25 veelbelovende groene startups in de race voor 1 miljoen euro

Vandaag zijn de 25 genomineerden van de Postcode Lotteries Green Challenge 2020 bekendgemaakt. Zij maken nog kans op één van de vijf finaleplaatsen en daarmee op de hoofdprijs van 500.000 euro.

De jaarlijkse, internationale duurzaamheidscompetitie van de Nationale Postcode Loterij helpt startende ondernemers hun groene innovaties verder op de markt te brengen, met prijzengeld en begeleiding. Naast de hoofdprijs van een half miljoen euro ligt er een prijs van 200.000 euro klaar voor de tweede plaats. De overige drie finalisten ontvangen 100.000 euro. Naast het prijzengeld ontvangen alle finalisten ruim zes maanden coaching om hun zakelijke kansen te optimaliseren.

In totaal dienden 650 ondernemers uit Nederland, Duitsland, Groot-Brittannië, Noorwegen en Zweden, de landen waar een Postcode Loterij actief is, hun businessplan in om bij te dragen aan een duurzamere wereld. Een jury van experts boog zich over de inzendingen en selecteerde de 25 genomineerden. Begin september maakt de organisatie bekend welke vijf startups daadwerkelijk naar de uiteindelijke finale gaan. Op 30 september pitchen zij hun groene startup voor een internationale jury. Dan zal ook de winnaar worden bekendgemaakt.

Dit zijn de Nederlandse startups die kans maken op een finaleplek:

·       aQysta: levert duurzame waterpompen die geen brandstof of elektriciteit gebruiken maar door waterstroming worden aangedreven.

·       BBBLS: bouwt klimaat-neutrale kassen door gebruik te maken van slimme isolatie met zeepbellen in een dubbele dakconstructie.

·       GoodHout: produceert een alternatief voor hout op basis van kokosnootafval. Het verkleint de CO2-voetafdruk en verrijkt het leven van de lokale bevolking in kokosnoot-producerende landen. Het product kan op vele manieren worden gebruikt zoals in luxe interieurs en in meubels.

·       Orbisk: een voedselafval-monitor die volledig automatisch het voedselafval in de keuken registreert zodat een restaurant haar processen en inkopen kan aanpassen en voedselverspilling kan reduceren.

·       Outlander Materials: door (rest-)stromen uit de voedingsindustrie om te zetten in materialen op biologische basis produceren zij een alternatief voor ‘single-use’ kunststoffen.

·       Reefsystems: biedt innoverende milieuvriendelijke bouwsystemen aan de maritieme sector om biodiversiteit te stimuleren en zo de gezondheid van de oceanen te verbeteren.

Klimaatbestendigheid van woning houdt nog niet veel mensen bezig

Veel Nederlanders denken pas na een hevige storm of hittegolf na over de effecten van klimaatverandering op hun directe leefomgeving. Ruim de helft maakt zich weinig tot geen zorgen over hun woning door het veranderende klimaat. Toch zegt bijna 70 procent een klimaatbestendige woning belangrijk te vinden. Maar over wat dat eigenlijk precies inhoudt, is nog weinig kennis. Dit blijkt uit de tweede Klimaatadaptiemonitor van Achmea.

Ruim de helft van de Nederlanders maakt zich net als vorig jaar weinig tot geen zorgen over hun woning door het veranderende klimaat. Dit komt enerzijds doordat zij al maatregelen hebben getroffen of doordat ze denken nog genoeg tijd te hebben om maatregelen te treffen. Anderzijds lijkt het erop dat men het lastig vindt om in te schatten hoe goed hun woning is beschermd of moet zijn tegen de gevolgen van de klimaatverandering.

Bijna 70 procent van de Nederlanders zegt een klimaatbestendige woning belangrijk te vinden en is van mening dat ze daar zelf mede verantwoordelijk voor zijn. Ruim een kwart van de Nederlanders zegt bovendien maatregelen te willen treffen om de woning klimaatbestendiger te maken. Maar wat men dan precies kan doen, daar is nog veel onbekendheid over.

'Verwaarloosbaar tot zeer gering gezondheidsrisico onderhoudsmedewerkers trams'

De onderhoudsmedewerkers die de afgelopen jaren onderhoudswerkzaamheden hebben uitgevoerd aan SIG-trams waar Chroom-6 in de conservering aanwezig bleek te zijn, hebben een verwaarloosbaar tot zeer gering gezondheidsrisico gelopen. Dat concludeert adviesbureau Caesar Consult na uitgebreid onderzoek.

