatuur omhoog gaat. Centraal staan oplossingen uit het recent verschenen boek Drawdown: het meest veelomvattende plan dat ooit is voorgesteld om de opwarming van de aarde tegen te gaan!

Het gevarieerde programma biedt ruimte om de meest kansrijke voorstellen uit Drawdown te behandelen. Plenair gebeurt dit door sprekers van naam en in sessies worden de maatregelen belicht die op deelterreinen mogelijk zijn. Het congres staat onder leiding van Maurits Groen, die met een krachtige inleiding ook de aftrap verzorgt.

Het Grote Klimaat Oplossingen Congres is bedoeld voor milieuprofessionals bij overheid, bedrijfsleven en wetenschap, voor bestuurders en voor deelnemers van maatschappelijke groeperingen rond klimaat. De organisatie is in handen van MilieuCompleet, het gezamenlijke platform van VVM, Milieu Compact en MilieuMagazine.

Den Haag zet in op schoon vervoer

Den Haag wil een schone en gezonde stad zijn waar je prettig kunt wonen, werken en ontspannen. Daarvoor is schone lucht een voorwaarde. Met de aanpak schoon vervoer neemt het college maatregelen om de lucht in Den Haag schoner en gezonder te maken.

Een belangrijke veroorzaker van luchtvervuiling in Den Haag is het verkeer. Door te zorgen voor minder uitstoot en schoner vervoer verbetert de kwaliteit van de lucht in de stad. Dat is belangrijk voor de gezondheid van Haagse inwoners en bezoekers. En met name voor kwetsbare groepen zoals ouderen, kinderen en mensen die al problemen hebben aan hun luchtwegen.

Als gevolg van luchtvervuiling leeft de gemiddelde Nederlander naar schatting 13 maanden korter. Luchtvervuiling zorgt ook voor het verergeren van hart- en vaatziekten en longaandoeningen. Den Haag wil daarom in 2030 voldoen aan de advieswaarden van de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) voor fijnstof. Het advies van de WHO is strenger dan Europese afspraken over deze stof. Aan de WHO-advieswaarden voor stikstofdioxide voldoet Den Haag al. Toch wil de gemeente de uitstoot nog verder verlagen.

Vanaf 1 december 2020 mogen de meest vervuilende brom- en snorfietsen niet meer rijden in de stad. Daar wordt de lucht schoner van en dat is goed voor de gezondheid van iedereen. Het gaat om 2-taktbromfietsen en 2-taktsnorfietsen van vóór 1 januari 2011. Door deze brom- en snorfietsen te weren uit de stad vermindert de totale uitstoot van fijnstof.

PFAS (Poly- en PerFluorAlkyl Stoffen)

Op veel plekken in de bodem bevindt zich PFAS! Met het ingaan van het tijdelijk handelingskader, in juli 2019, zijn er een aantal duidelijke regels opgesteld rondom grondverzet. Dit betekent dat een groot aantal projecten het risico loopt te stagneren of zelfs stil te vallen.

PFAS betreft een grote groep stoffen waarvan een aantal stoffen op de lijst met (potentieel) zeer zorgwekkende stoffen (ZZS) staat. Door de specifieke eigenschappen die PFAS hebben, worden ze al decennia lang gebruikt in industriële processen en veel alledaagse producten, zoals brandblusschuim en cosmetica.

Uit diverse onderzoeken is gebleken dat deze stoffen persistent, mobiel en schadelijk zijn voor de gezondheid van mensen en dieren en dat ze door onder andere lozingen en verplaatsingen via de lucht inmiddels wijdverspreid in het milieu voorkomen.

Zo worden we als mens, via het milieu, onze voeding, drinkwater en vele consumentenproducten blootgesteld aan PFAS.

Omdat PFAS behoorlijke invloed kunnen hebben op mens en milieu, ligt de stofgroep wereldwijd onder een vergrootglas. Dit heeft ertoe geleid dat het gebruik van een aantal PFAS-verbindingen inmiddels is verboden via internationale verdragen (zie het Verdrag van Stockholm) en Europese regelgeving. Daarnaast is het gebruik en/of de productie van PFAS bij sommige bedrijven vrijwillig uitgefaseerd.

In Nederland zijn inmiddels een aantal PFAS geclassificeerd als (potentieel) zeer zorgwekkende stoffen (ZZS). Op basis hiervan geldt een minimalisatieverplichting voor emissies naar het milieu. Daarnaast zijn er nog veel (wetenschappelijke) onderzoeken gaande naar het voorkomen en de risico’s van PFAS in consumentenproducten, voedsel en het milieu (waaronder bodem en oppervlaktewater). In Nederland staan momenteel vooral perfluoroctaansulfonzuur (PFOS), perfluoroctaanzuur (PFOA) en GenX in de belangstelling. Voor veel toepassingen van verboden/uitgefaseerde PFAS verbindingen zijn geen fluorvrije alternatieven beschikbaar waardoor deze stoffen vaak worden vervangen door andere (minder schadelijk geachte) PFAS verbindingen.

