Minder stikstof en fosfaat in dierlijke mest

De uitscheiding van stikstof in dierlijke mest bedroeg 471 miljoen kilogram in 2021. Dat is ruim 18 miljoen kilogram minder dan een jaar eerder en bijna 7 procent onder het stikstofplafond dat de Europese Unie heeft vastgesteld voor de Nederlandse veestapel. De fosfaatuitscheiding bedroeg 148 miljoen kilogram in 2021. Dat is 1,8 procent minder dan in 2020 en ruim 14 procent onder het fosfaatplafond, zo meldt het CBS op basis van definitieve cijfers.

In 2021 kwam de stikstofuitscheiding in de mest van koeien, varkens, kippen en ander vee uit op 471,0 miljoen kilogram. Dat is 33,4 miljoen kilogram onder het vastgestelde stikstofplafond van 504,4 miljoen kilogram. Het is het vierde achtereenvolgende jaar dat de stikstofuitscheiding onder het productieplafond ligt.

Sinds 2017 is de stikstofuitscheiding van de veestapel afgenomen met 41 miljoen kilogram. De grootste bijdrage hieraan (30 miljoen kilogram) werd geleverd door de melkveehouderij, vooral door het houden van minder koeien en jongvee.

Ondanks de daling van de stikstofuitscheiding van melkvee vanaf 2017 produceren de runderen nog ruim 7 miljoen kg stikstof meer vergeleken met 2010. In dezelfde periode is de stikstofuitscheiding in de mest van varkens verminderd met 17 miljoen kilogram en die van pluimvee met 10 miljoen kilogram.

De fosfaatuitscheiding daalde vorig jaar met 2,7 miljoen kilogram naar 148,0 miljoen kilogram. De uitscheiding ligt daarmee ruim onder het plafond van 172,9 miljoen kilogram.

RCC: Shell opnieuw schuldig aan misleiding met ‘CO2-compensatie’

Shell mag niet beweren dat CO2-compensatie de klimaatschade van een autorit teniet doet. Dat oordeelt de Reclame Code Commissie (RCC) in reactie op een klacht van universitair docent Clemens Kaupa (VU), Greenpeace Nederland en Reclame Fossielvrij.

CO2-compensatie is net als CO2-neutraal een absolute milieuclaim, oordeelt de RCC. En voor absolute milieuclaims geldt een strenge bewijslast. Maar Shell kan volgens de RCC op geen enkele manier aantonen dat CO2-compensatie door bossen te beschermen of bomen te planten de klimaatschade van benzine teniet doet. Shell heeft twee weken om beroep aan te tekenen.

De ene na de andere reclamecampagne van Shell wordt misleidend bevonden door de RCC, aldus Femke Sleegers van Reclame Fossielvrij. 'Het is wachten op de eerste klacht over Shells nieuwste campagne ‘Shell Energy’, waarin de grote vervuiler huishoudens ‘CO2-gecompenseerd gas’ aanbiedt. We kunnen wel klachten blijven indienen, maar enige echte oplossing is om alle fossiele reclame te verbieden.'

TNO: Effect huidig fijnstofbeleid stokt

Blootstelling aan fijnstof leidt tot ernstige gezondheidsschade. Jaarlijks overlijden in Nederland ca. 9000 mensen vroegtijdig aan fijnstofblootstelling. Directe zorgkosten zijn ongeveer een half miljard per jaar en sociale kosten zijn vele malen hoger, zegt TNO.

Het huidige fijnstofbeleid is gebaseerd op het terugdringen van de totale massa fijnstof, maar levert sinds 2015 eigenlijk nauwelijks gezondheidswinst op. Niet elk fijnstofdeeltje heeft namelijk dezelfde gezondheidsimpact. Daarom is het essentieel om gericht en per locatie de soorten (ultra)fijnstof terug te dringen die daadwerkelijk het grootste effect hebben op de gezondheid. Wij pleiten voor een andere fijnstofaanpak en delen deze in de vorm van een concreet 5-stappenplan.

In plaats van te sturen op het terugdringen van de massa fijnstof, stelt TNO dat om meer gezondheidswinst te halen, het beter is te sturen op de reactiviteit van het fijnstof in het lichaam. Niet elk fijnstofdeeltje heeft immers dezelfde gezondheidsimpact. De aanpak die TNO voorstelt is om de variabelen die het meest de gezondheidseffecten bepalen in kaart te brengen en gericht aan te pakken.