In mei 2019 bleek uit een snel test dat er mogelijk Chroom-6 zit in de conservering van de SIG-tramstellen die eigendom zijn van de provincie Utrecht. De provincie en onderhoudsfirma Stadler hebben daarop de werkzaamheden aan de tramstellen meteen laten stilleggen en gezamenlijk opdracht gegeven tot grondig onderzoek.

Begin oktober 2019 werden de medewerkers van Stadler geïnformeerd over de uitkomsten van dat onderzoek. Uit zogenaamde PAS-metingen was gebleken dat bij de uitvoering van normale onderhoudsactiviteiten er geen detectie van Chroom-6 of andere zware metalen in de lucht was waargenomen en dat bij de uitvoering van normale onderhoudsactiviteiten er geen blootstelling is in de ademzone voor medewerkers die onderhoudswerk doen.

In het stof op reservedelen werden zowel Chroom-6 alsmede zware metalen aangetroffen. Een Chroom-6 gespecialiseerde arbeidshygiënist heeft op verzoek van Stadler en de provincie geadviseerd over de te nemen maatregelen. Geadviseerd werd om beschermende handschoenen, een ademmasker (FFP3) en een gesloten stofvrije veiligheidsbril te dragen en de handen grondig te wassen na de uitvoering van werkzaamheden met en aan onderdelen waarop (veel) stof aanwezig is. Deze maatregelen zijn na dit advies direct ingevoerd. Ook is aanbevolen, indien mogelijk, de onderdelen te isoleren (voor slow-movers) en indien mogelijk te reinigen. De onderdelen (slow-movers) zijn in containers opgeslagen en daarmee geïsoleerd.

Foto Bonaber

Onthulling eerste Mobiele Climate escaperoom

Gemeente Zwolle heeft in Climate Campus-verband een mobiele Climate escaperoom laten ontwikkelen door een internationaal studententeam van 038Games. De escaperoom, ‘Adapt or BTrapped’ draait om klimaatverandering en hoe de spelers zich daar zo goed mogelijk op kunnen aanpassen.

Op 23 juni is de escaperoom onthuld door waterschapsbestuurder Hans Wijnen van Drents Overijsselse Delta en Ed Anker, wethouder van gemeente Zwolle namens het Europese project. Ook Cibap-directeur Coby Zandbergen namens 038Games studio en Liesbeth Rijsdijk, directeur Honours College van Hogeschool Windesheim en bestuursvoorzitter Climate Campus waren van de partij.

De escaperoom kon worden gebouwd doordat de gemeente Zwolle participeert in het Europese CATCH-project én door Climate Campuspartners te betrekken, zoals Waterschap Drents Overijsselse Delta, Hogeschool Windesheim en Cibap. De escaperoom Adapt or BTrapped wordt onthuld op de binnenplaats van het Zwolse escaperoombedrijf The Great Escape. Dit bedrijf dacht ook mee met de studenten voor een zo aantrekkelijk mogelijke speelbeleving.

Lucht in Rotterdam 15 procent schoner tijdens lockdown

In de maanden april en mei van dit jaar was de lucht in Rotterdam een stuk schoner dan in voorgaande jaren. Belangrijkste oorzaak was de forse afname van het autoverkeer tijdens de lockdown. Gemiddeld werd er door Milieudienst DCMR 15 procent minder stikstof gemeten in Rotterdam. Langs drukke wegen was de daling nog groter. Ook de uitstoot van fijnstof en roet was fors lager.

Hoewel de luchtkwaliteit in de afgelopen jaren flink verbeterd is, zijn er nog enkele drukke wegen waar de luchtkwaliteitsnormen stelselmatig worden overschreden.

De hoeveelheid autoverkeer is de best beïnvloedbare factor om de luchtkwaliteit op straatniveau te verbeteren. Het stadsbestuur neemt daarom maatregelen om het verkeer door de stad blijvend te verminderen.

Daarnaast hoopt wethouder Bonte op blijvende verandering in het mobiliteitsgedrag van Rotterdammers. Tijdens de coronacrisis zijn meer mensen gaan fietsen. Ook is thuiswerken veel normaler geworden. Als men die effecten weet vast te houden, kunnen we ook op lange termijn de gezondheid in drukke straten aanzienlijk verbeteren.

Zuidwester wint Klimaatheldenwedstrijd met energie-stoplicht

Op 18 juni 2020 maakte Robbert Berkhout, wethouder duurzaamheid, de winnaar van de Klimaatheldenwedstrijd bekend. Deze wedstrijd, georganiseerd door de Milieubende en de gemeente, daagt Haarlemse basisscholen uit om met oplossingen te komen voor het klimaatprobleem.

Groep 8B van de Zuidwester won de 1e prijs met onder andere een ‘energie-stoplicht’.

