Steeds meer monitoring emissies binnenvaart

Naast dat de binnenvaart al een relatief duurzame optie voor vrachtvervoer is, heeft de Europese binnenvaartcoöperatie NPRC ambitieuze doelstellingen om haar steentje bij te dragen aan de doelstellingen van het klimaatakkoord.

De binnenvaart vervoert circa 31 procent van alle goederen in Nederland. NPRC is de grootste Nederlandse aanbieder van vervoer over de binnenwateren en de grootste binnenvaartcoöperatie van Europa. Jaarlijks vervoeren de 150 aangesloten schepen 13 miljoen ton bulk, stukgoed en containers over de Europese binnenwateren.

De totale uitstoot van de Nederlandse binnenvaart is 1,6 mton CO2 en 21,2 kton NOx, zo blijkt uit de nationale Emissieregistratie. Afgezet tegen het totale goederenvervoer inclusief weg en spoor, is het aandeel van de binnenvaart in CO2-uitstoot 13 procent en in NOx 37 procent. Het aandeel van de binnenvaart in de gehele CO2-uitstoot van de transportsector (inclusief luchtvracht) in Nederland is met nog geen 5% betrekkelijk laag.

De klimaatplannen van de EU bevatten relatief weinig directe maatregelen voor de binnenvaart. In Nederland sloot de sector met de overheid een Green Deal met als doel te komen tot een CO2 reductie van 35-50% in 2035 om uiteindelijk in 2050 te streven naar zero emissie vervoer over water.

Verladers vragen op dit moment steeds vaker om inzicht in de uitstootgegevens voor hun eigen CO2-boekhouding. De opkomende Corporate Sustainability Reporting Directive (CSRD) zal de vraag naar betrouwbare CO2 calculaties naar verwachting in een stroomversnelling brengen. Deze wetgeving houdt namelijk in dat bedrijven een rapportage moeten maken van hun CO2-uitstoot. En niet alleen de eigen activiteiten moeten in dit rapport worden vermeld, ook de activiteiten van toeleveranciers en vervoerders. Dit raakt straks talloze bedrijven, dus ook verladers die gebruik maken van de binnenvaart.

Digitalisering is daarbij een voorwaarde. Voor de CO2 monitoring werkt NPRC daarom nauw samen met BigMile om ervoor te zorgen dat de gegevens over CO2 geaccrediteerd zijn en geschikt zijn voor de accountant. ‘Als de CRSD-rapportage op termijn wordt gekoppeld aan een CO2-heffing, dan biedt dit kansen’, voegt Jan Pronk, Managing Director van softwareleverancier BigMile, toe. ‘Door inzicht te krijgen in de daadwerkelijke CO2-uitstoot in de keten kunnen bedrijven concreet aan de slag gaan om hun uitstoot te verminderen en daarmee de kosten te verlagen.’

NPRC maakt gebruik van de iBarge app om de communicatie over transporten tussen schip en kantoor te digitaliseren. De iBarge app heeft een koppeling met BigMile zodat bevrachtingskantoren en varende ondernemers inzicht krijgen in uitstootgegevens voor hun eigen boekhouding. Brenninkmeijer: ‘Meten is weten. Als je niet precies meet en weet hoeveel je uitstoot, dan weet je ook niet waar je kunt verbeteren en dan blijft elke poging tot verduurzaming een losse flodder.’

Adviesraad: Nederland moet meer werk maken van een rechtvaardige klimaattransitie

De onrechtvaardige verdeling van wereldwijde klimaatkosten hindert de aanpak van klimaatverandering. Het zal bovendien leiden tot een verdere toename van mondiale ongelijkheid, armoede, instabiliteit en conflict, met ook grote gevolgen voor Nederland. Het is daarom in het belang van Nederland om meer te investeren in wereldwijde klimaatrechtvaardigheid. Dat is de boodschap van een nieuw rapport van de Adviesraad Internationale Vraagstukken (AIV) dat een dezer dagen is overhandigd aan minister Jetten voor Klimaat en Energie.

De AIV constateert dat Nederland, en andere landen met een historisch grote verantwoordelijkheid voor klimaatverandering, zich meer moeten inzetten voor een eerlijke en rechtvaardige klimaattransitie wereldwijd. Ontwikkelingslanden, die het minst hebben bijgedragen aan klimaatverandering, ondervinden de zwaarste gevolgen ervan en hebben onvoldoende middelen om in de groene transitie te investeren. Internationale solidariteit en rechtvaardigheid vereisen dat Nederland zijn verantwoordelijkheid neemt en investeert in duurzame ontwikkeling in deze landen.