Fijnstof verschilt per bron in chemische samenstelling en grootte en daarmee in toxiciteit. Bij gelijke massaconcentratie kan daarom de toxiciteit sterk verschillen omdat er bijvoorbeeld veel meer metalen, organische of andere verdachte componenten in aanwezig zijn.

Provincies Groningen en Drenthe geven duiding aan de stikstofkaart

De provincies Groningen en Drenthe organiseerden op 23 juni in samenwerking met LTO Noord een digitale informatieavond over stikstof. Bijna 300 mensen keken mee. De bijeenkomst is terug te kijken via YouTube.

De stikstofkaart van het Rijk heeft veel onduidelijkheid, ongeloof en boosheid bij de agrariërs opgeleverd. Gedeputeerde Johan Hamster van de provincie Groningen en gedeputeerde Henk Jumelet van de provincie Drenthe gaven een toelichting op de stikstofkaart met de stikstofdoelen, met als doel iets meer duidelijkheid te geven.

Zorgaanbieders in Rijnmond zetten vaart achter verduurzaming

 

Half juni heeft directeur Daan Molenaar van omgevingsdienst DCMR het convenant ‘verduurzaming zorg’ voor de regio Rijnmond overhandigd aan Energie-gedeputeerde Berend Potjer van provincie Zuid-Holland. De afspraken brengen de CO2-uitstoot van zorginstellingen drastisch omlaag.

Verschillende zorgaanbieders in de regio Rijnmond, Stichting Stimular het Milieuplatform Zorgsector tekenden dit convenant om meer te doen aan duurzame energie en om efficiënter om te gaan met grondstoffen, afval en water.

Doel van de overeenkomst is om in de periode tot en met 2025 een reeks concrete milieuprestaties te realiseren. Het project wordt gefinancierd door de provincie Zuid-Holland en de gemeenten binnen het Rijnmondgebied. De uitvoering vindt plaats door DCMR.

Met het convenant verduurzaming wil de zorgsector in de Rijnmond een voorbeeldrol vervullen op dit gebied.

Sanering van de voormalige elektriciteitscentrale Les Awirs in Flémalle

Jan De Nul en Envisan hebben de eerste saneringsfase van het voormalige kolenpark op de site van elektriciteitscentrale ‘Les Awirs’ in Flémalle afgerond.

Envisan is de milieudivisie van Jan De Nul Group gespecialiseerd in de verwerking en recuperatie van mineraal afval en concessiehouder in de haven van Luik. De elektriciteitscentrale van Les Awirs wordt momenteel ontmanteld.

In drie maanden tijd verplaatste Envisan 220.000 ton grond: 120.000 ton werd uit het voormalige kolenpark van Les Awirs verwijderd en 100.000 ton werd terug naar de site gebracht.

Een milieu- en logistieke operatie die mogelijk werd dankzij de nabijheid van waterwegen en de fysicochemische wasinstallatie van Envisan. Ook een goed voorbeeld van circulariteit: een aanzienlijk volume van de 120.000 ton grond heeft Envisan omgezet in gewassen zand en granulaten, om opnieuw op de lokale bouwmarkt aan te wenden. Uitstekend nieuws voor de mobiliteit én het milieu in Luik.

In de loop van 2021 installeerde Envisan in Luik de eerste fysicochemische wasinstallatie van Wallonië. Deze behandelingstechniek is zeer geschikt voor de behandeling van afgegraven grond uit grote ijzer- en staalproducerende gebieden die worden gekenmerkt door een complexe verontreiniging en onvermijdelijke concentraties van zware metalen.

Met een verwerkingscapaciteit van 70 ton per uur kan deze wasinstallatie, die volgens het principe van natte grondbehandeling werkt, het gehalte aan verontreinigende stoffen zoals zware metalen, koolwaterstoffen, paks, BTEX, enz. aanzienlijk verminderen.

Het verwerkingsproces levert ook gewassen granulaten met een hoge toegevoegde waarde op: zand en een grovere fractie, beide gewassen. 1.000 ton verontreinigde grond levert 700 ton gewassen granulaten op voor de lokale bouwmaterialensector. Een goed voorbeeld van een circulair proces.

