Studenten TU Eindhoven bouwen ‘Antarctica-rover’

Antarctica kan waardevolle inzichten geven over de gevolgen van klimaatverandering, maar het verrichten van onderzoek op de Zuidpool is duur en niet duurzaam.

Met de Antarctica-rover, een autonoom rijdend zonnevoertuig, moet klimaatonderzoek op het koudste en meest afgelegen continent op aarde goedkoper, duurzamer en makkelijker worden.\

Het voertuig, geïnspireerd op de Marsrover die op een vergelijkbare, autonome manier data verzamelt op planeet Mars, wordt momenteel ontwikkeld door TU/e-studententeam Polar. Twee studenten reizen 28 december voor twee weken naar de Zuidpool om data op te halen die nodig zijn voor de bouw.
 
De extreme weersomstandigheden op de Zuidpool zorgen ervoor dat het team moet pionieren. De intensiteit van de zon is extreem laag, net als de temperatuur. Zonnepanelen en batterijen presteren doorgaans matig in deze omstandigheden.

Op dit moment is het verrichten van onderzoek in Antarctica duur en niet duurzaam. Er zijn onderzoeksstations en grote trucks voor nodig, waarvoor door de lucht brandstof moet worden aangevoerd.

Afvalondernemer bestraft voor overtreden milieuregels

Een afvalondernemer uit Staphorst is voor het werken zonder vergunningen en het vervalsen van begeleidingsbrieven bij afvaltransporten veroordeeld tot honderd uur werkstraf, meldt RTV Drenthe.

De man pleegde de delicten in 2018 en 2019. Voor sommige werkzaamheden had hij helemaal geen vergunning en in andere gevallen had hij die wel, maar leefde hij die niet na.

De man sloeg bij de milieustraat in Meppel onder meer gasflessen niet veilig op. Bij zijn bedrijf in Staphorst sloeg hij een grote partij banden niet volgens de regels op en verwerkte hij onder meer zonder vergunning metaal- en plastic afval.

Rotterdam heeft officieel geen vieze straten meer

Rotterdam voldoet in de hele stad aan de Europese stikstofnorm. Dat blijkt uit de 12e Monitoringsrapportage Nationaal Samenweringsprogramma Luchtkwaliteit (NSL) van het RIVM. De prognoses laten zien dat de daling van zowel stikstofdioxide (NO2) als fijnstof (PM10 en PM2.5) ook de komende jaren verder doorzet.

In 2017 had Rotterdam nog vijftien straten waar de Europese stikstofnorm werd overschreden. Onder die ‘vieze straten’ bevonden zich de Schieweg, de Statenweg, de Pleinweg en de ‘s-Gravendijkwal. Door maatregelen als de aanleg van walstroom voor zeeschepen, de inzet van elektrische bussen en het verminderen van het autoverkeer wordt de lucht in Rotterdam schoner en voldoen nu alle Rotterdamse straten aan de Europese norm.
Wethouder

In 2018 begon Rotterdam met het uitvoeren van maatregelen uit de Koersnota Luchtkwaliteit. Naast algemene maatregelen om de luchtkwaliteit te verbeteren, zoals het stimuleren van het gebruik van de fiets en elektrische auto’s bevatte de Koersnota ook specifieke maatregelen voor de ‘vieze straten’. De combinatie van die maatregelen heeft gezorgd voor het voldoen aan de Europese stikstofnorm en het verbeteren van de luchtkwaliteit in de hele stad. Ook de impact van de coronacrisis is van positieve invloed geweest op de verbeterde luchtkwaliteit.

Luchtkwaliteit Amsterdam in 2020 verder verbeterd

De luchtkwaliteit in Amsterdam is vorig jaar verder verbeterd. Er waren in 2020 geen plekken meer in  de stad waar de wettelijke Europese grenswaarden voor luchtkwaliteit worden overschreden.

Amsterdam steekt veel energie in het verbeteren van de luchtkwaliteit. De stad is een koploper op het gebied van elektrisch vervoer. We hebben milieuzones voor het weren van oude personenauto’s, vrachtwagens, bestelbussen, autobussen, taxi’s en brom- en snorfietsen. Dat werpt zijn vruchten af als het gaat om de uitstoot van fijnstof, roet, stikstofdioxide en CO₂. Het college van B en W wil dat er in 2030 alleen nog uitstootvrij verkeer in de stad rijdt. In 2025 worden al de eerste uitstootvrije zones ingevoerd.

Er zijn ook andere factoren die invloed hebben op hoe schoon de lucht is. Het weer en de wind bijvoorbeeld. En het coronavirus, want door de coronamaatregelen werd er minder auto gereden. En dat maakte de lucht vorig jaar nog net even wat schoner. Maar, ook zonder de coronamaatregelen zou de lucht overal schoon genoeg zijn geweest.

ANVS waarschuwt consumenten voor 10 producten met radioactieve stoffen

Uit RIVM-onderzoek, in opdracht van de Autoriteit Nucleaire Veiligheid en Stralingsbescherming (ANVS), naar de ‘Quantum Pendant’ anti-5G hanger, enkele ‘negatief ionen’ sieraden en één slaapmasker van het merk Energy Armor blijkt dat deze ioniserende straling uitzenden.

De onderzochte 10 producten bevatten namelijk radioactieve stoffen. De hoeveelheid gemeten straling hiervan is laag. Dit betekent dat de kans op schade aan de gezondheid klein is. Maar bij continu en langdurig dragen van deze producten is op lange termijn gezondheidsschade niet volledig uit te sluiten.

De bij ons bekende verkopers in Nederland hebben te horen gekregen dat de verkoop verboden is en per direct stopgezet moet worden. Ook moeten zij hun klanten hierover informeren. De ANVS waarschuwt consumenten en heeft de producten waar het om gaat vermeld op haar website.

De 10 onderzochte consumentenproducten bevatten radioactieve stoffen. Ze zenden daardoor continu ioniserende straling uit. Hieraan wordt de drager blootgesteld, dit kan nadelige gevolgen hebben voor de gezondheid. Daarom zijn deze consumentenproducten met radioactieve stoffen wettelijk verboden. Ioniserende straling kan namelijk weefsel en DNA beschadigen.

Startnotitie Beleidskader Milieu aangeboden aan PS Brabant

Gedeputeerde Staten van Noord Brabant vragen met de startnotitie aan Provinciale Staten om een oordeel te vormen over de eerste denkrichtingen voor het nieuw te ontwikkelen beleidskader Milieu. In het uiteindelijke beleidskader moet komen te staan welke milieu ambities en -doelstellingen de provincie heeft voor een duurzaam gezonde en veilige leefomgeving, voor een brede welvaart voor alle Brabanders.

Het uitgangspunt voor het beleidskader Milieu is de Omgevingsvisie en de daarin opgenomen doelstelling voor 2050 dat de provincie op alle aspecten béter presteert dan de wettelijke normen. Met het beleidskader, met een primaire horizon van 2030, maakt de provincie een start op weg naar dit doel.

Na bespreking met PS (naar verwachting in januari 2022) stellen GS het beleidskader op, in samenspraak met stakeholders zoals gemeenten, omgevingsdiensten en inwoners. Het beleidskader zal in het najaar van 2022 worden aangeboden ter vaststelling door PS. Op dat moment worden ook de budgettaire consequenties van de ambities in beeld gebracht.

Minder methaan uit Amsterdamse grachten door microben

 

Amsterdamse grachten stoten relatief weinig methaan uit, blijkt uit onderzoek van de Radboud Universiteit en Universiteit Utrecht. Methaanetende microben die leven op de grachtenwanden spelen hier waarschijnlijk een belangrijke rol in.

Verder zijn de grachten opvallend weinig verontreinigd met stikstof, fosfaat en organisch materiaal. De onderzoekers publiceren hun bevindingen in het vaktijdschrift Environmental Microbiology op 14 december.

Het is onder wetenschappers bekend dat ondiepe wateren, zoals meren, rivieren en grachten een bron vormen van methaanuitstoot. Dit broeikasgas heeft naar schatting zo’n 86 keer meer invloed op de opwarming van de aarde vergeleken met CO2. Voor grachten is er echter in het algemeen nog weinig bekend over welke microben methaanuitstoot en -opname veroorzaken.

Microbiologen van de Radboud Universiteit en Universiteit Utrecht zijn begonnen dit in kaart te brengen voor de grachten van Amsterdam. Ze namen monsters van het grachtenwater, de bodem en kadewanden bij locaties bij de Bloemgracht, Prinsengracht, Amstel, Amstelsluizen, en Artis. Verrassend genoeg bleken de grachten relatief weinig methaan uit te stoten.

Dat er in de Amsterdamse grachtenwanden microben blijken te leven die methaan eten, geeft interessante mogelijkheden. De microben leven aan het stuk wand dat onder water staat. Als je de oppervlakte van het stuk kade waar deze bacterie op leeft kan vergroten, kun je het in potentie gebruiken als methaanfilter, vertelt microbioloog Cornelia Welte(verwijst naar een andere website).