De AIV waarschuwt dat een gebrek aan klimaatrechtvaardigheid het draagvlak ondermijnt voor ambitieus klimaatbeleid wereldwijd. Tegelijkertijd wijst de AIV erop dat zorgen over de rechtvaardigheid van klimaatbeleid niet mogen leiden tot vertraging van de transitie. Dat zou juist tot meer onrecht leiden. De uitdaging is om de transitie te versnellen op een manier die tegelijkertijd effectief en rechtvaardig is. Een radicale ommekeer in ons denken en handelen is dan ook vereist. De AIV pleit onder andere voor meer additionele financiering van klimaatprojecten in lage inkomenslanden, een kleinere Nederlandse en Europese milieuvoetafdruk en een coherent beleid dat groene sector- en industriepolitiek in Afrika bevordert.

De AIV adviseert het kabinet om zo snel mogelijk met deze agenda aan de slag te gaan, in aanloop naar de internationale klimaatconferentie (COP28) volgende maand. Ook roept de AIV de onderhandelaars van een nieuw te vormen kabinet na de verkiezingen op om internationale klimaatrechtvaardigheid langs deze lijnen op te nemen in een nieuw regeerakkoord.

Raad van State: Onzeker of klimaatdoelstellingen van kabinet op tijd worden gehaald

Het is op dit moment onzeker of de doelstellingen in de Klimaatwet op tijd worden gehaald. Om het klimaatdoel van 55% CO2-emissiereductie in 2030 te halen, zouden alle beleidsvoornemens van het kabinet volledig én op tijd moeten worden uitgevoerd én maximaal effect moeten hebben. Dat is niet realistisch. Daarnaast vraagt het behalen van de Europese doelstellingen voor energiebesparing en het gebruik van hernieuwbare energie om aandacht van het kabinet. Dit staat in de jaarlijkse Klimaatbeschouwing van de Afdeling advisering van de Raad van State.

Er zijn grote knelpunten in de uitvoering door een tekort aan mensen, middelen en materialen. Het kabinet werkt aan plannen en programma’s om deze en andere knelpunten op te lossen, maar de stap van papier naar praktijk wordt nog onvoldoende gezet. Het komt er nu op aan om de knelpunten beheersbaar te maken. Alleen dan kan tijdige uitvoering van het klimaatbeleid worden verzekerd en kan de reductiedoelstelling voor 2030 met voldoende zekerheid in zicht komen.

Het behalen van de klimaatdoelstellingen vraagt ook om heldere politieke keuzes. Als die keuzes uitblijven, heeft dat grote gevolgen voor het beleid, voor de vertaling van beleid naar wetgeving en voor tijdige uitvoering – en daarmee op het behalen van de doelstellingen. Het is van belang dat het kabinet voortvarend keuzes maakt, dat deze consequent worden uitgevoerd en dat zo ook richting wordt gegeven aan de totstandkoming van een klimaatneutraal Nederland in 2050. Vooruitschuiven van keuzes brengt het behalen van de klimaatdoelstellingen in gevaar.

Bij het opstellen van een nieuwe langetermijnstrategie en een nieuw Klimaatplan in 2024, is het van belang oog te hebben voor de samenhang tussen klimaatbeleid en ander beleid. De transparantie, doelmatigheid en doeltreffendheid van klimaatbeleid en daarmee de integrale afwegingen, kunnen worden versterkt als er inzicht is in de uitgaven en lasten. Daarom is het advies aan het kabinet om een methodiek te ontwikkelen voor het definiëren en classificeren van alle klimaatuitgaven en -lasten. Daarnaast is het nodig om de cyclus van de Klimaatwet beter aan te laten sluiten op de begrotingscyclus. De Afdeling adviseert verder om in de Klimaatwet – ook rekening houdend met Europese ontwikkelingen – een nationaal tussendoel voor 2040 op te nemen.

De samenwerking tussen het Rijk, de provincies, gemeenten en waterschappen is cruciaal om de klimaatdoelstellingen te halen. De Afdeling adviseert daarom om in de Klimaatnota in te gaan op de verhouding tussen het Rijk en de medeoverheden.

De Klimaatwet geldt sinds 1 september 2019. Daarin heeft de Afdeling advisering een nieuwe taak gekregen: het toetsen van het klimaatbeleid van de regering. Ieder jaar schrijft de Afdeling advisering daar een beschouwing over. Hiervoor maakt de Afdeling gebruik van een toetsingskader.

Kabinet vraagt RIVM om onderzoek naar effecten Chemours

Staatssecretaris Vivianne Heijnen (Infrastructuur en Waterstaat) heeft aan het RIVM gevraagd of ze de effecten van Chemours op de gezondheid van omwonenden in kaart kunnen brengen. Het RIVM gaat kijken of en hoe dat kan.