De klassen verzamelden hun ideeën in een plakboek, het Klimaatheldenboek. Vanwege de coronacrisis vond de uitreiking plaats via een filmpje.

Met het energie-stoplicht van de Zuidwester is het mogelijk om telefoons en elektrische fietsen op te laden. Alle klimaathelden ontvingen een tas vol duurzame cadeaus. De winnaars kregen ook nog een insectenhotel.

'Aanpak natuurherstel in combinatie met stikstof, klimaat en landbouw meest effectief'

Provincies liggen nog niet op schema om het zogeheten Natuurnetwerk op tijd af te ronden, omdat de laatste stukken moeilijk te realiseren zijn.

Dit is een van belangrijkste conclusies van het PBL-onderzoek, in samenwerking met de WUR, Lerende evaluatie van het Natuurpact 2020. Gezamenlijk de puzzel leggen voor natuur, economie en maatschappij.

Het blijkt lastig voor de provincies om in 2027 het Natuurnetwerk af te ronden. De laatste stukken grond hiervoor zijn moeilijk te verkrijgen: reguliere agrariers willen hun gronden niet inzetten voor een combinatie van landbouw en natuur omdat zij de extra investeringen hiervoor niet kunnen terugverdienen. Hierdoor blijft de belangstelling voor vrijwillige realisatie van de natuur door reguliere agrarische bedrijven achter bij de verwachtingen. Met het afronden van het Natuurnetwerk wordt maximaal 65 procent van de Vogel en Habitat Richtlijn-doelen in 2027 gehaald, waardoor nog een forse opgave resteert.

Provincies kunnen de afgesproken uitbreiding van het Natuurnetwerk in 2027 mogelijk maken door agrarische grondeigenaren vaker volledige schadeloosstelling aan te bieden, met onteigening als laatste redmiddel.

Provincies kunnen hiernaast op de korte termijn (5 tot 10 jaar) de natuur in het Natuurnetwerk helpen herstellen door meer in te zetten op (tijdelijke) herstelmaatregelen. Deze maatregelen zijn nodig omdat de overbelasting met stikstof op deze gebieden nog groot is. Voor duurzaam natuurherstel moet de stikstofbelasting op termijn fors omlaag.

Aangifte van manipulatie stikstofcijfers Lelystad Airport

De Samenwerkende Actiegroepen Tegen Laagvliegen (SATL) hebben aangifte gedaan tegen topambtenaren van het ministerie van Infrastructuur & Waterstaat, adviesbureaus en de directie van Schiphol.

SATL beweert dat er sprake is van valsheid in geschrifte, misbruik van gezag en verduistering van bewijsstukken.

De aangifte heeft betrekking op de stikstofberekeningen in de milieueffectrapportage van Lelystad Airport en PAS-meldingen.

SATL zegt een reconstructie te hebben gemaakt van de stikstofberekeningen sinds 2014, waaruit zou blijken dat als de berekeningen juist waren uitgevoerd, de stikstofuitstoot veel groter zou zijn geweest.

| Foto: Casper Schwarz Architecten

Nieuwe luchtreinigers van Samsung

Samsung introduceert een gloednieuwe line-up en slimme luchtreinigers. Zo kun je ze onder meer op afstand bedienen met een app. Het geluidloze topmodel van de nieuwe line-up is de premium ontworpen CubeTM AX47.

De nieuwe luchtreinigers zuiveren de lucht dankzij een drielaags filtratiesysteem. Ten eerste onttrekt het wasbare filter grote stofdeeltjes, zoals pollen en huidschilfers van huisdieren, uit de lucht. Ten tweede verwijdert het koolstoffilter verschillende potentieel gevaarlijke gassen, zoals formaldehyde, tolueen, ethylbenzeen en styreen1. Tot slot verwijdert een ultrafijn HEPA-filter 99,97 procent van de meest minuscule stofdeeltjes (tot 0,3µm, vergelijkbaar met de dikte van spinrag).

De CubeTM AX47 is hét topmodel van de nieuwe line-up. Het is ‘s werelds eerste luchtreiniger met het Wind-Free-systeem. De Cube is geluidloos. Hij heeft de vorm van een kubus en past dankzij de stijlvolle vormgeving in elk interieur.

De nieuwe luchtreinigers zijn vanaf juli verkrijgbaar in Nederland. 

Een miljoen gratis bomen en struiken

Stichting Nationale Boomfeestdag, Stichting MEERGroen, Caring Farmers en Urgenda slaan de handen ineen om komende winter minimaal 1 miljoen bomen gratis weg te geven.

De meeste van deze bomen en struiken zullen het Nederlandse platteland gaan opfleuren in de vorm van heggen en hagen rondom boerenakkers en erven.