De volgende stap is dat de onderzoekers grachten in andere steden gaan onderzoeken.

Universiteit Twente slaat handen ineen met Nederlands consortium om emissies in maritieme sector te verminderen

De vakgroepen Catalytic Processes and Materials (CPM) en Sustainable Process Technology (SPT) van de faculteit Science & Technology (TNW) van de Universiteit Twente hebben een financiële bijdrage van ongeveer twee miljoen euro ontvangen voor de ontwikkeling van on-board technologieën voor de katalytische verwijdering van methaan- en stikstofoxide-emissies in combinatie met de diepe afvang en opslag van CO2 in schepen die op vloeibaar aardgas (LNG) varen. Dit vierjarige project zal de innovaties die de Universiteit Twente de afgelopen jaren heeft ontwikkeld op het gebied van emissiebeheersing en C-sequestratietechnologie, dichter bij de eindgebruikers in de scheepvaartsector brengen.

De Universiteit Twente is een van de wetenschappelijke partners in LNG-ZERO, dat deel uitmaakt van het Nederlandse Masterplan Maritiem, een groot programma gericht op een emissievrije maritieme sector. Het ambitieuze onderzoeksproject heeft onlangs 4,4 miljoen euro toegekend gekregen van de Nederlandse overheid.

Nederland is van oudsher een belangrijke speler in de internationale maritieme handel. Deze sector genereert alleen al zo'n 7,7 miljard euro per jaar; 3,1 procent van het bruto binnenlands product (BBP).

Vloeibaar aardgas (LNG), dat hoofdzakelijk bestaat uit methaan, wordt beschouwd als een overgangsbrandstof in de scheepvaartindustrie. Schepen die op LNG varen hebben aanzienlijke voordelen ten opzichte van conventionele schepen die op zware brandstoffen varen, dankzij de verminderde uitstoot van deeltjes na de verbranding en de mogelijkheid om niet-hernieuwbaar LNG te vervangen door biogas. In deze schepen zal het nodig zijn koolstofafvangtechnologieën toe te passen om de CO2-uitstoot te verminderen. Tegelijk is ook de verwijdering van niet-omgezet methaan (CH4-slip) en milieuonvriendelijke NOx-emissies essentieel om bij te dragen tot de energietransitie. Technologieën om deze problemen in bestaande schepen aan te pakken, zijn essentieel op weg naar een duurzame zeevaart.

Verantwoorder stoken met Ecodesign

Vanaf 1 januari 2022 is de nieuwe Europese Ecodesign richtlijn van kracht voor toestellen met vaste brandstoffen. Een maatregel die ervoor zorgt dat hout- en pelletgestookte haarden en kachels aan strengere kwaliteits- en emissie-eisen voldoen. De Stichting Nederlandse Haarden- en Kachelbranche (NHK) omarmt de nieuwe wetgeving omdat deze bijdraagt aan het creëren van een veiligere en meer verantwoorde stookomgeving. Zij roept overheden en consumenten op zich hard te maken om verstandig te stoken en daarmee zorg te dragen voor een minimale uitstoot.
 

Met de nieuwe wetgeving moeten hout- en pelletkachels aan strengere voorwaarden voldoen voordat zij mogen worden aangeboden aan de consument. Vanaf 1 januari 2022 mogen fabrikanten alleen nog geteste en goedgekeurde modellen op de Nederlandse markt brengen, houtkachels die het milieu zo min mogelijk belasten en daarmee een positieve bijdrage leveren aan de verbetering van de luchtkwaliteit.
 
De NHK streeft naar een zo groot mogelijk gebruik van hernieuwbare en verantwoorde brandstoffen, die voldoen aan de eisen die onze overheid daaraan zal stellen. Om de uitstoot maximaal te verminderen is het van belang dat overheden de aanwezigheid van open haarden en de verkoop van tweedehands haarden en kachels gaan ontmoedigen. De Inspectie voor Leefomgeving en Transport heeft de NHK laten weten voor 2022 geen Ecodesign handhavingsplan voor haarden en kachels te hebben.

Ecodesign toestellen voldoen aan de hoogste standaarden. De (Nederlandse) fabrikanten en detaillisten bevorderen de verkoop en vakkundige installatie van deze modellen, alsook het gebruik van de beste technieken. Om beter stookgedrag te stimuleren, informeren de NHK en haar leden stookliefhebbers over beter en verantwoord stookgedrag. Naast de juiste brandstof is een vakkundige installatie van een goed (Ecodesign) toestel vereist. Ook de wijze van stoken draagt bij aan zuiniger gebruik met optimaal rendement.

Eerste uitstootvrije mouterij van Holland Malt komt in Eemshaven

 

Het bedrijf Holland Malt gaat de eerste emissievrije mouterij ter wereld bouwen in de Eemshaven. In een mouterij wordt van graan mout gemaakt, waar vervolgens bier van wordt gebrouwen. Voor het moutproces wordt geen gebruik meer gemaakt van fossiele brandstoffen, biomassa of andere energiebronnen die voor schadelijke uitstoot zorgen. Dit is mogelijk door een vernieuwend warmtesysteem.

Mout is een van de hoofdingrediënten van bier. Voor het drogen van mout is veel warmte nodig, wat op dit moment nog voor veel schadelijke uitstoot zorgt. Holland Malt gaat verduurzamen door eigen restwarmte te gebruiken met behulp van warmtepompen. Dit levert een energiebesparing van 67% op. De warmtepomp zelf zal draaien op wind- en zonne-energie. Hiermee vermindert Holland Malt haar CO2-uitstoot vergelijkbaar met de uitstoot van 14.000 huishoudens.

Dit project is opgezet in samenwerking met de provincie Groningen, Groningen Seaports, RWE Technology International en de Nederlandse overheid. Het is belangrijk dat de industrie groener wordt en daarom zijn we als provincie trots op deze duurzame ontwikkeling in Eemshaven.

Stook bewust met de stookwijzer

Een haardvuurtje is gezellig, maar we weten ook dat de rook schadelijk is voor het milieu en de gezondheid. Kinderen, ouderen en mensen met astma zijn extra gevoelig voor de rook. Daarom is er de stookwijzer.

Bij verbranding van hout in kachels, haarden en vuurkorven komen allerlei schadelijke stoffen vrij. Vooral wanneer het mistig of windstil is blijft rook lang hangen. De stookwijzer vertelt je of het een goed moment is om je haard aan te doen. Bij code blauw kun je bewust stoken, bij code oranje is het niet verstandig om te stoken en bij code rood is het beter om niet te stoken. Ga naar de stookwijzer via stookwijzer.nu.

Door op de juiste manier te stoken zorg je voor minder overlast en minder uitstoot van schadelijke stoffen. Wil je verantwoord een haardvuurtje stoken? Volg dan de volgende tips op:

Stook op het juiste moment door vooraf de stookwijzer te checken.
Gebruik onbehandeld, gedroogd hout.
Volg de instructies bij de kachel of haard voor het vullen en aansteken van het vuur. Als instructies ontbreken, gebruik dan de Zwitserse methode om het vuur aan te steken. Je legt hierbij het meest brandbare materiaal bovenop. Door het vuur van bovenaf aan te steken gaat het iets langzamer, maar is de verbranding vollediger. Het vuur blijft langer aan, er is minder rookvorming en een schonere uitstoot. Dus: grote blokken onderop, daarop wat kleine blokjes en bovenop de aanmaakblokjes.
Zorg voor voldoende frisse lucht in de binnenruimte waar gestookt wordt.
Zorg voor volledige luchttoevoer. Het hout kan dan beter verbranden waardoor je minder schadelijke stoffen hebt. Laat het vuur niet ‘smoren’; het hout verbrandt dan niet volledig waardoor er extra veel schadelijke stoffen ontstaan. Ga bij de vakexpert (of handleiding) na wat de specifieke werkwijze is voor jouw haard of kachel.
Laat de schoorsteen jaarlijks vegen: tijdens het stoken blijven roet en andere schadelijke stoffen in het rookkanaal hangen. Deze komen vrij wanneer de houtkachel brandt. Laat de schoorsteen daarom minimaal één keer per jaar vegen.
Controleer regelmatig of je goed stookt: een goed vuur heeft gele, gelijkmatige vlammen en er komt bijna geen rook uit de schoorsteen. Oranje vlammen en donkere rook geven aan dat de verbranding niet goed is; zorg dan voor meer luchtaanvoer.

Veel ambities voor klimaat

Natuur & Milieu is blij dat het nieuwe kabinet klimaat benoemt tot een van de grootste prioriteiten van deze tijd. Ook het herstel van de natuur en biodiversiteit krijgt eindelijk forse aandacht.