Balanceren tussen afval en duurzaamheid

‘Pennywise, pound foolish’, zei burgemeester Onno Van Veldhuizen van Enschede onlangs tegen Kamerleden over de importheffing op afval. Ook deskundigen van de TU Delft en TNO zetten hun vraagtekens bij die heffing. Maar de boodschap was ook: het verbranden van afval moet helemaal afgebouwd worden.  Het verbranden van afval levert duurzame warmte op voor Twente, betoogde burgemeester Onno van Veldhuizen van Enschede dinsdag. Afval uit het buitenland weren door een importheffing, is daarom onverstandig. Het levert weliswaar een klein beetje geld op voor de schatkist en een verhoudingsgewijs kleine beperking van de CO2-uitstoot, maar het gaat ten koste van bijvoorbeeld plannen voor een Twents warmtenet.

RIVM: meting stikstofneerslag is robuust en wetenschappelijk verantwoord

Op 16 oktober protesteerden boeren in de buurt van het RIVM. De Directeur-Generaal van het RIVM, Hans Brug, was op de protestlocatie aanwezig. Allereerst bedankte hij de boeren en de organisatie dat het protest niet voor de deur van het RIVM plaats heeft gevonden, zodat de noodzakelijke werkzaamheden voor de volksgezondheid door kunnen gaan.

Hij benadrukte verder dat het RIVM de twijfels en kritiek gehoord heeft. De methode die wordt gebruikt bij stikstofneerslag is robuust en wetenschappelijk verantwoord. Binnenkort wordt er een extra evaluatie uitgevoerd door nationale en internationale wetenschappers en kennisinstellingen. Daarin nemen we de kritiek die we vandaag en ook eerder deze week hebben gehoord mee.

De afgelopen dagen zijn er veel vragen gesteld aan het RIVM over de manier van berekenen en meten van stikstof. Stikstof kan een negatief effect hebben op de natuur. Daarom heeft Nederland zich verplicht om natuurgebieden die gevoelig zijn voor stikstof te beschermen. Het RIVM werkt samen met vele andere kennispartners en de agrarische sector om kennis te verzamelen over hoeveel stikstof er aanwezig is in Nederland en welke effecten dit mogelijk heeft op de natuur. De kennis hierover is over een lange reeks van jaren opgebouwd door metingen, berekeningen en onderzoek naar de verspreiding van stikstof in de atmosfeer. Dit is steeds getoetst en gewaardeerd door andere experts, onder andere in internationale reviews.

Implementatie Omgevingswet: Het hoeft niet af te zijn om er klaar voor te zijn

De Omgevingswet kan geheel volgens planning op 1 januari 2021 in werking treden. Daarvan is Heleen Groot, directeur van het programma ‘Aan de slag met de Omgevingswet’ (Ministerie van BZK), overtuigd.

“De regelgeving is inmiddels inhoudelijk klaar en in stabiele vorm beschikbaar”, liet zij haar publiek weten tijdens de achtste editie van de Dag van de Omgevingswet, georganiseerd door de VVM en haar partners weten. “Het DSO leveren we eind dit jaar op”. En als het om de implementatie gaat: “Die hoeft niet af te zijn om er klaar voor te zijn”.” In dit licht wees ze op wat er wel klaar moet zijn op 1 januari 2021. En dat er allerlei tools zijn ontwikkeld en evenementen worden georganiseerd die de praktijk op weg kunnen helpen.

Gastheer Hans Oosters, Commissaris van de Koning, noemde de wet een ongekend omvangrijke wetgevingsoperatie. Om die te laten slagen, vindt Oosters het van groot belang dat provincies, gemeenten en waterschappen met één mond praten. “Doen ze dit niet, dan ontstaat er een soort Bermudadriehoek voor burgers en ondernemers, omdat de betrokken overheden alsmaar naar elkaar zullen doorverwijzen.” Oosters vindt dit niet alleen zeer ongewenst, maar ook een gemiste kans als dit zou gebeuren. “De Omgevingswet maakt het namelijk mogelijk dat de decentrale bestuurslaag daadwerkelijk met één stem vragen uit de samenleving kan beantwoorden.”

Een ander belangrijk voordeel van de wet is volgens de Commissaris dat deze tot steun kan zijn om als organisatie beter te functioneren, vooral door minder verkokerd te opereren. “Met de wet in de hand kunnen we onze ruimtelijke toekomst samenhangend vormgeven. Er liggen tal van uitdagingen, neem de energietransitie, de woningbouwbehoefte en de mobiliteitsontwikkelingen. Juist daarom vind ben ik heel blij met het initiatief van de VVM om deze dag te organiseren.” Prof. mr. Niels Koeman, lid Raad voor Leefomgeving en Infrastructuur (Rli), onderschreef zijn woorden. Hij ging in op de warmtetransitie, en de uitdagingen die daar liggen. “We praten onder meer over 7,5 miljoen bestaande woningen die we de komende decennia allemaal CO2-neutraal moeten maken. Daarnaast wacht de nieuwbouwopgave, maar die is relatief gemakkelijker.”

Op haar beurt wil ook Groot er alles aan doen om de Bermudadriehoek waar Oosters aan refereerde te voorkomen. Van belang zijn volgens haar zeventien regionale try-outs waarmee het Ministerie van BZK is gestart, gericht op het laten slagen van de interbestuurlijke samenwerking. “Dat oefenen heeft al interessante inzichten opgeleverd met betrekking tot het afstemmen van beleid, regelgeving en vergunningen”, aldus de programmadirecteur. “De leerervaringen laten zien dat knelpunten vaak niet in de techniek zitten, maar in de interbestuurlijke samenwerking van alledag.” In dit licht ondersteunt Groot van harte het pleidooi van Oosters om vooral als gemeenten, provincies en waterschappen met één stem te spreken. “Voor een succesvolle implementatie van de Omgevingswet is het op elkaar afstemmen van hun processen echt één van de belangrijkste uitdagingen.”