De vier organisaties vinden dat de ecologische crisis waar we in verkeren, een urgente, grootschalige en gezamenlijk uitgevoerde actie vereist. Bomen planten is dé oplossing om klimaatverandering te vertragen, de biodiversiteit te herstellen én om burgers een positief handelingsperspectief te bieden.

Een miljoen bomen planten vraagt vele handen. De boeren van Caring Farmers en Bionext gaan vele heggen en hagen planten om de biodiversiteit te versterken. Het netwerk van Natuur en Milieueducatiecentra gaat bomenweggeefdagen organiseren in het hele land. Via stichting Corazon komen er duizenden fruitbomen binnen die kwekers dit jaar door corona niet konden verkopen.

Het bedrijf Nestlé Nederland biedt, als onderdeel van hun wereldwijde vrijwilligersinitiatief, alle medewerkers de mogelijkheid zich beschikbaar te stellen voor oogst en plantwerk. Ook Delta Development Group, Danone en L’Oréal zijn enthousiast. Stichting Ecological Restoration Camps gaat oogst- en plantdagen organiseren met vrijwilligers.

Logitech zet milieu-impact van zijn producten op verpakking

Logitech gaat voortaan op de verpakking van zijn producten aangeven wat de milieubelasting is. Op de doos staat dan vermeld hoeveel CO2 het maken van het product heeft gekost.

De gamingproducten zijn als eerste aan de beurt.

Logitech hoopt dat andere bedrijven het initiatief zullen volgen, en dus ook de klimaatimpact van hun producten inzichtelijk zullen maken.

Meerjarig onderzoek naar klimaatadaptieve inrichting hoge zandgronden

Het is droog in Nederland en de regen die valt, komt steeds vaker in de vorm van piekbuien. De hooggelegen zandgronden van Nederland zijn niet ingericht op deze effecten van klimaatverandering.

De komende vier jaar gaan daarom 24 partijen onderzoeken hoe het water- en bodemsysteem op de zandgronden klimaatadaptief kan worden ingericht voor landbouw en natuur.

Onderzoekers verzamelen technische, economische en sociale gegevens in proeftuinen worden om inzicht te krijgen in de effectiviteit van maatregelen, verdienmodellen en gebiedsprocessen. Daarmee kunnen wetenschappers hulpmiddelen ontwikkelen zoals werkprocessen, modellen, toekomstverkenningen en beleidsondersteunende systemen. Deze kennis en hulpmiddelen moeten bijdragen aan het definiëren van ontwikkelpaden.

'ING en ABP investeren in bedrijf betrokken bij milieuramp poolgebied'

ING en APB hebben voor in totaal ruim 1 miljard dollar geïnvesteerd in het Russische mijnbouwbedrijf Norilsk Nickel, zo blijkt uit nieuw onderzoek van de Eerlijke Bank- en Pensioenwijzer dat vandaag gepubliceerd wordt.

Dit bedrijf is verantwoordelijk voor de enorme milieuramp die het kwetsbare Russische poolgebied op 29 mei 2020 heeft getroffen.

Eind mei dit jaar lekte 21.000 ton diesel weg in het kwetsbare permafrost gebied boven de poolcirkel en vervuilt nu 350 vierkante kilometer. De nabijgelegen Ambarnaya rivier werd bedekt door een dikke rode petrochemische laag die langzaam naar zee stroomde.

Deze olieramp is qua volume de op één na grootste in de moderne Russische geschiedenis. De Russische regering heeft de noodtoestand uitgeroepen in dit deel van Siberië. De infrastructuur in mijnbouwstad Norilsk wordt al langer bedreigd door de verzakkende bodem. Opwarming van de aarde gaat in het poolgebied twee keer zo snel als in andere delen van de wereld. 

ING Bank en pensioenfonds ABP investeren beide fors in Norilsk Nickel. Uit praktijkonderzoek van de Eerlijke Bankwijzer van februari 2020 bleek dat ING in totaal tussen 2016-2019 3,81 miljard dollar leende aan mijnbouw en oliebedrijven die exploiteren in poolgebied. Hiervan ging 307 miljoen dollar aan leningen naar Norilsk Nickel, en belegde ING 207 miljoen dollar in bedrijfsobligaties van Norilsk Nickel. Eind februari 2020 verstrekte ING opnieuw een lening aan Norilsk Nickel, onderdeel van een nieuwe, gezamenlijke lening van een groep banken van in totaal 4.150 miljoen.

Op vragen van de Eerlijke Bank- en Pensioenwijzer geven zowel ING als ABP aan met Norilsk in gesprek te zijn over de gevolgen van de ramp.