Minister Kaag presenteert agenda duurzame financiering

Uiterlijk eind dit jaar dienen financiële instellingen hun actieplannen te presenteren voor hun bijdrage aan de vermindering van de CO2-uitstoot. Dit schrijft minister Kaag van Financiën in haar beleidsagenda voor duurzame financiering.

Meer dan 50 banken, verzekeraars, pensioenfondsen, vermogensbeheerders en hun koepelorganisaties ondertekenden in 2019 het Klimaatcommitment. Nederland liep hiermee internationaal voorop.

Uiterlijk eind dit jaar dienen de ondertekenaars van het Klimaatcommitment hun actieplannen te presenteren voor het terugbrengen van de CO2-impact van hun financieringen en beleggingen. De actieplannen zullen door de ministers van EZK en Financiën worden beoordeeld op transparantie, vergelijkbaarheid en ambitieniveau. Van financiële instellingen wordt bijvoorbeeld verwacht dat ze in hun acties uitgaan van het 1,5 gradenscenario, in lijn met het coalitieakkoord. Als de resultaten onvoldoende aansluiten bij de doelen van het Klimaatakkoord wordt nieuwe wet- en regelgeving niet uitgesloten.

Financiële instellingen zijn zich steeds beter bewust van duurzaamheidsrisico’s waar zij zelf mee worden geconfronteerd. Zo kunnen door de vergroening van de maatschappij investeringen in fossiele brandstoffen aan waarde verliezen. De gevolgen van extreem weer zorgen ervoor dat verzekeraars voorbereid moeten zijn op een forse toename van schadelasten. Ook biodiversiteitverlies en natuurverlies leidt tot grote financiële risico’s. Samen met de minister van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit pleit minister Kaag voor opname van de financiële sector in het internationale Global Biodiversity Framework.

Overijssel houdt vast aan eigen plannen om stikstofuitstoot te verminderen

Samen met partners en betrokkenen werkt de provincie Overijssel aan een eigen plan voor de stikstofproblematiek.

Twee jaar geleden is de provincie, in nauwe samenwerking met de betrokkenen, in zes verschillende gebieden voortvarend gestart met de ‘gebiedsgerichte aanpak stikstof’.

Waar tot voor koty constructief werd samengewerkt, is nu amper nog bereidheid verder te werken aan vermindering van de stikstofuitstoot. Kortom, in Overijssel leiden de kabinetsbrieven tot stagnatie waar versnelling juist zo broodnodig is.

De noodzaak om de uitstoot van stikstof flink te verminderen is er ook in Overijssel. Maar de invulling per gebied, met name in en rondom natuurgebieden, zoals door de minister in haar brief en kaart genoemd is in veel gevallen niet realistisch, niet afgestemd op de lokale situatie en onhaalbaar. Helemaal zonder concreet perspectief voor de landbouw.

In de brieven wordt de opgave om stikstof te reduceren vooralsnog eenzijdig bij de landbouw gelegd, terwijl het vanzelfsprekend moet zijn dat alle sectoren gelijkmatig hun steentje bijdragen. Dat ontbreekt in de kabinetsplannen.

Juist vanwege de noodzaak om de natuur te versterken middels een daadkrachtige samenhangende aanpak is het belangrijk dat een uitwerkingsplan niet alleen gaat over stikstofreductie maar ook direct de doelen voor de zogenaamde ‘kaderrichtlijn Water’ en het klimaat beslaat. Deze doelen volgen echter pas over enkele maanden vanuit het Rijk, terwijl we nu al aan de slag moeten met een brede, samenhangende aanpak.

Nog steeds geen aanpak vervuilde cabinelucht in vliegtuigen

Er is nog steeds geen aanpak ontwikkeld om de incidenten met giftige stoffen in de vliegtuigcabines tegen te gaan. Al in 2015 is een adviesgroep opgericht, die het ministerie van I&W hierover zou adviseren. Uit documenten die in handen zijn van Pointer (KRO-NCRV) blijkt dat deze Nationale Adviesgroep Cabinelucht (NAC) al jaren problemen met de cabinelucht signaleerde maar dit niet rapporteerde aan de minister.
 