In het regeerakkoord is in totaal 60 miljard euro voor klimaat en stikstof gereserveerd. Betalen naar Gebruik, oftewel rekeningrijden, wordt in 2030 ingevoerd, maar de grote vraag is of schone auto’s nu wel minder gaan betalen. Helaas zet het nieuwe kabinet de deur open voor groei van de luchtvaart.

De vier politieke partijen die het regeerakkoord schreven, VVD, D66, CDA en ChristenUnie, willen de Nederlandse klimaatdoelen verhogen naar minimaal 55 procent CO2-reductie in 2030, in lijn met de ambitie van Europa. Daarnaast willen ze beleid maken gericht op 60 procent. Wij zien dit als een mooie stap vooruit.

Het nieuwe kabinet trekt 25 miljard euro uit om de stikstofimpasse te doorbreken en de stikstofuitstoot echt te verminderen. Minder stikstof betekent ook een forse verbetering van de waterkwaliteit, luchtkwaliteit en volksgezondheid. Het kabinet legt de nadruk op een gebiedsgerichte aanpak.

Er ontbreken nog veel details, dus de uitwerking wordt volgens Natuur & Milieu spannend.

WUR gaat klimaatverandering tegen in European Green Deal

Een klimaatneutrale Europese Unie in 2050 met een duurzame economie waarin iedereen meedoet. Dat is het doel van de European Green Deal, een ambitieus programma van de Europese Commissie om klimaatverandering tegen te gaan.

Via negen projecten draagt Wageningen University & Research bij aan Europa’s antwoord op de klimaatverandering, en de bescherming van ecosystemen en biodiversiteit. De projecten bestaan uit internationale consortia met vele en diverse partners. De meeste zijn dit najaar gestart of starten begin 2022.

Ook in het nieuwe Europese subsidieprogramma voor onderzoek en innovatie, Horizon Europe, is er veel aandacht voor onderzoek en innovatieprojecten ten behoeve van de European Green Deal.

Europese bossen worden aangetast door klimaatverandering, terwijl we die bossen juist steeds harder nodig hebben om ons te voorzien van hernieuwbare grondstoffen en om de biodiversiteit te beschermen. Het doel van het SUPERB H2020 Green Deal project (Systemic solutions for upscaling of urgent ecosystem restoration for forest-related biodiversity and ecosystem services) is het herstel van boslandschappen, door het scheppen van een gunstige omgeving voor bosherstel en adaptatie op verschillende schaalniveaus.

Meer dan 90 procent van de wetlands in Europa zijn drooggelegd om plaats te maken voor andere vormen van landgebruik. Hiermee zijn veel soorten dieren en planten uit het landschap verdwenen, en zijn ecosysteemdiensten verslechterd, zoals retentie van water en koolstof. Het WaterLANDS project ziet het herstel van wetlands als een urgent sociaalecologisch probleem.

Het Europese milieu bevindt zich in een kwetsbare toestand, die naar verwachting verergerd zal worden door klimaatverandering. Dit bedreigt economische voorspoed, menselijk welzijn en de sociale rust. Onze samenleving heeft behoefte aan systemische transformatieve verandering. Daarin staat herstel van ecosystemen centraal. Zoet water vormt een perfect voorbeeld van die noodzakelijke verandering. Vanuit de lange traditie van herstel van beekjes, rivieren, veengronden en wetlands bestaat er zeer veel kennis op dit gebied.

Het MERLIN project (Mainstreaming Ecological Restoration of freshwater-related ecosystems in a Landscape context: INnovation, upscaling and transformation) richt zich op transformatief herstel van ecosystemen. Het doel is om nature-based solutions gemeengoed te laten worden bij systemische veranderingen in onze maatschappij.

Kustecosystemen bieden belangrijke ecosysteemdiensten - zoals bescherming tegen overstroming, verbeteren van waterkwaliteit, leefgebied voor vogels en vissen, ruimte voor recreatie - maar ze zijn vaak kwetsbaar. Het REST-COAST project richt zich op herstel van kustecosystemen in negen pilot-gebieden. Deze gebieden vertegenwoordigen belangrijke (kwetsbare) kustecosystemen in de Europese zeeën. De opgedane ervaringen kunnen ook elders worden toegepast. Met het wegnemen van huidige belemmeringen die schaalvergroting van herstel in de weg staan, wil REST-COAST de verbinding tussen rivieren en kust herstellen en ontwikkelen, en de door de kustecosystemen geleverde diensten vergroten.

Breda verwijdert plastic soep uit de singel

 

Gemeente Breda plaatste onlangs ter hoogte van Belcrum Beach een plasticvanger in de waterloop de Mark. Met de plasticvanger neemt Breda een nieuwe stap om plastic soep in de singels tegen te gaan.

De plastic vanger is een drijfarm die het afval dat via de singels in de Mark terecht komt, begeleidt naar een vangkorf. De korf wordt vervolgens een keer per week geleegd.

In Breda maken veel mensen gebruik van de parken, straten en pleinen. Op doordeweekse dagen en tijdens evenementen blijft er helaas regelmatig zwerfafval achter. Soms doordat mensen het niet opruimen en soms omdat de vuilnisbak vol is. Op plaatsen waar de openbare ruimte grenst aan de riviertjes Bovenmark, Aa of Weerijs, Molenleij of de singels kan het zwerfafval in de oever of het water terecht komen.

Gemeente Breda wil de verspreiding van zwerfafval tegengaan en de waterkwaliteit verbeteren door extra vuilnisbakken te plaatsen bij evenementen, vuilnisbakken op tijd te legen en extra zwerfafval op te ruimen. Daarnaast helpen betrokken inwoners mee door hardlopend zwerfvuil te verzamelen of vanaf het water met supboards zwerfvuil in de oevers op te ruimen. Helaas zien we dat er nog steeds afval en plastic in het water terecht komt. Dat afval komt uiteindelijk in de rivieren en de zee terecht.

Gifgrond Emmeloord pas na 37 jaar opgeruimd

Een zware bodemverontreiniging aan de Havenstraat in Emmeloord wordt na 37 jaar binnenkort eindelijk gesaneerd. In 1984 ontstond er een lekkage in een ondergrondse transportleiding. Kankerverwekkende stoffen kwamen toen in de grond en in het drinkwater terecht.

Opmerkelijk aan de verontreiniging op deze plek is dat er meerdere onderzoeken zijn gedaan naar schadelijke stoffen. De ene keer werd er bijna niets gevonden, een andere keer leek er wel direct gevaar te zijn en werden er in de grond en in het drinkwater bijzonder schadelijke stoffen aangetroffen.

De grond is nu verkocht. En de nieuwe eigenaar moet op eigen kosten de bodem saneren, voordat er iets gedaan kan worden.

RIVM: Actualiseer de rekenmethode voor het bepalen van risico’s op incidenten bij bedrijven die veel verpakte gevaarlijke stoffen opslaan

 

Bij bedrijven die veel verpakte gevaarlijke stoffen opslaan, kunnen incidenten gebeuren die gevaarlijk zijn voor omwonenden. Bedrijven zijn daarom verplicht om de risico’s van incidenten voor de omgeving in kaart te brengen. Deze risico’s worden berekend met een vastgestelde methode.

Het RIVM heeft onderzocht of de rekenmethode nog voldoet aan de nieuwste wetenschappelijke inzichten. Naar aanleiding van het onderzoek doet het RIVM vier aanbevelingen waarop de methode kan worden verbeterd.

De eerste aanbeveling is om gegevens die onzeker zijn te verwijderen uit de rekenmethode. Daarmee wordt de rekenmethode eenvoudiger. Daarnaast moet de kans op een brand preciezer worden onderzocht, omdat deze volgens de literatuur groter is dan nu wordt aangenomen. Ook moet de methode beter rekening houden met de mate waarin warme rookgassen opstijgen. Ten slotte moet de actuele kennis over de giftigheid van stoffen worden gebruikt.

Wanneer de rekenmethode op basis van de aanbevelingen wordt aangepast, verwacht het RIVM dat de berekende risico’s dichtbij de opslag toenemen. Dit is het gebied rond een bedrijf waar de risico’s het grootst zijn. In dit gebied mogen geen ‘kwetsbare objecten’ zoals woningen staan. Daarbuiten is een gebied waarvoor overheden moeten besluiten of de bevolking voldoende is beschermd, dan wel extra maatregelen nodig zijn.

Schiphol en KLM al 15 jaar op de hoogte van gezondheidsrisico’s medewerkers

Schiphol en KLM zijn 15 jaar geleden al door hun eigen arbodiensten gewaarschuwd voor een verhoogd risico op hartproblemen en longkanker bij hun medewerkers. Dat blijkt uit vertrouwelijke rapporten die het programma Zembla in handen heeft.