‘Intrekken nieuwe stikstofregels zorgt voor zoveelste impasse’

MKB-Nederland en VNO-NCW betreuren het dat een aantal provincies de nieuwe beleidsregels voor stikstof na een week alweer heeft ingetrokken. Zij roepen de provincies op samen met het bedrijfsleven een oplossing te vinden voor deze nieuwe impasse.

Aanleiding voor het intrekken zijn de protesten van boeren tegen de beleidsregels voor in- en extern salderen. Deze maken deel uit van het nieuwe beleidskader voor het verlenen van vergunningen. Met het intrekken van de salderingsregels vervalt het hele beleidskader. Dat betekent dat deze provincies niet meer vergunnen, ook niet voor bedrijfsactiviteiten die alleen tijdelijk of geen emissie met zich meebrengen.

Extern salderen zou volgens de ondernemersorganisaties op basis van de nieuwe beleidsregels eerder uitzondering dan regel zijn. Intern salderen is beperkt tot dat deel van de vergunning waar feitelijke installaties of gebouwen voor zijn gebouwd, en niet voor nog niet gerealiseerde projecten. Dat stuitte op protest van boeren.

MKB-Nederland en VNO-NCW waren eerder juist te spreken over het vorige weer opstarten van de vergunningverlening voor projecten met alleen tijdelijke emissie. ‘Goed nieuws voor veel ondernemers, al is het maar een kleine stap in dit moeizame proces.’ Voor projecten met ‘verwaarloosbare’ emissie was dit echter nog geen oplossing.

Helpdesk stikstof vanaf 14 oktober voor iedereen bereikbaar

Vanaf maandag 14 oktober kan iedereen met vragen over stikstof of het aanvragen van vergunningen terecht bij de helpdesk van BIJ12, de uitvoeringsorganisatie van de twaalf provincies.

De helpdesk BIJ12 is het eerste aanspreekpunt voor burgers, agrariërs en ondernemers die vragen hebben over stikstof, de toepassing van het nieuwe beleid bij toestemmingsverlening en de AERIUS Calculator. De provincies, of het ministerie dat daarvoor bevoegd is, kunnen vragen beantwoorden over een specifieke vergunning of toestemmingsbesluit. Een overzicht van hun contactgegevens vindt u op de website van BIJ12.

Op de website van BIJ12 staat informatie over de toepassing van het beleid en het gebruik van de AERIUS Calculator 2019. Naast de veelgestelde vragen en de algemene informatie is hier de Instructie AERIUS Calculator te vinden. Op basis van de ontvangen vragen en de belangrijkste ontwikkelingen wordt de inhoud van de website steeds weer geactualiseerd.

Mocht u op de website van BIJ12 het antwoord op uw vraag niet vinden, dan kunt u gebruik maken van het contactformulier. U kunt bijlagen meesturen en krijgt binnen drie dagen een schriftelijke reactie. Daarnaast bestaat de mogelijkheid telefonisch contact op te nemen, elke  werkdag tussen 9.00 en 12.00 uur. Het telefoonnummer van de helpdesk is te vinden op de website van BIJ12.

Huiseigenaar kan straks geld lenen voor sanering asbestdak

Een nieuwe aanpak voor het verwijderen van asbestdaken. Daarmee komt het kabinet vandaag, nadat een eerder wettelijk verbod niet doorging. Asbest is schadelijk voor de gezondheid. De opgave om asbest uit onze omgeving te verwijderen blijft onverminderd relevant, ook zonder wettelijk verbod. Het plan bevat onder meer een nieuw fonds met leningen voor mensen die van hun asbestdak af willen. Dat schrijft staatssecretaris Stientje van Veldhoven (Infrastructuur en Waterstaat) vandaag aan de Tweede Kamer.

Van Veldhoven: “Het gezondheidsrisico van asbest wijkt niet vanzelf. Het is dus niet de vraag of maar hoe we met elkaar voor een veilige, schone en asbestvrije omgeving kunnen zorgen. De daken waar dit nog in zit, zijn oud en verweren steeds verder. We willen mensen helpen hun asbestdak te verwijderen.”

Eén van de maatregelen is het oprichten van een fonds waaruit leningen voor het verwijderen van asbestdaken verstrekt kunnen worden. Dit kan tot en met 2028, om zo mensen te stimuleren op korte termijn in actie te komen. Hoe ouder een asbestdak, hoe groter de kans dat asbestvezels vrijkomen. De Rijksoverheid draagt samen met provincies, gemeenten en banken bij aan dit fonds.

Voor eigenaren van een asbestdak wordt het probleem in de toekomst groter doordat verzekeraars asbestdaken uitsluiten, en met een onverzekerd asbestdak kan je geen hypotheek krijgen. Het doel van de vervolgaanpak is dan ook het mensen op korte termijn zo eenvoudig en aantrekkelijk mogelijk te maken hun asbestdak te verwijderen. Door onder andere leningen te verstrekken, de kosten te beperken, hulp van gemeenten met speciale ervencoaches en asbestdaken gezamenlijk te verwijderen.