Bij de meeste vliegtuigen wordt verse lucht van buiten afgetapt via de motor. Hierdoor belanden er standaard giftige stoffen in de cabinelucht, zoals organofosfaten. Soms, na bijvoorbeeld een lekkage-incident in grote hoeveelheden, ontstaat een zogenaamd fume event, waarbij ineens hogere concentraties giftige stoffen vrijkomen in de cabinelucht. Deze stoffen kunnen schadelijk zijn voor de gezondheid van zowel het personeel als de passagiers. Volgens Engelse autoriteiten komen deze incidenten 1 op 2000 keer voor.
 
In 2019 werd binnen de NAC al besloten dat het plaatsen van sensoren in vliegtuigen een goed voorbeeld zou zijn om aan de minister te adviseren. Dit advies kwam er echter niet. Uit de vergaderverslagen van de Nationale Adviesgroep blijkt ook dat het gebrek aan bewustzijn onder cabinepersoneel al jaren een bekend probleem was. Verder werden er sinds 2018 al plannen gemaakt voor de inzet van een medisch protocol voor vliegpersoneel. Soms ervaren vliegbemanningsleden of passagiers klachten na een fume event zoals misselijkheid, luchtwegklachten, tremoren of hoofdpijn. Artsen zijn vervolgens vaak niet op de hoogte van wat het probleem zou kunnen zijn. Daarom is een medisch protocol heel belangrijk,

De NAC bleef in meerdere opzichten in gebreke. Naast het onvolledig rapporteren over de mogelijk schadelijke cabinelucht en het uitblijven van een medisch protocol verzaakten ze ook hun taak om het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat te informeren over belangrijke ontwikkelingen uit lopende Europese onderzoeken. Volgens De Groot is er een samenvatting opgesteld van deze onderzoeken en is deze goedgekeurd door alle NAC-leden. Verder stelt ze dat de NAC-leden gezamenlijk over de prioriteiten van de onderwerpen beslissen. Ze zegt dat er meerdere onderwerpen zijn waar een advies uit voort zal komen, zoals het opstellen van een advies over het trainen van cabinepersoneel met betrekking tot geuren in vliegtuigen. 

Attero’s CO2-footprint 2021

Over 2021 werden de CO2-emissies bij afvalverwerker Attero net als eerdere jaren volledig gecompenseerd door vermeden emissies. De scope 1, 2 en 3 emissies telden op tot 883.958 ton CO2eq, terwijl de vermeden emissies 901.752 ton CO2eq betroffen, waardoor Attero 17.794 ton meer CO2eq-uitstoot vermeed dan uitstootte.

De belangrijkste emissies bij Attero ontstaan bij het verbranden van restafval. Een deel van het restafval bestaat uit delen van fossiele oorsprong zoals plastic, fleece, luiers, etc.

Attero zet in op meer en meer plastic nascheiding zodat deze emissies worden verlaagd. Daarnaast onderzoekt Attero de mogelijkheden om CO2-uitstoot af te vangen.

Met CO2-afvang kunnen zelfs negatieve CO2-emissies worden bereikt doordat tegelijkertijd ook biogene CO2 wordt afgevangen. Op deze manier kan Attero CO2-neutrale (zelfs CO2-negatieve) warmte leveren aan stadsverwarming en de industrie. Attero is partner in de Industrietafel Midden- en West-Brabant die zich inzet om de Delta Corridor van de grond te krijgen. De Delta Corridor bevat onder andere een CO2-infrastructuur om op een efficiënte manier afgevangen CO2 op te slaan of te vervoeren naar nuttige toepassingen zoals de glastuinbouw.

In de provincie Utrecht moet de stikstofuitstoot met 46 procent omlaag

Het Rijk heeft vrijdag 10 juni de startnotitie van het Nationaal Programma Landelijk Gebied (NPLG) naar buiten gebracht, met daarin de plannen om de stikstofuitstoot in Nederland te verlagen.

De provincie Utrecht onderschrijft de noodzaak om de uitstoot van stikstof drastisch te verminderen en de natuur te herstellen. Het provinciebestuur realiseert zich dat de boodschap bij veel agrariërs hard is aangekomen en wil samen met hen werken aan een duurzame toekomst voor het landelijk gebied.

De uitstoot van stikstof in Nederland is te hoog en daar heeft de natuur de afgelopen decennia flink onder geleden; de biodiversiteit is afgenomen en de natuur is verarmd. Om de kwaliteit van de natuurgebieden te herstellen, moet de stikstofuitstoot drastisch omlaag.