Zo’n twintigduizend medewerkers op het platform van Schiphol werken dagelijks in de uitlaatgassen van vliegtuigen en dieselvoertuigen. Arbo-experts van de bedrijven adviseerden in 2007 om de blootstelling van hun medewerkers daaraan zo ver mogelijk terug te dringen.

Zembla sprak de afgelopen maanden met tientallen platformmedewerkers. Voor het eerst doen sommigen openlijk hun verhaal.

Een van hen spreekt van collega’s die longkanker, maagkanker en stembandkanker kregen. Allemaal voordat ze de pensioenleeftijd bereikten. Een ander zegt: 'Er is een heel groot percentage mensen met hartklachten bij de KLM, dat op het platform werkt. Echt opvallend hoog.'

Energiezuinig ventilatiesysteem ververst, filtert en koelt de lucht in klaslokalen

Een prettig en gezond (klasse A) in scholen, en op een energiezuinige manier. Dat biedt een mede door TNO ontwikkeld ventilatiesysteem, Schoolvent, dat niet alleen de klaslokalen ventileert maar ook de lucht filtert, voorverwarmt of koelt. Op het Jordan Montessori Lyceum Utrecht in Zeist werden in een proef vijf lokalen aangesloten op het nieuw ontwikkelde ventilatiesysteem. De vijf lokalen lieten een forse daling van fijnstof zien vergeleken met een referentielokaal.

Een klaslokaal koelen kost vaak veel energie en vereist een hoger elektrisch aansluitvermogen. In het nieuwe systeem wordt energiezuinige dauwpunt koeling toegepast. Omdat deze manier van koeling gebaseerd is op waterverdamping is er geen extra elektrisch vermogen vereist.

Daarnaast helpt het niet als bij het filteren van fijnstof uit de lucht een ventilatiesysteem is voorzien van een filter met een hoge luchtweerstand. In dat geval is extra energie nodig voor een krachtige ventilator die de lucht door zo’n filter moet blazen. Om deze reden wordt voor het eerst in scholen een elektrostatisch filter toegepast wat vijf klaslokalen tegelijk van schone lucht voorziet.

Niet filteren en koelen van lucht is eigenlijk geen optie, omdat scholen dan vaker te maken krijgen met oververhitte klaslokalen en een te hoge fijnstofconcentratie. Dat laatste geldt al helemaal voor scholen in de buurt van drukke autowegen. De afgelopen periode heeft COVID ook nog eens duidelijk gemaakt hoe belangrijk goede ventilatie is.

Nederlandse satelliet onthult veel grotere methaanuitstoot Australische kolenmijnen

 

Een Nederlandse groep wetenschappers heeft ruimte-instrument TROPOMI gebruikt om methaanemissies te berekenen van zes Australische kolenmijnen. Samen leveren ze 7 procent van de landelijke kolenproductie, maar ze blijken ongeveer 55 procent uit te stoten van wat Australië opgeeft voor hun totale methaanuitstoot uit kolenmijnen.

Australië staat in de mondiale top-5 van kolenproducerende landen. Het geeft ongeveer een miljoen ton methaanuitstoot op voor zijn kolenmijnen.

Methaanreductie wordt gezien als cruciale stap om klimaatverandering te vertragen op de korte termijn. Recent hebben op initiatief van de VS en de EU ruim honderd landen de Global Methane Pledge ondertekend op de COP26 in Glasgow, om in 2030 de methaanuitstoot terug te hebben gebracht met 30 procent ten opzichte van 2020. Een paar belangrijke methaanuitstotende landen, waaronder Australië, hebben deze toezegging niet ondertekend.

'Nederlander maakt zich meer zorgen om klimaat sinds corona'

Afval scheiden, fietsen en minder vlees eten: veel Nederlanders zijn sinds corona een stuk milieubewuster gaan leven. Althans, die intentie hebben ze.

Dat blijkt uit het recent gepubliceerde onderzoeksrapport ‘Code Groen’ van wereldwijd hygiëne- en gezondheidsbedrijf Essity.

Het rapport laat zien in hoeverre de coronapandemie invloed heeft op het gedrag en de perceptie ten opzichte van het milieu. Bijna de helft van de Nederlanders geeft aan zich sinds de pandemie meer zorgen te maken om het milieu. Toch gloort er optimisme: net zo veel mensen geloven namelijk dat ze met hun individuele gedrag invloed kunnen uitoefenen op klimaatverandering.

Voor Essity’s Code Groen survey werd meer dan 10.000 respondenten in 10 verschillende landen gevraagd naar hun hun gedrag en perceptie rondom klimaatverandering sinds corona. De nadruk in het rapport ligt op wat mensen zelf doen om milieubewuster te leven.

Van de Nederlandse respondenten geeft 37 procent aan zich tijdens corona meer bewust te zijn geworden van het menselijke aandeel in klimaatverandering. Als gevolg hiervan is een groot deel van hen (75%) meer tijd gaan besteden aan zaken die een positieve impact hebben op het milieu. Voor 43 procent is dit zelfs 1 uur of meer per week extra. Nederlanders zeggen bijvoorbeeld meer te zijn gaan lopen of fietsen (56%), meer afval te zijn gaan recyclen (48%) en minder vlees te zijn gaan eten (44%). Aan de andere kant geeft een kwart (25%) van de Nederlandse respondenten ook aan dat de lockdown het hen soms ook moeilijk maakte duurzamer te leven, bijvoorbeeld omdat zij producten moesten laten thuisbezorgen in plaats van naar de winkel te kunnen.

Ruime meerderheid jongeren bezorgd over klimaat en leefomgeving

Een ruime meerderheid van de jongeren in Nederland (80%) is bezorgd over klimaat en leefomgeving. Deze bezorgdheid over een leefomgeving die onder druk staat, vertaalt zich op grote schaal in de bereidheid om zélf bij te dragen en nadrukkelijker mee te praten in de klimaatdiscussie. Een minderheid van de jongeren verwacht geen veranderingen als de aarde opwarmt en maakt zich dan ook veel minder zorgen. Dat blijkt uit onderzoek van onderzoeksbureau Motivaction in opdracht van Energie Beheer Nederland (EBN).

Tachtig procent van de jongeren in Nederland maakt zich op z’n minst lichte zorgen over de gevolgen van klimaatverandering. Ruim een derde verwacht flinke veranderingen als de aarde twee graden opwarmt. Dit zijn ook de mensen, veelal hoger opgeleid, die zich grote zorgen maken en dan met name over ‘global warming’, zeespiegelstijging, extreem weer en natuurrampen. De mensen die denken dat alles bij het oude blijft (maken zich soms ook zorgen, maar dan vooral over zaken ‘dichtbij huis’ zoals de energieprijzen.

Het klimaatprobleem staat bij jongeren hoog op de agenda: Ná de problemen op de woningmarkt is het klimaatprobleem volgens jongeren het maatschappelijke probleem waar de eerste aandacht naar uit moet gaan. Twee derde (67%) van de jongeren vindt de energietransitie dan ook een verstandige stap. Niet alleen verstandig maar ook nodig (62%), ondanks het feit dat een grote meerderheid (77%) zich realiseert dat de burger uiteindelijk opdraait voor de kosten van de energietransitie. Bijna twee derde (65%) heeft de overtuiging dat het verstandig is om het klimaatakkoord na te komen als we grotere problemen in de toekomst willen voorkomen.

Ongeveer de helft van de jongeren is van mening dat zowel overheid (46%) als bedrijfsleven (54%) zich onvoldoende inspannen voor het uitvoeren van het klimaatakkoord. Slechts 30% heeft er vertrouwen in dat het nieuwe kabinet het klimaat hoog op de agenda zet. Een ruime meerderheid (70%) is van mening dat economische belangen bij overheid meestal boven klimaat en leefomgeving gaan. Bij een meerderheid (53%) roept de energietransitie dan ook een gevoel van machteloosheid op.

Naar schonere lucht voor omwonenden Tata Steel

De gezondheidsrisico’s voor omwonenden van Tata Steel moeten omlaag. Daarom komt het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat samen met provincie Noord-Holland met een plan van aanpak.

Kern van het plan is het aanscherpen van vergunningen, de vervuiling sneller en meer omlaag brengen en beloftes van Tata Steel om minder schadelijke stoffen uit te stoten zoveel mogelijk omzetten naar verplichte maatregelen.

Het plan bevat zeven actielijnen die zorgen dat de luchtverontreinigende uitstoot versneld omlaag gaat en de leefomgeving in de regio IJmond gezonder wordt. Daaronder valt het aanscherpen van de huidige vergunningen, waardoor Tata Steel fabrieken en productieprocessen moet aanpassen. Tata Steel heeft op aandringen van het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat en de provincie Noord-Holland besloten een aantal plannen uit de Roadmap Plus versneld uit te voeren.