'Stikstofreken- en meetsysteem voldoende maar AERIUS niet geschikt'

De berekeningen van emissies en depositie van stikstof over heel Nederland, op lokaal niveau en voor de berekeningen van sectoren daarin is voldoende maar er zijn verbeteringen nodig.

De toepassing van de rekentool AERIUS Calculator, zoals die wordt gebruikt bij de vergunningverlening is op dit moment, wetenschappelijk gezien, niet geschikt en moet verbeterd worden. Het rekenmodel en de toepassing ervan kan op korte termijn aangepast worden, zodat het geschikter is voor gebruik.

Maandag presenteerde het Adviescollege Meten en Berekenen Stikstof zijn eindrapport 'Meer meten, robuuster rekenen' dat een verdere duiding geeft van de conclusies die het adviescollege in zijn eerste rapport al naar buiten bracht. Nu zijn bevindingen over de modellen NEMA (voor de landbouwemissies) en AERIUS toegevoegd. Minister Schouten van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit stelde het adviescollege in, nadat de onderbouwing voor het Nederlandse stikstofbeleid in het maatschappelijke en politieke debat ter discussie werd gesteld.

Het adviescollege is van mening dat het rekenhart van AERIUS gelijkwaardiger, robuuster, eenvoudiger en transparanter moet worden gemaakt. Gelijkwaardiger door voor verkeer op eenzelfde manier te rekenen als voor andere bronnen en dus de depositie na 5 km ook mee te nemen. Robuuster door de depositie niet op een hexagoon, maar op een hoger aggregatieniveau te berekenen waardoor de onzekerheid bij de doorrekening afneemt. Een hoger aggregatieniveau zou een cluster van hexagonen ingedeeld naar habitattype kunnen zijn. Eenvoudiger en transparanter door een bron receptormatrix te hanteren. Deze matrix geeft een relatie weer tussen de receptor (in dit geval een natuurgebied) en de bron (emissie).

Andere aanbevelingen hebben betrekking op het optimaliseren van het meet- en rekensysteem. Door verschillende modellen te combineren (modelensemble) wordt het geheel sterker dan de delen. Ook het gebruik van satellietmetingen draagt bij aan de versterking van het systeem. Voor goede modellering is het van belang om meer te meten en dit ook te doen voor meer stoffen en voor de droge depositie.

Bomen op koffievelden beschermen koffieplanten tegen klimaatverandering

Agroforestry op koffievelden en -plantages, ofwel koffieteelt onder schaduwrijke bomen, kan bijdragen aan behoud van koffieplantages die door klimaatverandering in hun voortbestaan worden bedreigd.

Dat blijkt uit een modelberekening van Wageningen University & Research (WUR) en de Universidade Federal de Viçosa in Brazilië voor Zona de Mata, een belangrijk koffiegebied in Brazilië.

Door de oplopende temperatuur wordt het groeigebied van Arabica koffie namelijk steeds kleiner. Volgens schattingen is op basis van de huidige klimaatscenario’s circa 50 procent van de koffiegebieden tegen 2050 niet meer geschikt voor koffieteelt.

De weerbaarheid van koffieplanten tegen deze veranderende omstandigheden kan echter fors verhogen als koffieteelt gecombineerd wordt met de aanplant van bomen die schaduw, verkoeling en bescherming tegen extreme neerslag bieden en tegelijk nog wel voldoende licht doorlaten.

Wanneer boeren overschakelen op koffieteelt onder schaduw (‘koffie agroforestry’) waarbij de helft van de grond schaduw krijgt, kan 75 procent van het huidige areaal behouden blijven voor koffieteelt. Deze verbetering van het microklimaat voor koffieplanten geldt met name voor plantages die zich op 600 tot 800 meter hoogte bevinden, De benodigde schaduw kan bijvoorbeeld geleverd worden door de boomsoorten Aegiphila sellowiana, Inga spp., Sena macranthera en de avocadoboom Persea. americana.

Meer inzicht in overlast houtrook

Houtrook veroorzaakt door particuliere stook van hout in openhaarden en kachels staat ter discussie. Dit komt door zowel de bijdrage aan de totale fijnstofemissie in Nederland - deze is vergelijkbaar met de fijnstofemissie van het wegverkeer – als de overlast die in de nabije leefomgeving wordt ervaren. Het ontbreekt echter aan feitelijke gegevens waarmee ervaren overlast kan worden bepaald.

TNO heeft in opdracht van het Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat (IenW) onderzocht of ervaren overlast van houtrook, veroorzaakt door particuliere stook, met voldoende nauwkeurigheid en tegen acceptabele kosten meetbaar is.