Op dit moment voldoet slechts 24 procent van de stikstofgevoelige natuur aan de norm, dat moet 74 procent worden. Dat is ook nodig om weer houdbare vergunningen te kunnen verlenen en de ambities voor economische bedrijvigheid en woningbouw te kunnen realiseren.

De provincie zal nu eerst uit moeten zoeken wat de richtinggevende doelen van de minister gaan betekenen voor de gebiedsprocessen. “De opgave is complex. We hebben tijd nodig om deze te analyseren en voor het intensieve proces dat we ingaan met de agrariërs in onze regio. Want achter elk boerenbedrijf gaat een ondernemer, en vaak ook een gezin, schuil. Het is belangrijk om dit proces zorgvuldig te doen, boeren duidelijkheid te bieden en hen zo goed mogelijk te ondersteunen in deze onzekere tijd.”, aldus Sterk.

Uitstoot broeikasgassen 11 procent lager

In het eerste kwartaal van 2022 was de uitstoot van broeikasgassen 11 procent lager dan in hetzelfde kwartaal van 2021. Dat komt vooral doordat een kwart minder aardgas is verbruikt.

In de elektriciteitssector, de landbouwsector, de industrie en de gebouwde omgeving verminderden de CO2-emissies. De hoge aardgasprijzen speelden een rol, maar ook was het eerste kwartaal van 2022 relatief warmer dan hetzelfde kwartaal in 2021. Dit laatste heeft vooral een dempend effect op het aardgasverbruik in de gebouwde omgeving.

De elektriciteitssector heeft door een productiedaling 14 procent minder broeikasgassen uitgestoten. Ondanks het feit dat er meer steenkolen zijn verstookt in plaats van aardgas. Ook de toename van de productie uit hernieuwbare bronnen droeg bij aan de lagere uitstoot. De lagere elektriciteitsproductie ging gepaard met minder elektriciteitsverbruik, dat onder andere veroorzaakt werd door de hogere energieprijzen.

De transportsector vormt de grootste uitzondering. Deze sector heeft 13,5 procent meer CO2 uitgestoten dan een jaar eerder, de toegevoegde waarde groeide met 15,7 procent. De toename van de emissies is vooral toe te schrijven aan het gedeeltelijke herstel van de luchtvaart. De CO2-emissies van de Nederlandse luchtvaart waren 49 procent hoger dan in hetzelfde kwartaal een jaar eerder. Ook de emissies door de binnenvaart waren hoger, ruim 13 procent ten opzichte van het eerste kwartaal van 2021. De zeevaart stootte in het eerste kwartaal minder uit dan een jaar eerder.

Plan Harens Lyceum beste klimaatadaptieve idee van Groningen

De afgelopen weken werkten ruim 600 scholieren van de Technasiumscholen in Groningen, Friesland en Drenthe aan een creatief en vernieuwend klimaatadaptief plan om de gevolgen van hittestress en wateroverlast te verminderen en tegelijkertijd de biodiversiteit te vergroten en duurzame energie op te wekken.

Ze bepaalden welk gebied ze anders willen inrichten, onderzochten met welke belanghebbenden ze daar te maken hebben en konden vragen stellen aan experts.

Het is een tijd van extremen. Of er valt te weinig water waardoor de natuur onder druk komt te staan. Of er valt teveel water tegelijkertijd met wateroverlast tot gevolg. Het is nog nooit eerder zo slecht gesteld geweest met de biodiversiteit. Om over het energieprobleem nog maar te zwijgen.

Grote problemen, die op het wereldtoneel opgelost lijken te moeten worden. Toch is het belangrijk om ook dichtbij te kijken: wat kan ik zelf doen? En om de jongere generatie te laten beseffen dat ze zelf invloed kunnen uitoefenen. Daarom kregen scholieren van de vier noordelijke waterschappen en de drie provincies de opdracht om over deze maatschappelijke opgaven mee te denken.

Groot deel van Nederlanders wil milieuvriendelijker vervoer

Volgens het merendeel van de Nederlanders moet vervoer in de toekomst milieuvriendelijker. Jongeren willen voornamelijk meer snelheid in het vervoer. Over nieuwe vervoersopties, zoals een hyperloop, passagiersdrone of zelfrijdende taxi is men niet erg enthousiast. Dit blijkt uit Smart Mobility een onderzoek van Multiscope naar reisgedrag, aanbieders en toekomst van slimme mobiliteitsoplossingen onder ruim 3.000 Nederlanders.