De uitstoot van lood gaat versneld omlaag: 70% minder eind 2023 (dit was 2025), en de uitstoot van PAK’s 50% minder in 2022 (dit was 30%). Waar dat kan worden de acties uit de Roadmap Plus omgezet in verplichte maatregelen. Om te zorgen voor een transparant beeld van de uitstoot en om te toetsen of de verbeteringen ook echt worden behaald, wordt het monitoringsprogramma uitgebreid en aangescherpt, waaronder twee nieuwe onafhankelijke depositieonderzoeken door het RIVM in 2022.

Onyx kolencentrale in Rotterdam gaat sluiten

Staatssecretaris Yeşilgöz-Zegerius heeft vandaag namens het kabinet besloten steun te verlenen zodat de kolencentrale van Onyx Power in Rotterdam kan sluiten. Ze neemt dit besluit omdat bij de productie van elektriciteit met kolen veel CO2 vrijkomt en die uitstoot op korte termijn omlaag moet om klimaatdoelen te halen.

De eigenaar van de kolencentrale ontvangt maximaal 212,5 miljoen subsidie om de centrale vrijwillig en volledig te sluiten. Zodra aan alle voorwaarden zijn voldaan moet de centrale binnen twee maanden stoppen met kolen en binnen drie jaar zijn ontmanteld.

Met de sluiting van de kolencentrale wordt de jaarlijkse CO2-uitstoot van de centrale van circa 3 megaton teruggebracht naar 0. De leveringszekerheid van elektriciteit blijft met de sluiting van de Onyx kolencentrale geborgd, doordat de resterende kolencentrales in de positie blijven om eventuele leveringszekerheidsrisico’s op te vangen. Aan de subsidie zijn een aantal voorwaarden verbonden. Zo moet Onyx Power een adequaat sociaal plan vaststellen, steun geven aan werknemers die mogelijk hun baan verliezen en moet de Europese Commissie uitsluitsel geven dat er geen sprake is van ongeoorloofde staatssteun.

Om objectief vast te stellen of met de toegekende subsidie geen sprake is van overcompensatie, heeft het kabinet twee onderzoeken laten uitvoeren. KPMG heeft het resterende verdienvermogen van de Onyx centrale onderzocht en concludeert dat de maximale subsidie niet te ruim is. Daarnaast heeft onderzoeksbureau Mace de technische staat van de centrale onderzocht en geconcludeerd dat de centrale technisch gezien langdurig in bedrijf had kunnen blijven. Op basis van deze adviezen heeft het kabinet besloten om de subsidie toe te kennen. De uitbetaling van de subsidie vindt stapsgewijs plaats.

Opnieuw Drentse subsidie voor een klimaatveerkrachtige leefomgeving

Gedeputeerde Staten van Drenthe hebben besloten om ook in 2022 50.000 euro bij te dragen aan de subsidieregeling "Klimaat Actief!" van het waterschap Drents Overijsselse Delta. De regeling maakt het aantrekkelijker dat inwoners, scholen en bedrijven uit de gemeenten Meppel, De Wolden, Westerveld, Hoogeveen en Midden-Drenthe maatregelen treffen om bij te dragen aan een klimaatveerkrachtig Drenthe.

Met de bijdrage van afgelopen jaar zijn er in Hoogeveen en Meppel veel groene daken aangelegd. Daarnaast kan een school in Zuidwolde dankzij subsidie aan de slag met een klimaatbestendig schoolplein waarmee wateroverlast in de toekomst kan worden voorkomen. De groene daken zorgen er onder andere voor dat regenwater opgevangen wordt. Hierdoor wordt het riool minder belast. Ook heeft het een isolerende werking en trekt het vlinders, bijen en andere insecten aan. Dit is goed voor de tuin.

BeFrank en Stichting De Noordzee starten samenwerking

Online pensioenuitvoerder BeFrank en Stichting De Noordzee starten een samenwerking om Nederlanders aan te zetten tot een duurzame levensstijl en zo de Noordzeekust plasticvrij te krijgen.

BeFrank doneert een bedrag dat is vrijgekomen uit het vervallen van ‘hele kleine pensioenen’ en zet communicatie en bewustwordingsacties in.

Stichting De Noordzee zet zich al 40 jaar in voor de bescherming en duurzaam gebruik van de Noordzee.

Sinds 1 januari 2019 vervallen de hele kleine pensioenen van minder dan 2 euro bruto per jaar. Dit is zo geregeld omdat de administratiekosten voor deze hele kleine pensioenen relatief hoog zijn. BeFrank kiest ervoor de optelsom van deze pensioenpotjes te schenken aan een goed doel.

Aanbieding: boek Stroomopwaarts

Exclusief voor de lezers van Milieunieuws: van 13 november t/m 31 december 2021 geldt een korting op het boek Stroomopwaarts van € 6,50: u betaalt geen € 21,50 maar slechts € 15,00. 

De geschiedenis van elektriciteit in Nederland kent een aaneenschakeling van schokgolven. Nadat gaslicht was vervangen door elektriciteit omarmde Nederland massaal elektrische huishoudelijke apparatuur, zoals stofzuigers, straalkachels en de radio. Kernenergie luidde in de jaren 60 een tijdperk van nieuw optimisme in, maar daar kwam groeiend verzet tegen. De oliecrisis van de jaren 70 zorgde voor weer een omslag, waarna het pionieren met windmolens begon.

De elektriciteitsrevolutie die 130 jaar geleden in Nederland begon is nog altijd niet ten einde. We zitten midden in de volgende en tot nu toe veruit grootste energietransitie. Windmolens, zonnepanelen, zonneparken en elektrische auto’s zijn al alom zichtbaar, en de belofte van groene kernenergie, groene waterstof en waterkracht staat voor de deur.

Journalist Jan Libbenga bestudeerde verleden, heden en toekomst van de elektriciteit in Nederland. Nooit eerder zijn de ontwikkelingen zo uitgebreid beschreven.

Het boek is te bestellen via Uitgeverij De Kring en wordt u zonder verzendkosten thuisgestuurd. De kortingscode is: Energienieuws.

Nieuwe subsidieregeling ‘Asbest eraf, zon erop’ in Overijssel

Voor zowel particuliere als zakelijk eigenaren van een asbestdak is er nu de nieuwe subsidieregeling ‘Asbest eraf, zon erop’. Met deze subsidieregeling wil de provincie Overijssel eigenaren met een asbestdak groter dan 35 m2 ondersteunen bij de sanering van het dak inclusief de vervanging voor een nieuw energiebesparend dak.

De provincie heeft 1,25 miljoen euro euro beschikbaar gesteld voor de subsidieregeling. Zolang er budget is, kan een dakeigenaar zich jaarlijks inschrijven voor deze subsidie.

De belangrijkste voorwaarden zijn:
· Het asbestdak ligt in Overijssel en is groter dan 35 m2
· Het verwijderen en afvoeren van het asbestdak wordt uitgevoerd door een gecertificeerd bedrijf
· De zonnepanelen worden geplaatst op het nieuwe gesaneerde dak
· Het aantal geplaatste zonnepanelen moet minimaal voorzien in eigen electriciteitsverbruik

De maximale hoogte van de subsidie is 5000 euro per aanvraag en elke dakeigenaar kan éénmaal de subsidie aanvragen. De subsidie wordt ook uitgekeerd als er vanwege congestieproblemen nog niet kan worden (terug)geleverd aan het netwerk.

Luchtkwaliteit Eindhoven aantoonbaar beter met ‘Longen van de Stad’

 

De luchtkwaliteit in Europa en in Nederland voldoet op veel plaatsen niet aan de advieswaarden van de World Health Organization (WHO). Het slim integreren van luchtzuiveringstechnologie op vervuilende hotspots in de openbare ruimte kan de fijnstofconcentraties in steden substantieel verminderen.

Dat concluderen de Technische Universiteit Eindhoven, ENS Clean Air, Air Liquide en de gemeente Eindhoven uit het pilotproject ‘Longen van de Stad’, waarbij in het centrum van Eindhoven het effect van luchtzuiveringsinstallaties in ondergrondse parkeergarages is gemeten.

Eindhoven voert al jaren een actief beleid om de luchtkwaliteit te verbeteren. Het was daarom in 2017 een logische keuze dat het centrum van de stad als living lab zou dienen voor onderzoek naar de zogeheten ‘Longen van de Stad’ aanpak. Hierbij fungeren infrastructurele voorzieningen en gebouwen zoals een parkeergarage, een tunnel, een OV-station of straatmeubilair als luchtzuiverende ’Long in de Stad’, met als doel om fijnstofconcentraties te verminderen op plekken waar hoge concentraties fijnstof en een hoge mate aan blootstelling samenkomen – de zogenaamde hotspots.