Uit het advies van de Gezondheidsraad uit 2010 bleek dat asbest gevaarlijker is dan voorheen werd gedacht, en dat asbestdaken de laatste grootste bron van asbestvezels zijn. Asbest is inmiddels al meer dan 25 jaar verboden. Asbest wordt niet meer gebruikt in nieuwe producten, maar werd vroeger veel gebruikt als onder meer bouwmateriaal veelal in daken. De gezondheidsschade van asbest kan groot zijn en longkanker veroorzaken.

Air France gaat CO2-uitstoot binnenlandse vluchten compenseren

Air France gaat de CO2-uitstoot van alle binnenlandse vluchten compenseren met een reeks verschillende maatregelen, blijkt in een interview van de Franse krant Le Parisien met CEO Anne Rigail. Per dag voert de luchtvaartmaatschappij circa vijfhonderd binnenlandse vluchten uit. Om de CO2-uitstoot hiervan te compenseren, wil Air France onder meer bomen planten, bossen beschermen en bijdragen aan het behoud van biodiversiteit.

Meer helderheid over chroom-6 op Utrechtse tramstellen

Aanvullend onderzoek toont aan dat er in de conservering van de wagenbak en onderdelen van tramstellen van de provincie Utrecht chroom-6 aanwezig is, maar dat er bij normale onderhoudsactiviteiten geen gezondheidsrisico’s voor de medewerkers van het onderhoudsbedrijf zijn. De medewerkers van Stadler zijn donderdag door onderzoeksbureau SGS in opdracht van Stadler en de provincie geïnformeerd.

Eerder dit jaar werd vastgesteld dat chroom-6 aanwezig is in de conservering van de SIG-tramstellen. Het nadere onderzoek laat zien dat chroom-6 ook in de conservering van andere onderdelen aanwezig is. Het draaistel, tractiemotor, as van de automatische koppeling, deurbladen, onderdelen van de pantograaf en het dak.

De provincie is eigenaar van de tramstellen, de medewerkers die de tramstellen onderhouden zijn in dienst van het onderhoudsbedrijf Stadler. In augustus werd vastgesteld dat er in de oude conserveringslagen van de SIG-tramstellen chroom-6 en andere zware metalen aanwezig zijn. Na deze vaststelling is door de provincie en het onderhoudsbedrijf opdracht gegeven voor het extra onderzoek. Het onderzoek laat zien op welke onderdelen van de tramstellen chroom-6  in de conservering verwerkt is. Ook is er indicatief onderzoek gedaan bij de uitvoering van normale onderhoudsactiviteiten. Hierbij is geen detectie van chroom-6 of andere zware metalen in de lucht waargenomen.

Bioreactor zuigt CO2 op met algen

De hoeveelheid CO2 in ons milieu moet flink omlaag, zo blijkt al jaren uit verschillende onderzoeken. We moeten zo snel mogelijk dan wel minder uitstoten, dan wel meer CO2 opslaan. De Eos Bioreactor van de Amerikaanse startup Hypergiant Industries heeft een interessante methode voor de laatste optie bedacht. Met behulp van kunstmatig licht en water wordt er door algen via fotosynthese CO2 geabsorbeerd.

Groot deel voertuigen gemeente Amsterdam al in 2025 uitstootvrij

Amsterdam wil in 2030 geen schadelijke uitstoot van verkeer meer hebben binnen de gemeentegrenzen. Alle weggebruikers moeten dan uitstootvrij rijden. Dus ook de gemeente zelf. Het college van B en W heeft nu besloten dat een groot deel van de voertuigen van de gemeente al in 2025 uitstootvrij moet zijn. Een flinke stap in de goede richting.

De gemeente heeft zo'n 1500 voertuigen in bezit, die samen zorgen voor ongeveer 4% van alle uitstoot van wegverkeer in Amsterdam. In 2030 moeten al deze voertuigen, net als alle andere voertuigen in de stad, uitstootvrij zijn.

Het is de bedoeling dat al in 2022 alle personenauto's en kleine bestelbussen van de gemeente 100 procent uitstootvrij zijn. In 2025 volgen de veegvuilwagens, spoelwagens en andere middelgrote voertuigen. Het verduurzamen van de grote voertuigen, zoals vuilniswagens en veegmachines, vraagt waarschijnlijk wat meer tijd. Deze wagens hebben specifieke functionaliteiten, waarvoor de techniek vaak nog in ontwikkeling is. Maar uiterlijk in 2030 moeten ook deze voertuigen uitstootvrij zijn.

Tijdens de overgang naar 100% uitstootvrij vervoer, zullen we waar mogelijk gebruik maken van biobrandstoffen. Daarmee besparen we al ruim 5 kiloton aan CO2. En we houden niet alleen de ontwikkelingen rond uitstootvrije voertuigen in de gaten. We blijven ook actief zoeken naar mogelijkheden om te versnellen. Als blijkt dat een waterstof- of elektrische toepassing zich sneller ontwikkelt, passen we onze plannen daarop aan.

Plan van aanpak lood in bodem in Utrecht

De provincie Utrecht heeft een aanpak opgesteld om de risico’s van lood in de grond te beheersen. Verspreid door Nederland zit in meer of mindere mate lood in de bodem en dat vormt een potentieel gezondheidsrisico voor jonge kinderen. In de provincie Utrecht komt dit voor in een aantal gebieden. De provincie gaat inwoners voorlichten over risico’s en hygiënemaatregelen, beheerders van speelplekken adviseren en subsidie verstrekken aan gemeenten om hun lokale aanpak vorm te geven.