Drie op de vijf Nederlanders (60%) vinden dat vervoermiddelen in de toekomst milieuvriendelijker moeten worden. Daarnaast noemen twee op de vijf (41 procent) veiligheid als verbeterpunt. Het goedkoper maken van vervoermiddelen wordt door 31 procent genoemd. Dat is opvallend, want uit dit onderzoek blijkt ook dat prijs vaak de belangrijkste factor is bij de aanschaf van een vervoermiddel.

Hoewel milieu bij zowel jong als oud hoog scoort, verschillen de wensen per leeftijdscategorie. Zo hechten jongeren (18-34 jaar) meer waarde aan het sneller maken van vervoermiddelen (38%). Dat is nog sterker het geval bij mannen in die leeftijdscategorie. Zij noemen veiligheid dan ook minder vaak als verbeterpunt. 50-plussers vinden daarentegen snelheid (7%) ondergeschikt aan veiligheid (50%).

Potentieel grote CO2 besparing in Midden en West Brabant

Het bedrijfsleven in de regio Midden- en West-Brabant staat klaar om de komende jaren een forse bijdrage te leveren aan de verduurzaming van de Nederlandse economie.

Er liggen plannen klaar van zes toonaangevende bedrijven voor o.a. CO2-afvang en -benutting, elektrificatie van productieprocessen en de productie van groene waterstof. Samen kunnen deze projecten zelfs leiden tot een negatieve CO2-emissie. Voor de realisatie van deze verduurzaming is de aanleg van nieuwe infrastructuur noodzakelijk.

Die negatieve CO2-emissie kan onder meer worden bereikt door de afvang, het hergebruik en de opslag van CO2 uit biogrondstoffen. Daarnaast kan er door de bedrijven warmte worden geleverd aan omliggende gemeenten die gelijkstaat aan het verbruik van 200.000 woningen en wordt de productiecapaciteit van waterstof verhoogd. Ten slotte wordt circulair werken bij het gebruik van grondstoffen verder ontwikkeld.

De provincie Noord-Brabant en de samenwerkende bedrijven in de Industrietafel Midden- en West-Brabant – Attero, Cosun, Ennatuurlijk, RWE, SABIC en Shell – hebben op 12 mei een intentieverklaring ondertekend. Het is de gezamenlijke intentie om duurzame projecten te realiseren die de CO2-uitstoot terugdringen en de energietransitie versnellen.

De komende weken gaan de betrokken partijen in overleg met het Rijk, netbeheerders en gemeenten in de regio aan de slag om de plannen en de daarmee beoogde CO2-besparing en energietransitie de komende jaren te realiseren.

Symposium Medicijnresten uit Water

Het Brabants Kernteam Medicijnresten uit Water organiseert op woensdagochtend 6 juli 2022 in de LocHal in Tilburg een symposium. Doel is kennis delen over problemen en oplossingen rondom medicijnresten in ons water, bestaande projecten te verbinden en verbreden, en goede ideeën verder helpen.

De ochtend wordt geopend met een kort interview met o.a. Hagar Roijackers (gedeputeerde Provincie Noord-Brabant), Erik de Ridder (watergraaf waterschap De Dommel) en Ruud Coolen van Brakel (directeur Instituut Verantwoord Medicijngebruik). Betrokken bestuurders die verantwoordelijkheid dragen in de zorg- en watersector. Zij vertellen over hoe ze deze problematiek agenderen en aanpakken en welke kansen en zorgen ze zien.

Te gast zijn de landelijke trekkers van de Ketenaanpak Medicijnresten uit Water, Oscar Helsen, en de Green Deal Groene Zorg, Ype van Strien. Zij vertellen ons de laatste ontwikkelingen op landelijk niveau. Daarna zoomen we in op de Brabantse aanpak met de projectleider van het kernteam, Peter Ramakers, die ook enkele voorbeelden aanhaalt.

‘Boeren uitkopen voor stikstof is weggegooid geld’

De vijfentwintig miljard voor het ‘vlot trekken’ van de stikstofproblematiek kan nuttiger worden besteed. Dat stellen Johan Sliggers (voormalig themacoördinator verzuring bij het ministerie van milieu) en Jan Willem Erisman (‘stikstofprofessor’ in Leiden) in het Tijdschrift Milieu.