In het pilotproject werd op het Stadhuisplein in Eindhoven een tijdelijke proefopstelling geplaatst. Een luchtzuiveringsinstallatie verwijderde fijnstof uit de ventilatielucht van de parkeergarage onder het plein en stootte deze gezuiverde lucht vervolgens uit over het plein. Rondom het plein werden vervolgens luchtkwaliteitsmetingen gedaan voor fijnstof en weeromstandigheden.

Eerste semi-mobiele meetstations voor luchtkwaliteit in Etten-Leur en Den Bosch

Etten-Leur en ’s-Hertogenbosch krijgen de primeur van de semi-mobiele meetstations voor luchtkwaliteit. Deze meetstations starten daar hun tour door Brabant. Er is grote interesse voor de plaatsing van de meetstations gezien de 32 aanvragen: 14 van inwoners en inwonersgroepen en 18 van gemeenten.

De gemeente Etten-Leur wil dat er metingen plaatsvinden in een gebied waar mogelijk sprake is van een optelsom van stikstofdioxide vanuit verkeer (A58) als van industrie (Vosdonk). In ‘s-Hertogenbosch wil inwonerswerkgroep A59-Oost inzicht in de invloed van de A59 op fijnstof dichtbij en verderop in de woonwijk. Daarvoor wordt samengewerkt met HAS-studenten die de luchtkwaliteit in de woonwijken gaan onderzoeken.

De provincie gaat met de betrokkenen de precieze locatie bepalen. Vanaf begin januari starten de luchtmetingen. Die duren een half jaar, of langer als dat nodig is. Daarna gaan de meetstations naar twee volgende locaties. Zo maken de meetstations een tour door heel Brabant.

Ander type onderzoek nodig voor gezondheidseffecten ultrafijnstof bij platformmedewerkers

Het is niet mogelijk om het bestaande onderzoek naar gezondheidseffecten van ultrafijnstof (UFP ultrafine particles (ultrafijne deeltjes) onder omwonenden van Schiphol uit te breiden met platformmedewerkers.

De onderzoeksopzet is hiervoor niet geschikt. Het Ministerie van Infrastructuur & Waterstaat vroeg naar de mogelijkheden daarvoor.

Bij het onderzoek naar omwonenden analyseert het RIVM Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu  verschillende data over de gezondheid van omwonenden van Schiphol. Een vergelijkbaar onderzoek is voor platformmedewerkers onmogelijk omdat de benodigde data ontbreken.

Met een ander type gezondheidsonderzoek (zogeheten ‘dwarsdoorsnedeonderzoek’) blijkt het wel haalbaar om mogelijke gezondheidseffecten van ultrafijnstof bij platformmedewerkers in beeld te brengen. Bij een dwarsdoorsnede van de huidige platformmedewerkers worden de long- en hartfunctie plus de analyseresultaten van bloed en urine, gekoppeld aan blootstellingsmetingen.

Er blijkt internationaal nog weinig bekend over de eventuele gezondheidseffecten van blootstelling aan UFP bij platformmedewerkers op vliegvelden. Het RIVM verwacht dat platformmedewerkers tijdens hun werk meer ultrafijnstof kunnen binnenkrijgen dan omwonenden.

Eerste Plasticvrije Corridor Zuid-Holland

Gemeenten Alphen aan den Rijn, Bodegraven-Reeuwijk, Gouda, Rotterdam, Waddinxveen, hoogheemraadschappen van Delfland, Rijnland, Schieland en de Krimpenerwaard, Rijkswaterstaat, Wageningen Environmental Research en provincie Zuid-Holland gaan samen de eerste Plasticvrije Corridor van Nederland realiseren.

De inzet is het gebied rondom de Gouwe, Hollandsche IJssel en Nieuwe Maas richting de Noordzee.

In en langs de Nederlandse wateren is nog altijd veel plastic te vinden. Dit heeft een negatieve invloed op onze leefomgeving. Het is een lastig probleem dat alleen is aan te pakken door samen te werken.

De samenwerking zet in op een schone, groene en gezonde leefomgeving en moet de lekkage van plastic in en rond de Plasticvrije Corridor stoppen. Onder andere door het bewustzijn over de impact van plastics op het milieu te vergroten, bedrijven te betrekken, het sluiten van kringlopen en door nieuwe partijen aan de plasticvrije droom te verbinden.

De Plasticvrije Corridor is onderdeel van het programma Groene Cirkels. Hier werken bedrijven, overheden en onderzoekers samen aan een duurzame en gezonde leefomgeving.

Watersector steunt wetswijziging gewasbeschermingsmiddelen

Door een uitspraak van het Gerechtshof in Den Haag was het sinds vorig jaar weer mogelijk om buiten de land- en tuinbouw gewasbeschermingsmiddelen te gebruiken. De Tweede Kamer wil deze uitspraak met een wetswijziging terugdraaien. De drinkwaterbedrijven en waterschappen steunen dit van harte.

Op 1 november kunnen Kamerleden inbreng leveren op de wetswijziging Wet gewasbeschermingsmiddelen en biociden.

De drinkwaterbedrijven en waterschappen roepen de staatssecretaris op om deze wetswijziging zo snel mogelijk in werking te stellen. Op de helft van de meetlocaties worden gewasbeschermingsmiddelen in te hoge concentraties in het oppervlaktewater gevonden. Bovendien staat het gebruik van gewasbeschermingsmiddelen buiten de landbouw haaks op de afspraak die 10 verschillende partijen uit de land- en tuinbouw, fabrikanten van gewasbeschermingsmiddelen, watersector en natuur- en milieubescherming vorig jaar met de overheid hebben gemaakt.

De wijziging in de Wet gewasbeschermingsmiddelen en biociden wil ook een basis bieden voor het gebruik van dergelijke middelen door particulieren. Zij zijn vaak niet goed op de hoogte van de risico's voor mens, dier en milieu en de voorschriften voor zorgvuldig gebruik. De waterschappen en drinkwaterbedrijven zijn daarom voorstander van een verbod voor particuliere gebruikers.

Wetenschappelijk onderzoek naar het gezag van inspectiediensten

DCMR werkt mee aan wetenschappelijk onderzoek naar het gezag van inspectiediensten en toezichthouders. De Universiteit Utrecht, Erasmus Universiteit Rotterdam en vijf toezichthoudende instanties, waaronder DCMR, gaan de komende vijf jaar onderzoek doen naar het gezag van inspectiediensten en toezichthouders.

Hun autoriteit wordt steeds vaker betwist, mede als gevolg van media-aandacht en maatschappelijke polarisatie. Samen met de sector zal een wetenschapsteam onder leiding van Judith van Erp, hoogleraar Regulatory Governance, onderzoeken hoe toezichthouders niet alleen een reputatie in deskundigheid kunnen behouden maar ook gezag kunnen verwerven vanwege hun effectiviteit, empathie en rechtvaardigheid. De onderzoekers zullen daarbij ook (kritische) burgers en media-aandacht betrekken.

Binnen het NWA programma ‘Vernieuwing van Toezicht’ is 1,16 miljoen euro toegekend aan dit vijf jaar durende onderzoek. Concrete adviezen, opleiding en training voor de sector moeten uiteindelijk bijdragen aan toenemend gezag en vernieuwing.

De onderzoekers gaan samenwerken met vijf inspecties: de Autoriteit Consument en Markt (ACM), de Nederlandse Voedsel- en Waren Autoriteit (NVWA), de Inspectie Leefomgeving en Transport (ILT), DCMR en het Staatstoezicht op de Mijnen (SODM). De inspecties leveren cases aan en de onderzoekers gaan in overleg met hen onderzoeksvragen uitzetten. Zo worden de inspecties samenwerkingspartner én object van onderzoek.

Klimaatimpact kunststoffen kan voor 2030 tot 50 procent omlaag

De klimaatimpact van kunststoffen kan worden gehalveerd, concludeert nieuw onderzoek door onderzoeksbureau CE Delft, in opdracht van brancheverenigingen Federatie NRK en PlasticsEurope Nederland.

Een van de doelen van de Transitieagenda Kunststoffen is dat we in 2030 in ons land 40% recyclaat en 15% biobased plastics inzetten. Deze agenda uit 2018 vormt het fundament voor koers en handelen van de rubber- en kunststofsector. Hij beschrijft de verduurzamingsslag voor CO2-emissies en grondstofgebruik door in 2030 veel meer gerecycled en biobased kunststof in te zetten.

Of met deze plannen naast een halvering van het gebruik van fossiele grondstoffen een substantiële CO2-reductie wordt gerealiseerd, is door CE Delft onderzocht in opdracht van de Federatie NRK en PlasticsEurope Nederland. In het nieuwe onderzoek ‘CO2-reductie met circulaire kunststoffen in Nederland’ zijn twee richtinggevende scenario’s uitgewerkt die op macroniveau kijken naar hoe verschillende ontwikkelingen de klimaatimpact van het Nederlandse gebruik van kunststof en rubber beïnvloeden.