Uit het onderzoek blijkt dat met name koolstofmonoxide en roet (black carbon), naast fijnstof en formaldehyde, in potentie technisch goed meetbare en geschikte stoffen zijn om belasting naar de nabije leefomgeving door houtrook uit bronnen als openhaarden en hout(pellet)kachels vast te stellen.

Er is aanvullend onderzoek nodig om de relatie eenduidiger te kunnen leggen tussen concentratiepieken en ervaren overlast ten gevolge van houtrook. Metingen zouden bijvoorbeeld kunnen worden gecombineerd met een onderzoek naar gerelateerde gezondheidsklachten.

Er zijn meerdere mogelijkheden om de milieubelasting van houtrook te reduceren. Veelal wordt daarbij eerst gekeken naar de brandstofkwaliteit en het type installatie. Dit onderzoek bevestigt dat een (elektrostatisch) filter eveneens een effectieve methode is om de hoeveelheid fijnstof uit houtrook fors te verminderen.

Ook het verhogen van een schoorsteen kan een gunstig effect hebben op het reduceren van de overlast van houtrook. Wel verdient dan de schoorsteentrek aandacht, evenals de regenkap.

Klimaatcommitment financiële sector blijft onverminderd van kracht

Ondanks de coronacrisis blijft het commitment van de financiële sector aan de klimaatdoelen van het kabinet onverminderd van kracht. Dat houdt in dat financiële instellingen over het boekjaar 2020 zullen rapporteren over de klimaatimpact van hun financieringen en beleggingen. Uiterlijk in 2022 maken de instellingen hun actieplannen bekend voor hun bijdrage de vermindering van de uitstoot van CO2.

De Commissie Financiële Sector Klimaatcommitment brengt tijdig haar eerste sectorrapportage uit aan het kabinet zodat minister Hoekstra van Financiën deze op Nationale Klimaatdag, de vierde donderdag in oktober, naar de Tweede Kamer kan sturen.

In de rapportage staan de vorderingen die de sector maakt ten aanzien van de klimaatdoelen. Deze rapportage wordt uitgevoerd door KPMG dat hiervoor als externe deskundige is aangetrokken, zo maakte de sector bekend tijdens een gezamenlijke werkconferentie. KPMG stelt het raamwerk op voor de rapportage en levert een overzicht aan met de status en toepassing van de klimaatmeetmethoden.

DNB roept op tot groen herstel uit de coronacrisis

Door de coronacrisis dreigt de uitvoering van het klimaatbeleid wereldwijd vertraging op te lopen. De negatieve gevolgen van klimaatverandering vragen echter nog steeds om aandacht. Hoewel de coronacrisis de wereldwijde CO2-uitstoot tijdelijk doet dalen, is een structurele vermindering van emissies nodig om de Parijse klimaatdoelen te halen. Kansen voor een groen herstel uit de coronacrisis moeten daarom worden benut. De huidige situatie van lage rentestanden en lage energieprijzen biedt daarvoor juist een goede gelegenheid, stelt DNB.

Beprijzen van CO2-uitstoot blijft economisch gezien het meest effectieve middel om de CO2-uitstoot terug te dringen en is daarmee de meest effectieve maatregel voor een groen herstel.
Voor een toereikende beprijzing van CO2, dat wil zeggen voldoende voor het behalen van de internationale klimaatdoelen, zou het Europese emissiehandelssysteem (ETS), het Europese systeem voor het verhandelen van uitstootrechten van broeikasgassen, moeten worden aangescherpt en uitgebreid.
Aanscherping van het ETS is nu nog belangrijker geworden, omdat het aantal ongebruikte emissierechten door de coronacrisis is toegenomen en de ETS-prijs als gevolg hiervan is gedaald. Een onstabiele ETS-prijs creëert onzekerheid voor investeerders en een lage prijs vermindert de financiële prikkel voor bedrijven om te verduurzamen. Het ETS kan worden aangescherpt door bijvoorbeeld de invoering van een prijsvloer, het (tijdelijk) neerwaarts bijstellen van uitstootplafonds of versterking van de marktstabiliteitsreserve.

WUR presenteert aanpak stikstofprobleem

Onderzoekers van Wageningen University & Research hebben een stappenplan ontwikkeld voor het stikstofprobleem. Deze systematische aanpak maakt het mogelijk om per natuurgebied te zien in hoeverre landelijke en lokale maatregelen voor landbouw en natuur bijdragen aan vermindering van de stikstofdepositie en verbetering van de natuurkwaliteit.

De Wageningse aanpak focust zich op landbouw en natuur – twee van de kennisdomeinen van WUR – maar kan uitgebreid worden naar andere sectoren die stikstof uitstoten.