Het bedrag voor het uitkopen van boeren is het volgende (dure) ‘geitenpaadje’ om door te gaan met wat we al deden. Beide deskundigen vinden dat we ons moeten concentreren op de verduurzaming van de landbouw.

De ene vorm van stikstof (stikstofoxiden, NOx) is de andere (ammoniak, NH3) niet. Je moet ze dus niet op één hoop gooien, vinden Sliggers en Erisman. NOx komt van het verkeer, de landbouw, energiecentrales en de industrie. Sectoren die al veel hebben gedaan. Verdere reductie loopt mee met het afkicken van fossiele brandstoffen via het klimaatbeleid. Stikstofoxiden belasten de Nederlandse natuurgebieden veel minder omdat het zich gelijkmatiger verspreidt dan ammoniak. Ammoniak is vooral afkomstig uit de intensieve veeteelt. Ook boeren hebben al veel verminderd, maar de bijdrage aan de overbelasting van de natuur is te hoog. Landbouwbeleid is naast klimaatbeleid effectief om de stikstofproblematiek vlot te trekken. Wanneer stikstofoxiden uit de ‘equation’ gehaald worden kunnen de andere sectoren ‘van het slot’, vindt Sliggers.

De oplossing? Minder beesten, en vooral minder koeien, stelt Sliggers. Dat kan bijvoorbeeld door een belasting te heffen als een boer per hectare meer dieren houdt dan ecologisch verantwoord is. De opbrengsten daarvan moeten gaan naar omschakeling naar duurzame landbouw, net als de vijfentwintig miljard die het kabinet uittrekt om boeren uit te kopen. Ook de Europese landbouwsubsidies – 800 miljoen euro per jaar – moeten voortaan naar verduurzaming gaan, en niet als hectaresubsidie worden uitgedeeld. Beide experts zien overigens een grote rol weggelegd voor economische instrumenten zoals heffingen en subsidies.

Netbeheer Nederland wil ‘klimaatsprint’

Jan De Nul en Envisan hebben de eerste saneringsfase van het voormalige kolenpark op de site van elektriciteitscentrale ‘Les Awirs’ in Flémalle afgerond.

Envisan is de milieudivisie van Jan De Nul Group gespecialiseerd in de verwerking en recuperatie van mineraal afval en concessiehouder in de haven van Luik. De elektriciteitscentrale van Les Awirs wordt momenteel ontmanteld.

In drie maanden tijd verplaatste Envisan 220.000 ton grond: 120.000 ton werd uit het voormalige kolenpark van Les Awirs verwijderd en 100.000 ton werd terug naar de site gebracht.

Een milieu- en logistieke operatie die mogelijk werd dankzij de nabijheid van waterwegen en de fysicochemische wasinstallatie van Envisan. Ook een goed voorbeeld van circulariteit: een aanzienlijk volume van de 120.000 ton grond heeft Envisan omgezet in gewassen zand en granulaten, om opnieuw op de lokale bouwmarkt aan te wenden. Uitstekend nieuws voor de mobiliteit én het milieu in Luik.

In de loop van 2021 installeerde Envisan in Luik de eerste fysicochemische wasinstallatie van Wallonië. Deze behandelingstechniek is zeer geschikt voor de behandeling van afgegraven grond uit grote ijzer- en staalproducerende gebieden die worden gekenmerkt door een complexe verontreiniging en onvermijdelijke concentraties van zware metalen.

Met een verwerkingscapaciteit van 70 ton per uur kan deze wasinstallatie, die volgens het principe van natte grondbehandeling werkt, het gehalte aan verontreinigende stoffen zoals zware metalen, koolwaterstoffen, paks, BTEX, enz. aanzienlijk verminderen.

Het verwerkingsproces levert ook gewassen granulaten met een hoge toegevoegde waarde op: zand en een grovere fractie, beide gewassen. 1.000 ton verontreinigde grond levert 700 ton gewassen granulaten op voor de lokale bouwmaterialensector. Een goed voorbeeld van een circulair proces.

Kabinet presenteert beleidsprogramma Klimaat

Nederland heeft grote klimaatambities. In 2030 moet de CO2-uitstoot in Nederland met ten minste 55 procent zijn gedaald, als opmaat naar een klimaatneutraal Nederland in 2050. Om dit te bereiken presenteert het kabinet het beleidsprogramma klimaat.