De klimaatimpact van kunststoffen kan volgens het onderzoek tot 50 procent omlaag, mits de doelen uit de Transitieagenda worden gerealiseerd. Hiervoor is het noodzakelijk dat nagenoeg alle afgedankte producten ingezameld worden voor recycling en dat de overheid liefst op Europees niveau bijdraagt door duidelijke doelstellingen en regels en tevens de transitie actief faciliteert.

CBS: Opbrengsten milieubelastingen in 2020 lager

In 2020 is 22,2 miljard euro betaald aan milieubelastingen. Dit is een afname van ruim 2 miljard euro vergeleken met 2019, en de eerste daling sinds 2012. Het aandeel van de ontvangen milieubelastingen in de totale belasting- en premieopbrengsten nam al langer af. Dit aandeel daalde verder van 7,7 procent in 2019 naar 7,1 procent in 2020, zo blijkt uit nieuwe cijfers van het CBS.

Dat de milieubelastingen in 2020 lager uitvielen komt voor een groot deel door lagere opbrengsten van de brandstofaccijnzen en de belasting van personenauto’s en motorrijwielen (bpm). De bpm-opbrengsten daalden met ruim 35 procent, van 2,3 miljard euro in 2019 naar 1,5 miljard euro in 2020. Ook de opbrengsten van de energiebelasting en emissierechten namen af, namelijk met 370 miljoen euro. De opbrengsten van de motorrijtuigenbelasting bleven nagenoeg gelijk.

Bpm is een belasting die moet worden betaald als een auto, bestelauto of motorfiets in Nederland nieuw geregistreerd wordt. Tijdens de coronapandemie in 2020 werden er veel minder nieuwe auto’s en motoren verkocht.

Injectie van afvalwater in Rossum wordt hervat

Nadat de oliewinning en de injectie van afvalwater maanden stil lag, kan de Nederlandse Aardolie Maatschappij (NAM) de werkzaamheden weer opstarten. Het Staatstoezicht op de Mijnen (SodM) heeft toestemming gegeven om de transportleiding tussen de oliewinning in Schoonebeek en de injectieputten in Rossum weer in gebruik te nemen.

Voorwaarde is dat het afvalwater uit die oliewinning direct moet worden afgevoerd. Het gaat om honderdduizenden liter afvalwater per dag.

De technische kwaliteit van de leidingen voldoet aan de gestelde eisen voor de veiligheid van mens en milieu.

Voi lanceert een Milieu-Impact Dashboard

Voi kondigt de lancering aan van het milieu-impactdashboard in de Voi-app om rijders te informeren over hun CO2-uitstoot en de impact op de luchtkwaliteit van hun ritten.

Het dashboard is bedoeld om mensen bewust te maken van de impact van vervoerskeuzes op het milieu en zorgt ervoor dat mensen betere en duurzamere keuzes kunnen maken met hun vervoersmiddel.  
 
Het Impact Dashboard toont de geschatte kooldioxide (CO2)-uitstoot die rijders hebben bespaard door te kiezen voor CO2-neutrale e-scooters of e-bikes.

De berekeningen houden rekening met de uitstoot gedurende de volledige levenscyclus van de voertuigen: van productie tot recycling aan het einde van de levensduur.
 
Bovendien zal het dashboard de gemiddelde impact van de rijder op de luchtkwaliteit weergeven in het aantal gram PM2.5 dat niet in de lucht komt. PM2.5 is de term voor fijn stof met een diameter van minder dan 2.5 micron dat het resultaat is van gedeeltelijk verbrande brandstof. Blootstelling aan PM2.5 veroorzaakte in 2018 alleen al in Europa meer dan 400.000 sterfgevallen, en wereldwijd is het op vier na grootste risicofactor voor sterfte.

Veiligheidsdag: Leren van Incidenten

De Veiligheidsdag van de Stichting Veiligheid Voorop staat dit jaar in het teken van een belangrijk speerpunt van de stichting en de industrie: Leren van Incidenten. In een interactief programma worden verschillende kanten rondom dit thema belicht.

Met een persoonlijk verhaal nemen nabestaanden Karien van der Loo en Patrick van der Sande ons mee in hun ervaringen en hun pleidooi voor een verbetertraject. Jeroen Dijsselbloem zal vanuit het perspectief van de Onderzoeksraad voor Veiligheid delen hoe hij naar het onderwerp kijkt. Tijdens vijf workshops verdiepen de deelnemers zich samen met experts in één specifiek aspect van Leren van Incidenten.

De Vereniging Afvalbedrijven heeft veilig en gezond werken hoog in het vaandel staan. Om die reden is zij aangesloten bij het programma Veiligheid Voorop. Dit is een samenwerkingsverband van branches in de (petro)chemieketen dat zicht richt op het verbeteren van de veiligheidscultuur bij Brzo-bedrijven (bedrijven die vallen onder het Besluit Risico’s Zware Ongevallen).

Dit jaar wordt de Veiligheidsdag weer als een fysieke bijeenkomst georganiseerd op 25 november 2021 in Woerden. Meer informatie en aanmelden op veiligheidsdag.org.

Schade door klimaatverandering steeds vaker onverzekerbaar

 

Schade door huisverzakkingen als gevolg van langdurige droogte wordt sinds kort door geen enkele verzekeraar meer vergoed. Ook grote overstromingen zijn meestal niet of maar gedeeltelijk gedekt. De Autoriteit Financiële Markten (AFM) wil dat consumenten zich hier bewuster van zijn.

Daarbij moeten verzekeraars duidelijk communiceren over dekkingsvoorwaarden en zou de overheid moeten meedenken over oplossingen voor onverzekerbare schade.

Door klimaatverandering neemt extreem weer toe. De schade door overstromingen in de EU in het eerste decennium van deze eeuw bedroeg gemiddeld 4 miljard euro per jaar. Dit loopt naar schatting op tot 23 miljard euro in 2050. Die schade is niet altijd gedekt door verzekeraars, zoals bijvoorbeeld vormen van hagelschade aan zonnepanelen.

Dit geldt ook voor woningverzakkingen. Waar in 2016 nog vier verzekeraars dit risico dekten, doet sinds vorig jaar geen enkele partij dit meer. Nederland krijgt steeds meer te maken met langdurige droogte. Naar schatting 800.000 woningen lopen het risico op verzakking en instorting bij daling van het grondwaterpeil.

De totale schade voor particulieren in Limburg door de recente overstromingen loopt waarschijnlijk in de honderden miljoenen euro’s. Sommige verzekeraars van zakelijke polissen vergoeden die schade formeel niet, omdat overstromingen zijn uitgesloten. Gedupeerde ondernemers waren zich daar vaak niet van bewust. Particulieren waren in dit geval wel gedekt, maar zouden dat niet zijn geweest als de Maas buiten haar oevers was getreden. Veel consumenten zijn zich niet bewust van dit verschil.

In 2030 overschrijden de CO2-emissies van rijkste 1% 30 keer de grens van 1,5°C

De CO2-voetafdruk van de rijkste 1 procent van de wereldbevolking is in 2030 naar schatting 30 keer te groot, om de 1,5 °C-doelstelling van het Parijse klimaatakkoord te halen. De rijkste 1 procent – ​​dat zijn minder mensen dan de totale bevolking van Duitsland – neemt in 2030 naar schatting 16 procent van de totale wereldwijde CO2-uitstoot voor zijn rekening. Dit blijkt vandaag uit nieuw onderzoek in opdracht van Oxfam Novib.

In 2015 stemden regeringen in Parijs in met het doel om de opwarming van de aarde te beperken tot 1,5°C. Maar de huidige toezeggingen om de uitstoot te verminderen blijven ver achter bij wat nodig is. Om deze doelstelling te halen, mag elke persoon op aarde tegen 2030 gemiddeld 2,3 ton CO2 per jaar uitstoten - dit is ongeveer de helft van de gemiddelde CO2-uitstoot per jaar van ieder persoon op aarde vandaag.

De buitensporige uitstoot van de rijkste 1 procent van de bevolking zal naar schatting alleen maar verder groeien in de komende jaren, meent Oxfam.

Als er geen verdere stappen worden genomen, zou alleen al de uitstoot van de rijkste 10 procent van de wereldbevolking ons de komende negen jaar boven de afgesproken limiet van 1,5 graad Celsius kunnen brengen.

In de nieuwe studie, in opdracht van Oxfam, en uitgevoerd door het Institute for European Environmental Policy (IEEP) en het Stockholm Environment Institute (SEI), wordt berekend hoe de CO2-voetafdruk van de wereldbevolking wordt beïnvloed door de toezeggingen die regeringen nu hebben gedaan in aanloop naar de top in Glasgow. De studie berekende dat tegen 2030:

Het Klimaatakkoord van Parijs lijkt wel enige impact te hebben op de emissies van de middelste 40 procent van de wereldbevolking. Dit is een groep die grotendeels bestaat uit burgers in middeninkomenslanden zoals China en Zuid-Afrika Tussen 2015 en 2030 wordt in deze groep per hoofd een emissiereductie gehaald van 9 procent, Dit terwijl de uitstoot van deze groep juist het snelst groeide tussen 1990 en 2015.