De bodem is weliswaar een stuk schoner dan vroeger, maar toch is de grond nog niet overal schoon. In opgehoogde veenweidegebieden, oude binnensteden en locaties met lintbebouwing wordt regelmatig een hoger loodgehalte gemeten. Dit zijn de zogenoemde aandachtsgebieden voor diffuus lood. Lood kan een nadelig effect hebben op kinderen als ze gronddeeltjes met lood inslikken. Het nieuwe ‘handelingskader diffuus lood in de bodem’ geeft richting aan de beheersing van deze risico’s.

3M en Clean Air Asia starten initiatief tegen luchtverontreiniging

3M heeft een partnerschap aangekondigd met de internationale hulporganisatie Clean Air Asia tijdens de Klimaatweek en de VN-klimaattop. Doel van het initiatief is het verbeteren van de luchtkwaliteit in New Delhi in India en in de metroregio Manilla op de Filippijnen. De multi-technologische groep zal de komende vijf jaar samen met Clean Air Asia werken aan oplossingen om de luchtkwaliteit te verbeteren.

3M zal met name helpen bij de beoordeling van de effecten van de luchtkwaliteit, de ontwikkeling van programma's voor het beheer van de luchtkwaliteit en actieplannen om de luchtkwaliteit te verbeteren.  Bovendien zijn er gezamenlijke onderwijs- en informatiecampagnes gepland om het publiek bewuster te maken van het probleem.   

Volgens de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) sterven wereldwijd jaarlijks zeven miljoen kinderen en jongeren als gevolg van luchtverontreiniging. De Zuidoost-Aziatische regio is bijzonder hard getroffen. In 99 procent van de steden wordt de bevolking blootgesteld aan niveaus van verontreinigende stoffen die de WHO-richtlijnen overschrijden. In 2017 was in vier van de vijf steden van de Metro Manila het fijnstofgehalteniveau van  PM2,5 boven de Nationale Richtwaarde voor Luchtkwaliteit. India heeft ook te kampen met een hoge mate van luchtvervuiling in het hele land. Volgens een WHO-studie bevonden 14 van de 20 steden met de hoogste verontreinigingsniveaus ter wereld zich in 2016 in India. De belangrijkste oorzaken van de luchtvervuiling in New Delhi zijn industriële installaties, wegverkeer, wegstof en koken en braden in particuliere huishoudens.

Kabinet: stikstofprobleem snel en zorgvuldig aanpakken

Het kabinet neemt maatregelen om de uitstoot en neerslag van stikstof te verminderen, de natuur te herstellen en de vergunningverlening verder op gang te brengen. Het kabinet kiest samen met de provincies voor een gebiedsgerichte aanpak: per gebied effectieve (bron)maatregelen in kaart brengen en vervolgens uitvoeren. Het kabinet is hiervoor bereid extra financiële middelen te reserveren. Tegelijkertijd krijgen overheden meer mogelijkheden om toestemming te verlenen voor projecten. Het kabinet verkent daarnaast of voor het einde van dit jaar een drempelwaarde kan worden ingevoerd. Ook salderen is binnenkort weer mogelijk.

Dat schrijft coördinerend minister Schouten van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit (LNV) in een brief van het kabinet aan de Tweede Kamer, in reactie op het eerste adviesrapport van het Adviescollege Stikstofproblematiek. De (bron)maatregelen die het kabinet neemt, hebben betrekking op landbouw, mobiliteit, industrie, gebouwde omgeving en natuur. Dat is nodig om de lucht schoner te maken, de natuur te herstellen en tegelijkertijd ook ruimte te creëren voor economische ontwikkelingen.

Minister Schouten: “In Nederland combineren we veel. We wonen, werken, leren, reizen en recreëren in een klein, welvarend land. Dat willen we behouden en doorgeven aan volgende generaties. We kampen met een stikstofprobleem dat onze luchtkwaliteit, onze natuur en ook onze vooruitgang en nieuwe projecten bedreigt. Dat brengt onzekerheid met zich mee bij inwoners, boeren en ondernemers. Makkelijke en snelle oplossingen zijn er niet, maar duidelijk is dat de uitstoot van stikstof omlaag moet. Het kabinet heeft en pakt de verantwoordelijkheid om hiervoor de juiste maatregelen te nemen.”

Het kabinet ziet de urgentie om snel stappen te zetten om de toestemmingverlening  door overheden voor projecten en activiteiten verder te hervatten. Als er geen sprake is van stikstofdepositie, heeft een initiatiefnemer geen vergunning nodig in het kader van de Wet Natuurbescherming. De AERIUS-calculator maakt dit inzichtelijk. Aanvullend bieden aanpassingen binnen of buiten een project of locatie (intern en extern salderen) of de zogenaamde ADC-toets mogelijkheden om een vergunningaanvraag te onderbouwen. Om die toets succesvol te doorlopen moet er sprake zijn van het ontbreken van alternatieven, een dwingende reden van openbaar belang en moet de schade aan de natuur gecompenseerd worden.

Een andere mogelijkheid voor toestemmingsverlening is de ecologische toets. Als hieruit blijkt dat er geen significant negatieve effecten zijn op Natura 2000-gebieden, kan de overheid toestemming verlenen. Dit geldt ook voor nieuwe projecten die slechts een tijdelijke stikstofdepositie hebben, zoals hernieuwbare energieprojecten. Voor 2020 wordt er een drempelwaarde verkend voor stikstofdepositie, zodat het vergunningsproces voor veel (kleine) activiteiten weer in gang kan worden gezet.