In het onderzoek laat WUR zien hoe landbouw en natuur gezamenlijk kunnen toewerken naar een vermindering van de stikstofdepositie, met als doel verbetering van de natuurkwaliteit. Het is een ruimtelijke aanpak, waarbij gebruik gemaakt wordt van een combinatie van landelijke maatregelen in de landbouw om ammoniakuitstoot te verminderen, en gebiedsspecifieke (lokale) maatregelen voor natuur en landbouw.

De beschikbare data en modellen die in deze aanpak gebruikt worden, kunnen volgens projectleider Tia Hermans bijdragen aan een weloverwogen stikstofstrategie per gebied.

'Stikstofuitstoot moet in 2030 gehalveerd zijn'

De stikstofuitstoot moet in 2030 zijn gehalveerd ten opzichte van 2019 en tegelijkertijd moet er worden geïnvesteerd in natuurherstel. Dat staat in het eindrapport van de Commissie-Remkes.

‘Niet alles kan overal’, zo luidt de titel van het eindadvies van het Adviescollege Stikstofproblematiek. Het advies is in lijn met de eerdere rapporten: het korte-termijnadvies ‘Niet alles kan’ van september 2019, het advies ‘Bemesten en beweiden in 2020’ van december 2019 en het advies voor de Luchtvaartsector van januari 2020. 

Remkes vindt de juridische verankering van het huidige beleid onvoldoende en te veel maatregelen zijn op basis van vrijwilligheid. De uitvoering van natuurherstelmaatregelen en de emissiereductie van 50 procent in 2030 moeten worden gezien als een resultaatverplichting en niet als een streven. Daarom moet dit ook in wet- en regelgeving worden vastgelegd.


In het eindadvies maakt het Adviescollege een nadrukkelijk onderscheid tussen de aanpak van NOx en de aanpak van NH3. NOx wordt vooral veroorzaakt door verbranding van fossiele brandstoffen, NH3 door biologische processen, met name in de landbouw. NOx verspreidt zich vooral in hogere luchtlagen, NH3 in de lagere luchtlagen en slaat daardoor dichter bij de bron neer. Dat pleit voor een gebiedspecifieke aanpak van NH3, en een meer generieke aanpak voor NOx.

Voorzitter Remkes stelt dat onder de huidige coronacrisis ten onrechte wel wordt gedacht dat het stikstofprobleem zich als het ware ‘vanzelf’ heeft opgelost. “De abrupte afname van emissies van stikstofoxiden (NOx) is naar verwachting tijdelijk en de ammoniakemissies (NH3) uit de landbouw zijn de afgelopen maanden niet afgenomen. Als de economie straks weer op gang komt, is het van belang dat stikstof de ontwikkelingen niet onnodig hindert”, aldus Johan Remkes.

De halvering van de stikstofuitstoot zou per provincie moeten worden geregeld. Vóór 2040 moet de uitstoot bij alle beschermde natuurgebieden tot onder een bepaalde grens zijn gedaald, zodat de stikstof geen schade meer kan aanbrengen aan de natuur.

Ook historische binnenstad kan CO2- neutraal worden

Provincie Gelderland werkt al ruim twee jaar samen met de TU Delft aan het project KaDEr, karakteristiek Duurzaam Erfgoed. In dit project onderzoekt de TU Delft, met provincie Gelderland en monumenteigenaren op verschillende praktijklocaties de mogelijkheden voor het verduurzamen van monumenten.

Gemeenten met een historische binnenstad, zoals Zutphen of Elburg, hebben een extra uitdaging om, zonder verlies van monumentale kwaliteit en sfeer, CO2-neutraal te worden.

In mei startte een team van onderzoekers, onder leiding van Andy van den Dobbelsteen, TU Delft, hoogleraar Climate Design & Sustainability TU Delft, met onderzoek in Zutphen en Elburg. Dit onderzoek vindt vanwege de uitbraak van het COVID-19 virus voorlopig alleen online plaats. Provincie Gelderland verwacht dat de uitkomsten van dit onderzoek bruikbaar zijn voor veel meer Gelderse en Nederlandse historische binnensteden.

In historische binnensteden kun je niet zomaar overal zonnepanelen leggen of windmolens plaatsen. Ook renovaties met moderne materialen zijn niet altijd mogelijk. Daarom onderzoek men de ‘energiepotentie’ van de stad. Zo zouden verschillende vormen van duurzame energie effectief kunnen worden ingezet. Denk aan zon, wind, bodem, oppervlaktewater en groen gas.