De geografie van de wereldwijde CO2-ongelijkheid gaat ook veranderen, waarbij een groter deel van de uitstoot van 's werelds rijkste 1 procent en 10 procent gekoppeld zal zijn aan burgers in middeninkomenslanden. Tegen 2030 zullen Chinese burgers verantwoordelijk zijn voor bijna een kwart (23 procent) van de wereldwijde uitstoot van de rijkste 1 procent, Amerikaanse burgers voor een vijfde (19 procent) en Indiase burgers voor een tiende (11 procent).

Gouden certificaat voor circulaire kalkkorrels

AquaMinerals en de Nederlandse drinkwaterbedrijven, waaronder Evides Waterbedrijf, hebben onlangs het cradle-to-cradle certificaat, niveau goud gekregen voor de geproduceerde 100% kalkkorrels uit het productieproces voor kraanwater.

Evides Waterbedrijf levert onthard kraanwater aan zijn klanten. Hiervoor haalt men kalk uit het water. In de productielocaties Baanhoek (Dordrecht) en Halsteren doet men dat in een processtap die ervoor zorgt dat een groot deel van de aanwezige kalk zich hecht aan speciale kalkkorreltjes.

De volgroeide kalkkorrels worden verzameld en in samenwerking met AquaMinerals en andere drinkwaterbedrijven worden de circulaire kalkkorrels afgezet. Zo worden ze bijvoorbeeld gebruikt in de rug van tapijttegels, maar ook als vervanger van microplastics in een circulaire face scrub.

Onthard water zorgt bovendien onder andere voor een langere levensduur van huishoudelijke apparaten en hoeven consumenten minder schoonmaak- en wasmiddelen te gebruiken. Zo is ontharden goed voor het milieu en klimaat, en bespaart het geld.

Plastics zoeken met een satelliet

Samen met de European Space Agency (ESA) en gastonderzoekers uit heel Europa (Spanje, Portugal, Schotland, Duitsland en Nederland) onderzoekt Deltares of het mogelijk is om plastics op de oceaan te volgen met satellieten.

Door plastics vanaf hoogte te volgen ziet men over een veel groter oppervlakte waar de plastics vandaan komen en waar ze blijven.

Het onderzoek wordt gedaan in het Atlantic Basin van Deltares. In dit basin van 650 m² kunnen diverse golfpatronen worden nagemaakt, ook golven die je alleen op de oceaan vindt. De instrumenten die normaal op de satelliet zijn bevestigd worden hier getest. Werken deze instrumenten ook als het om plastics gaat? De meeste onderzoekers zijn hoopvol.

Deltares gebruikt meer data van satellieten om inzicht te krijgen in waterstanden, golven en waterkwaliteit bijvoorbeeld algenbloei.

Oxfam Novib: wereldleiders stop met het verkopen van gebakken lucht

Bij de start van de VN-klimaattop in Glasgow eisen actievoerders van Oxfam Novib, verkleed als wereldleiders, dat staatshoofden, waaronder premier Rutte, niet met 'gebakken lucht' oplossingen komen maar met concrete plannen om de klimaatcrisis aan te pakken.

Rijke, vervuilende landen moeten de uitstoot van broeikasgassen veel sneller verminderen en moeten meer doen om armere landen te ondersteunen die nu al te maken hebben met de verwoestende gevolgen van klimaatverandering.

Nederland loopt hopeloos achter met het terugdringen van de broeikasgassen in eigen land, het Nederlandse doel van 49 procent reductie in 2030 is ver onder de maat om de1,5 graden te halen. Ook draagt Nederland onvoldoende bij aan de beloofde 100 miljard euro klimaatfinanciering om armere landen te helpen in deze klimaatcrisis.

De Raad van State oordeelde afgelopen week vernietigend over het zwalkende Nederlandse klimaatbeleid en stelde dat de klimaatdoelen die Nederland voor zichzelf heeft gesteld in de Klimaatwet uit zicht zijn, er nú extra maatregelen nodig zijn en dat het feit dat het kabinet demissionair is, het daarmee niet ontslaat van de plicht om te doen wat nu nodig is.

De klimaatonderhandelingen in Glasgow moeten zorgen dat de wereldwijde broeikasgassen uitstoot wordt teruggebracht zodat de klimaatdoelen vastgelegd in Parijs nog gehaald worden. Deze top is ook een cruciaal moment om de toegezegde steun van rijke landen aan klimaatkwetsbare armere landen ook daadwerkelijk waar te maken.

Vandaagm 2 november, opent de Amsterdamse wethouder voor duurzaamheid, Marieke van Doorninck, de Oxfam Novib pop-up winkel en climate hub. In de pop-up store geven klimaatexperts en campagnevoerders uitleg waarom klimaatactie nu nodig is en er kunnen o.m. protestborden voor de klimaatmars van 6 november gemaakt worden. De pop-up winkel is t/m zaterdag geopend van 10.00 tot 18.00, kruising Amstel – en IJpassage Amsterdam CS.

Alex Brenninkmeijer onafhankelijk voorzitter van het burgerberaad over de klimaatdoelen

 

Alex Brenninkmeijer wordt de onafhankelijk voorzitter van het mini-burgerberaad dat de gemeente Amsterdam organiseert over de klimaatdoelen. Van 1 tot 16 november gaan honderd inwoners aan de slag met het bedenken van extra maatregelen die nodig zijn om de klimaatdoelstellingen van de stad te halen.

Amsterdam wil de uitstoot van CO₂ in 2030 met 55 procent verlagen. De prognose is dat met de bestaande maatregelen een verlaging van 37 procent wordt gehaald.

Brenninkmeijer is lid van de Europese Rekenkamer en faculteitshoogleraar Institutionele Aspecten van de Rechtsstaat aan de Universiteit van Utrecht. Van 2005 tot 2014 was hij de Nationale Ombudsman. Daarnaast was hij betrokken bij het onderzoek naar burgerbetrokkenheid bij het klimaatbeleid in opdracht van het ministerie van Economische zaken en Klimaat. Daarbij werd ook onderzocht of burgerfora een rol kunnen spelen bij het verbeteren van die betrokkenheid.

Begin oktober viel bij 2000 ingelote bewoners een uitnodiging van de gemeente in de brievenbus. Daarvan hebben 240 zich aangemeld. Uiteindelijk kunnen honderd inwoners deelnemen aan het burgerberaad. Er is onder de 240 aanmelders dus een tweede keer geloot. De deelnemers worden uitgenodigd om in november zes keer bij elkaar te komen.

Kabinet: klimaatbeleid leidt tot meer CO2-reductie, maar extra stappen blijven nodig

Het kabinet heeft afgelopen regeerperiode naar eigen zeggen een flinke slag gemaakt om de CO2-reductie in Nederland te versnellen. Waar de CO2-reductie in 2030 vorig jaar nog op 30-40 procent werd geraamd, verwacht het Planbureau voor de Leefomgeving in de Klimaat- en Energieverkenning 2021 dat de CO2-reductie in 2030 (op basis van vastgesteld en voorgenomen beleid) uitkomt op 38-48%.

In deze doorrekening is de op Prinsjesdag aangekondigde extra investering van bijna 7 miljard euro nog niet meegenomen.

Op basis van de KEV2021 wordt het klimaatdoel van 49 procent CO2-reductie in 2030 hoogstwaarschijnlijk niet gehaald.

Het kabinet is ervan doordrongen dat de CO2-uitstoot in Nederland en de rest van de wereld fors omlaag moet om de planeet op een goede manier door te geven aan de volgende generaties.

De uitvoering van het Klimaatbeleid is inmiddels al wel in volle gang. Voorbeelden hiervan zijn de inwerkingtreding van de Wet verbod op kolen en de CO2-heffing voor de industrie, die sinds 1 januari 2021 wettelijk is ingevoerd. Om ons heen zien we ook steeds meer tastbare resultaten die aantonen dat de transitie op gang is. Het aantal elektrische auto’s op de weg stijgt sneller dan gedacht en er is geen ander land met dezelfde dichtheid aan laadpunten als Nederland.

Ook het aantal zonnepanelen stijgt snel. Ruim 1.5 miljoen huishoudens hebben inmiddels zonnepanelen op hun dak liggen. De bouw van windparken op de Noordzee is op stoom en steeds meer gemeenten kondigen een zero emissie zone voor stadslogistiek aan. Ook zijn er diverse subsidieregelingen voor duurzame energie, isolatie en/of de aanschaf van een elektrische auto of warmtepomp geïntroduceerd waarmee verduurzaming wordt gestimuleerd.