De herkomst van stikstofdepositie verschilt flink per gebied. Dat vraagt om maatwerk. In lijn met het adviescollege onder leiding van Johan Remkes kiest het kabinet voor een gebiedsgerichte aanpak. Het kabinet zet samen met medeoverheden maatregelen slim en gericht in daar waar ze nodig zijn en het meeste effect hebben, onder meer door vrijwillige en warme sanering van boerenbedrijven, investeringen in innovaties voor boeren die willen blijven en gerichte snelheidsverlagingen daar waar het stikstofeffect heeft.

Voor de landbouw geldt dat het kabinet en provincies gebiedsgericht boeren gaan helpen die willen stoppen. Vrijwillige sanering is het uitgangspunt. Zogenoemde ‘piekbelasters’ in de omgeving van Natura 2000-gebieden komen het eerst in aanmerking voor deze slimme en warme sanering. Boeren die blijven, krijgen steun bij het investeren in nieuwe emissiearme stallen, wat ook het dierenwelzijn verbetert en helpt om de omslag naar kringlooplandbouw te maken. Andere investeringsmaatregelen die de stikstofuitstoot verlagen zijn het scheiden van urine en mest en voeraanpassingen.

Het kabinet wil fors investeren in direct natuurherstel, zoals de aanleg van bufferzones, extra ruimte voor natuurinclusieve landbouw en de aanleg van ‘klimaatbossen’. Ook verkent het kabinet met de provincies opties om 1.200 geplande herstelmaatregelen versneld uit te voeren, waaronder hydrologische herstelmaatregelen.

Het kabinet spant zich in voor een verdere verlaging van de emissies uit het verkeer, onder meer door in Brussel in te zetten op verdere aanscherping van Europese emissienormen voor nieuwe voertuigen. Nationaal wil het Rijk schonere voertuigen op de weg krijgen door fiscale stimulering van met name de aanschaf en het gebruik van elektrische auto’s – in lijn met het kabinetsstreven dat in 2030 alle nieuwe auto’s emissieloos zijn. Tevens wordt met de partijen aan de mobiliteitstafel van het Klimaatakkoord bekeken hoe de maatregelen voor de verduurzaming van vervoer en mobiliteit versneld kunnen worden.

Ook innovaties in de bouwsector leveren een bijdrage aan het vraagstuk. Elektrische bouwmachines en voertuigen, modulaire bouwtechnieken, en stikstoffilters zijn voorbeelden van ontwikkelingen die de stikstofuitstoot tijdens de bouwfase verminderen. Daarnaast zijn innovaties in deze sector belangrijk voor de concurrentiepositie van de Nederlandse economie en cruciaal om de komende jaren bij te dragen aan de doelen uit het Klimaatakkoord.

'Importbelasting levert ons land amper CO₂-winst op'

Het kabinet wil met een importheffing op buitenlands afval aanvullende CO₂-reductie boeken. Maar het plan levert niet of nauwelijks CO₂-winst op en pakt averechts uit voor de broeikasgasuitstoot in andere EU-landen. Pleidooi van de sector: voer deze heffing niet in.

De klimaatverandering is een van de grootste uitdagingen van dit moment en een van speerpunten in het huidige regeringsbeleid. Daarbovenop ervaart het kabinet grote druk van het Urgenda-vonnis. In 2015 won de milieuorganisatie tot ieders verbazing het op het eerste oog kansloze proces om de uitstoot van broeikasgassen in 2020 met een kwart terug te dringen, wat overeenkomt met een extra reductie-inspanning van 9 Mton CO2. Nadat het hoger beroep van de staat eind vorig jaar werd afgewezen, moest het kabinet alsnog met een aanvullend pakket aan reductiemaatregelen komen.

Tussen de maatregelen die eind juni werden gepresenteerd, zit een onaangename verrassing. Het kabinet wil vanaf 1 januari ook geïmporteerd afval onder de afvalstoffenbelasting scharen. Deze in 2015 ingevoerde heffing (32,12 euro per ton) moet recycling een impuls geven door verbranden duurder te maken. Circa een kwart van het afval dat in ons land wordt verbrand, komt uit het buitenland. Als we het importafval belasten, redeneert het kabinet, zal ook voor dat afval recycling aantrekkelijker zijn en wordt het niet langer verbrand. De importheffing zal volgens het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat een reductie van 0,2 Mton CO2 in 2020 opleveren.

De eerste reactie van directeur Robbert Loos van de Vereniging Afvalbedrijven was dat het kabinet wel eens bedrogen uit zou kunnen komen. “De logica achter dit plan vond ik maar moeilijk te volgen. Het is een maatregel die je niet tussen de suggesties van Urgenda zelf terugvindt.” Loos schetst twee scenario’s. In het eerste stopt de invoer van afval per direct. De heffing is namelijk zo stevig dat het financieel niet meer aantrekkelijk is voor buitenlandse afvalinzamelaars om afval hier te laten verwerken. Maar in dat geval valt een kwart weg van de duurzame elektriciteit en warmte die de afvalenergiecentrales (AEC’s) produceren. Om dat te compenseren zijn fossiele energiebronnen nodig, gas- en kolencentrales dus. “De CO2-reductie zal dus zeer beperkt zijn.” Het andere uiterste is dat de AEC’s de heffing zelf betalen, om zich verzekerd te weten van de aanvoer van buitenlands afval en verdere omzetderving te voorkomen. “In dat geval is de CO2-winst nihil, want er verandert niets. De schatkist vaart er wel bij, maar het klimaat niet.”