Provincie verbiedt gebruik glyfosaat

Agrarische pachters die grond van de provincie Noord-Holland pachten, mogen het omstreden gewasbeschermingsmiddel glyfosaat, voornamelijk bekend onder de merknaam Roundup, niet meer op provinciegrond gebruiken.

Het verbod, dat vanaf 1 november 2020 ingaat voor de nieuwe pachtcontracten, gold al voor percelen binnen het Natuurnetwerk Nederland (NNN). Dit staat in het aangepaste pachtbeleid van de provincie Noord-Holland.

Glyfosaat is de werkzame stof in middelen die onkruid bestrijden. Hoewel het gebruik van deze stof door de Europese Unie (EU) is toegestaan, is er steeds meer twijfel over schadelijke gevolgen van het middel voor mens en dier.

Groningen bereidt zich voor op klimaatverandering

Groningen staat het komend half jaar in het teken van het omgaan met de effecten van klimaatverandering. Hoogtepunt is de Klimaatadaptatieweek van 19 t/m 25 januari 2021. De komende tijd vinden in zowel de stad als de provincie allerlei activiteiten plaats om Groningers bewust te maken van klimaatverandering en hoe ze zich daaraan kunnen aanpassen.

Groningers worden opgeroepen om samen in actie te komen en maatregelen te nemen om in te spelen op de gevolgen van klimaatverandering. Daarnaast laten we in Groningen zien welke kennis en praktische toepassingen we in huis hebben om in onze omgeving in te zetten.

Dit najaar worden activiteiten georganiseerd waarbij bezoekers kunnen kennismaken met acties om zich voor te bereiden op de gevolgen van de klimaatverandering. Ook wordt er een open university georganiseerd, waarbij de Rijksuniversiteit Groningen, de Hanzehogeschool, het Noorderpoort, het Alfacollege en het Global Center on Adaptation samenwerken.

'Zonnebrand beschadigt warmwaterkoraal nog meer'

De laatste jaren worden steeds vaker UV-filters afkomstig van zonnebrandcrème in kustwater aangetoond.

Deze UV-filters lijken koraal nog verder te verzwakken, waardoor het opgewarmde zeewater het koraal nog meer kan beschadigen, zo blijkt uit een onderzoek van Wageningen University & Research.

Het blijkt dat de invloed van temperatuurverhoging het grootst is op de gezondheid van het koraal, maar de resultaten suggereren ook dat zonnebrand de schade voor het koraal nog groter maakt. Het warme zeewater is de grootste boosdoener, maar het lijkt er op dat sommige koraalsoorten door de blootstelling aan oxybenzone een extra tik krijgen.

Nieuwe klimaatwebsite brengt gevolgen klimaatverandering op postcodeniveau in kaart

Esri Nederland heeft de website checkmijnklimaat.nl gelanceerd. Hiermee wordt inzicht gegeven in hoe klimaatverandering de Nederlandse burger treft. Het vooruitzicht wordt gemaakt op basis van de klimaatvoorspellingen van het KNMI en data over omgevingsfactoren zoals overstromingsdiepte die de Klimaateffectatlas beschikbaar stelt.

Met deze data kan iedereen in Nederland in één oogopslag zien wat de kans is op wateroverlast, (extreme) droogte, overstromingen en (extreme) hitte binnen de eigen postcode.
Zo blijkt nu al dat Apeldoorn in 2050 kan rekenen op de meeste neerslag van heel Nederland, Texel een van de droogste plekken van het land zal zijn en dat met name Limburg te maken krijgt met minimaal tien extra dagen met temperaturen boven de 30 graden vergeleken met het huidige klimaat. Kijk voor meer informatie op checkmijnklimaat.nl. 

Binnen het relatief kleine Nederland zijn grote verschillen te ontdekken in de gevolgen van klimaatverandering. In de omgeving van Apeldoorn wordt rond 2050 de meeste jaarlijkse neerslag voorspelt met gemiddeld 1000-1500 mm per jaar. Maar veranderingen zijn ook nu al merkbaar. Zo was februari 2020 al de natste maand sinds de weermetingen in het jaar 1901 en werd afgelopen 8 april de warmste ooit. De kans op problemen door droogte zijn ook reëel, zoals opbrengstderving en bodemdaling. In de zuidelijke en oostelijke provincies moeten inwoners tegen hitte kunnen: het gebied kan rekenen op een flinke toename van extreem warme dagen in het jaar, waarbij de thermometer al snel volgens de voorspellingen op jaarbasis meer dan 12 dagen boven de 30 graden Celsius aantikt. In delen van Limburg is de voorspelling zelfs dat deze temperatuur meer dan 18 dagen per jaar wordt bereikt.