Het beleidsprogramma is gericht op 60 procent CO2-reductie in 2030 en beschrijft de hoofdlijnen van het beleid voor de komende jaren. Hiermee geeft het kabinet richting aan de transities die nodig zijn voor klimaatneutraliteit in 2050.

Met het oog op de klimaatdoelen en de rechterlijke uitspraak in de Urgendazaak wil het kabinet de CO2-uitstoot fors verlagen en de noodzakelijke transities richting klimaatneutraliteit aanjagen. Het beleid is gericht op de verduurzaming van de vijf sectoren: elektriciteit, mobiliteit, industrie, gebouwde omgeving en landbouw & landgebruik. Om de omslag die nodig is in elk van deze sectoren te laten slagen  is ook  inzet op thema’s zoals circulariteit, innovatie, burgerbetrokkenheid en werkgelegenheid noodzakelijk.

Het beleid in elke sector is gestoeld op een mix van instrumenten die ervoor zorgen dat Nederland gaat overstappen op duurzame alternatieven: subsidiëren (zoals subsidies voor isolatie in woningen, de opwek van duurzame energie en de aanschaf van een elektrische auto), normeren (zoals de verplichte installatie van hybride warmtepompen vanaf 2026 en zonnepanelen op grote daken vanaf 2025) en beprijzen (zoals de aanscherping van de CO2-heffing voor de industrie en de verhoging van de vliegbelasting). Met deze beleidsmix worden duurzame technieken (financieel) aantrekkelijker gemaakt en worden huishoudens, bedrijven en maatschappelijke organisaties gestimuleerd en geholpen om te kiezen voor het duurzame alternatief.

Kennismiddag over milieueffectrapportage in Friesland

De Omgevingswet staat voor de deur. Alle gemeenten en provincies zijn aan de slag met omgevingsvisies, omgevingsplannen en omgevingsprogramma’s. Langetermijnvisies op en plannen voor de inrichting en gebruik van het grondgebied. Hoe kun je nu al inschattingen en keuzes maken tot bijvoorbeeld 2050?

Het antwoord op die vraag staat centraal op woensdagmiddag 15 juni. De Commissie voor de milieueffectrapportage en de provincie Fryslân nodigen alle Friese gemeenten, omgevingsdienst FUMO en Wetterskip Fryslân uit voor een kennismiddag over milieueffectrapportage.

Een middag met uitleg over milieueffectrapportage, de Omgevingswet en met praktisch aan de slag met omgevingsvisies, omgevingsprogramma’s en omgevingsplannen. De Commissie heeft tal van praktijkervaringen om te delen. Er is volop ruimte om vragen te stellen, ervaringen te delen en voor discussie.

Datum: woensdagmiddag 15 juni 2022 van 12.30 - 17.00 uur
Locatie: De Kanselarij, Turfmarkt 11, 8911 KS Leeuwarden

Europese Commissie ontevreden over Nederlandse Milieuaansprakelijkheidswet

De Europese Commissie dreigt Nederland met een gang naar het Europees Hof van Justitie. Volgens de Commissie is in de Milieuaansprakelijkheidswet onvoldoende duidelijk dat burgers het recht hebben om de rekening voor milieuschade en milieuherstel neer te leggen waar die behoort te liggen: bij de vervuiler.

Op grond van de Richtlijn hebben bedrijven de verantwoordelijkheid om milieuschade te voorkomen en om schade die zij veroorzaken, te herstellen. Dat kan betrekking hebben op de productie van afvalwater of het onttrekken van bodem- en oppervlaktewater, maar ook op ongelukken, incidenten of tekort schietende maatregelen en beheer of schade door illegale activiteiten zoals stort, illegale kap of illegale winning van bodemstoffen.

Al in juli 2020 stuurde het dagelijks EU-bestuur een aanmaning naar Den Haag om ervoor te zorgen dat heel duidelijk is dat iedereen (natuurlijke en rechtspersonen) bij een bevoegde instantie, zoals een verantwoordelijk ministerie, een verzoek kan indienen om preventieve of herstelmaatregelen te eisen van de veroorzaker van de milieuschade. En dat de veroorzaker de herstelmaatregelen betaald. Den Haag heeft gereageerd op de aanmaning, maar daar neemt de Commissie geen genoegen mee. De Commissie geeft Nederland twee maanden de tijd om de wetgeving aan te passen.