Het kan zelfs nog erger uitpakken. Het enige alternatief in de naar ons land exporterende landen – vooral Groot-Brittannië, Ierland en Italië – is hun afval naar de stortplaats te brengen. Deze EU-landen kennen zelf namelijk een groot gebrek aan verbrandingscapaciteit. Storten heeft negatievere gevolgen voor het milieu dan verbranden. “Het effect zal zijn dat de importheffing in het buitenland tot stijging van de CO2eq-uitstoot leidt. Daarmee werkt de importbelasting juist contraproductief. Minister Wiebes heeft eerder zelf aangegeven dat de voorgestelde maatregelen niet mogen leiden tot meer CO2-emissies in het buitenland”, zegt Loos.

Om deze scenario’s door te rekenen, liet de Vereniging Afvalbedrijven het onderdeel Strategy& van PwC de effecten van de beoogde belastingmaatregel op een rij zetten, gebruik makend van de meest conservatieve uitgangspunten. Als het importafval en daarmee de opwek van duurzame energie wegvalt en fossiele bronnen in de plaats moeten komen, leidt dat volgens het PwC-onderzoek op korte termijn tot een stijging van de CO2-uitstoot van welgeteld 746 kiloton. Het verbranden van het importafval door de AEC’s had in 2017 een uitstoot 777 kton CO2 tot gevolg. Onderaan de streep blijft er dus nog maar een zeer beperkte CO2-winst over, namelijk 31 kton. “Dat is niet het enige”, licht Loos toe. “Het aandeel duurzame energie in ons land zal afnemen, met 0,2 procent, en dat is een domper voor ons land, dat naar 14 procent duurzaam opgewekte energie in 2020 streeft. We kunnen alle procentpunten goed gebruiken. Op dit moment zit ons land op slechts 7,4 procent.”

Het andere scenario, namelijk het absorberen van de importheffing door de poorttarieven te verlagen, levert niet alleen nul CO2-winst op, maar zet ook het financieel rendement van de AEC’s onder druk. Volgens PwC levert het de AEC's een extra kostenpost van zo’n 61 miljoen euro op. Loos: “Dat zal zeker zijn effect hebben op de investeringen in innovatie en duurzaamheid. Onze sector spant zich fors in voor de inzet van extra restwarmtebenutting en afvang en hergebruik van CO2. Je praat over kapitaalintensieve investeringen.” De VA-directeur heeft kortom maar één suggestie voor het kabinet. “Voer deze heffing niet in. Beter ten halve gekeerd dan ten hele gedwaald.”

Bos stoot CO2 uit tijdens hittegolf

Bossen nemen in de zomer veel CO2 op uit de lucht, maar tijdens de hittegolf van eind juli stootten bossen in Nederland juist CO2 uit. Dit blijkt uit metingen van de Universiteit Twente.

De Universiteit Twente (UT) meet sinds 2006 in een bos bij Garderen hoe Douglassparren reageren op weer en klimaat. Tussen 24 en 26 juli was het uitzonderlijk warm. Daardoor werd de groei zo beperkt, dat er overdag minder CO2 werd opgenomen door het bos dan er 's nachts werd uitgestoten.
Uitstoot vergelijkbaar met vlucht Amsterdam – Londen

De netto uitstoot aan CO2 van de bossen tijdens de warme dagen bedroeg zestig kilogram per voetbalveld. Dat is even veel als dat van een persoon die in Economy Class van Amsterdam naar Londen vliegt.

De bomen gebruiken overdag zonlicht, water en CO2 om te groeien, terwijl ze 's nachts juist CO2 uitademen. Een voetbalveld van dit bos legt 4,8 ton CO2 per jaar vast in hout, ongeveer evenveel als de jaarlijkse uitstoot van twee benzineauto's.

UT-onderzoeker Dr. Ir. Christiaan van der Tol: “Het was bekend dat de groei afneemt bij hoge temperatuur, maar het is zelden zo warm, dat opname van CO2 omslaat in uitstoot. We weten nu, hoe deze bomen op hoge temperatuur reageren.” De onderzoekers zijn ook erg benieuwd of andere naaldbomen en loofbomen ook CO2 uitstoten tijdens warme dagen. De metingen kunnen bosbeheerders helpen om beter in te spelen op een veranderend klimaat, bijvoorbeeld bij de keuze van boomsoorten bij de aanplant.

Voor mensen is dit niet schadelijk. “Als je tijdens een hittegolf in een bos loopt dat CO2 uitstoot, dan adem je nog steeds minder CO2 in dan wanneer je binnen zit.”

De bomen hebben wel voldoende reserve om een aantal dagen met minder groei te overleven. Na de hittegolf werd de groei hervat. En op 29 juli had het bos zijn uitstoot alweer gecompenseerd.

Van der Tol is onderzoeker bij de vakgroep Water Resources van de faculteit Geo-informatie wetenschappen en aardobservatie (ITC) van de Universteit Twente. Onderzoekers van deze vakgroep doen metingen op diverse plekken in bos, stad en platteland, en gebruiken satellietbeelden om de kringlopen van water, energie en CO2 op aarde beter te begrijpen.

MKB-voorzitter Vonhof doet oproep aan premier Rutte op: Neem regie instikstofcrisis

Minister-president Mark Rutte moet de regie pakken in de stikstofcrisis. Daartoe riep voorzitter Jacco Vonhof van MKB-Nederland hem vanmiddag op tijdens het jaarcongres van de ondernemersorganisatie in Den Haag. “We dreigen af te stevenen op een nationale, economische crisis, dus we vragen u de teugels in handen te nemen”, aldus Vonhof dinsdag tegen de premier, die in Den Haag de Ondernemersagenda van MKB-Nederland in ontvangst nam. Volgens Vonhof moet er op de kortst mogelijke termijn een noodmaatregel komen om de vergunningverlening aan bedrijven weer op gang te brengen.

Vonhof haalde bij het jaarcongres flink uit naar kabinet en politiek, die de huidige stikstofimpasse nu al maanden onnodig laten voortduren, terwijl bedrijven er ondertussen aan kapot gaan. “Bouwbedrijven hebben mensen op de bank thuis zitten, mensen die dringend op zoek zijn naar een woning worden niet geholpen, omdat er geen vergunning meer wordt gegeven. En niet vanwege de uitspraak van de Raad van State of teveel stikstofuitstoot, maar omdat niemand in bestuurlijk Nederland kennelijk nog durft te bewegen. Het is echt van de gekke.”

De voorzitter van MKB-Nederland vindt dat we in de Nederland “moeten ophouden met benadrukken wat niet kan, maar moeten focussen op wat wél kan”. Dat geldt ten aanzien van de stikstofproblemen, maar ook breder. “In onze eigen Ondernemersagenda doen we dat ook. Hoe helpen we ondernemers concreet verder, te midden van alle technologische en andere veranderingen die zich sneller dan ooit voltrekken en die voor kleinere bedrijven niet altijd makkelijk zijn om zelf bij te houden.”

Met haar Ondernemersagenda wil MKB-Nederland mede richting geven aan het ondernemersbeleid in ons land. “We missen integraal ondernemersbeleid vanuit het kabinet. Het beleid zwalkt te vaak van links naar rechts. Dan wordt de winstbelasting verlaagd, dan weer niet. Te vaak ook heeft beleid een onrealistisch doel, wordt het tegenovergestelde ermee bereikt of raakt het onbedoeld grote groepen mkb-ondernemers. Dat moet echt anders. Bedenk waar je naar toe wilt met Nederland, met ondernemerschap, geef richting en houd koers. Dáár hebben ondernemers wat aan, aan een betrouwbare overheid.”

Behalve een concrete wensenlijst aan het kabinet lanceert MKB-Nederland in de Ondernemersagenda op verschillende thema’s projecten waarmee ze ondernemers concreet verder wil helpen. Zo wordt er gewerkt aan traineeships voor hbo-studenten in het mkb, aan zogenoemde ‘data-wasstraten’ waar ondernemers op laagdrempelige manier kennis kunnen maken met de voordelen van datagebruik in hun eigen bedrijf en aan trainingen en tools om ondernemers mee te nemen in de mogelijkheden van digitale toepassingen en kunstmatige intelligentie.

Onderzoek naar mogelijk asbest in kit

De Nederlandse energienetbeheerders zijn een onderzoek gestart naar mogelijk asbest in verbindingen waarbij zogenoemde ‘fitterskit’ uit de jaren 60 en 70 is gebruikt. Onlangs bleek bij renovatiewerkzaamheden in een portiekflat in Rotterdam dat dergelijke kit asbest kan bevatten. Omdat dit type kit ook in andere branches gebruikt werd, zijn ook woningcorporaties en de bouw- en installatiebranche op de hoogte gebracht.

Bij koppelingen in stalen gasleidingen werd in het verleden hennep gebruikt als afdichting. In de jaren 60 en 70, werd daarnaast ook zogenoemde fitterskit gebruikt. Reden was de overgang van stadsgas naar groningergas; een droger type gas dat vroeg om een andere afdichting. Onlangs bleek dat in sommige merken fitterskit destijds asbest werd verwerkt. Halverwege de jaren zeventig werd overgegaan op het gebruik van teflontape bij stalen draadverbindingen, zoals bij gas-, verwarmings- of waterleidingen.

Zolang asbestvezels niet vrijkomen in de lucht is er geen probleem voor de gezondheid. Voor consumenten levert deze kit, die zich binnenin de koppelingen bevindt, geen risico op. Werkzaamheden aan deze verbindingen worden alleen door monteurs en aannemers van de netbeheerders uitgevoerd. Inmiddels hebben alle monteurs die in meterkasten werken aanvullende instructies gekregen. Tot nader order is afgesproken deze asbestverdachte verbindingen niet los te draaien of te bewerken. Omdat dit type fitterskit ook in andere branches gebruikt werd, zijn de koepel van woningcorporaties Aedes en brancheorganisaties Techniek Nederland en Bouwend Nederland geïnformeerd.

De netbeheerders zijn gestart met nader onderzoek. Zij onderzoeken onder meer waar en wanneer deze asbesthoudende kit is gebruikt. Ook worden er nieuwe instructies opgesteld om veilig met deze situaties om te gaan. 

In het verleden is asbest in veel materialen gebruikt. De netbeheerders hanteren een landelijk, uniform asbestbeleid dat duidelijkheid geeft naar de eigen medewerkers, aannemers of meetbedrijven die voor de branche werken.