Staatssecretaris Heijnen heeft met het RIVM gesproken over de mogelijkheden voor een uitgebreid onderzoek naar het risico van Chemours op de gezondheid van omwonenden. Het RIVM gaf aan dat de vraagstukken rondom Chemours wezenlijk anders zijn dan bijvoorbeeld rondom Tata Steel, waar ze eerder onderzoek hebben uitgevoerd op verzoek van Heijnen.

De staatssecretaris heeft het RIVM de opdracht gegeven om te verkennen wat ze wél in kaart kunnen brengen en welke vragen daarvoor exact beantwoord moeten worden. Deze verkenning moet antwoord bieden op de vraag hoe een onderzoek er precies gaat uitzien.

Een ander gebied waar veel PFAS zit, is het gebied rond de Westerschelde. De situatie verschilt daar van die rond Chemours, maar de staatssecretaris zal het RIVM vragen om ook dit gebied mee te nemen bij de verkenning.

Ondertussen werkt Nederland in Europa aan een verbod op PFAS. Dat verbod moet gaan gelden voor de productie, gebruik, verkoop en import van ruim 10.000 chemische stoffen. Nederland is daar, samen met Duitsland, Denemarken, Noorwegen en Zweden initiatiefnemer in. Alleen door PFAS in heel Europa in één klap te verbieden kunnen we die vervuiling een halt toeroepen. De verwachting is dat de Europese Commissie in 2025 een definitief voorstel voor een verbod voorlegt voor besluitvorming door de lidstaten.

Voor 4 op de 10 kiezers speelt duurzaamheid grote rol bij keuze politieke partij

Over een maand zijn de Tweede Kamerverkiezingen. Voor 4 op de 10 kiezers speelt duurzaamheid een grote rol bij de keuze voor een politieke partij, blijkt uit een flitspeiling van ASN Bank. Toch zegt slechts 1 op de 5 kiezers een goed beeld te hebben van de duurzaamheidsstandpunten van de partijen. Daarom publiceert ASN Bank de Duurzame Kieswijzer. Hierin staan de standpunten van 6 partijen op een rij over 16 belangrijke duurzaamheidsthema’s van deze verkiezingen.

Voor bijna de helft van de kiezers is stemmen een manier om invloed te hebben op een duurzamere wereld, blijkt uit de flitspeiling. De peiling laat zien dat ruim een kwart van de kiezers zich hiervoor verdiept in de duurzaamheidsstandpunten van een politieke partij. Bijvoorbeeld door naar de partijwebsite te gaan of het verkiezingsprogramma door te nemen. Omdat lang niet iedereen de tijd hiervoor neemt, heeft de bank het voorwerk gedaan.

Uit de flitspeiling blijkt verder dat kiezers onder de 30 jaar duurzaamheid nog belangrijker vinden dan de oudere kiezers. Ook vinden meer jongvolwassenen dat ze met hun stem invloed hebben op een duurzamere wereld (54%). Van de vijftigers vindt 42% dat. Jonge kiezers hebben ook meer behoefte aan inzicht in de duurzaamheidsstandpunten van de politieke partijen (47% t.o.v. 39% van alle kiezers).

Twee aanhoudingen in milieuonderzoek

Na een langdurig onderzoek van Team Milieu zijn er twee verdachten aangehouden. Zij worden ervan verdacht dat zij afvalstoffen hebben begraven en verstopt in de bodem én valsheid in geschrifte hebben gepleegd om deze feiten te verdoezelen en geld uit een depot vrij te krijgen. Dit alles gebeurde op een industrieterrein in Kerkrade.

signalen van de gemeente en provincie Limburg maakten dat er begin 2021 een onderzoek werd opgestart. De aanbevelingen en dwangmiddelen, waaronder een last onder dwangsom, die door het bevoegd gezag werden opgelegd, hebben destijds niet geleid tot verbetering van de situatie of verandering van gedrag bij de eigenaren van het terrein. Hierop werd in 2021 een strafrechtelijk onderzoek gestart.

Uit dit onderzoek is gebleken dat er op het terrein activiteiten hebben plaatsgevonden en dat hierdoor het milieu is geschaad. Door opslag op de onbeschermde bodem en het niet op de juiste wijze afdekken van de opgeslagen afvalstoffen kunnen er schadelijke stoffen diep in de bodem trekken. Verder zijn er aanwijzingen dat er door een of meerdere verdachten veel geld verdiend is door het plegen van dit milieumisdrijf.

Op vrijdag 13 oktober werd er in Kroatië een 46-jarige man uit Duitsland aan gehouden. Deze verdachte werd voor verhoor overgeleverd aan de Nederlandse Politie.  De tweede verdachte, een 59-jarige man uit Berghem, verbleef op het moment van de geplande aanhouding eveneens in het buitenland. Hij heeft zichzelf, na telefonische contact waarin aangegeven werd dat hij gesignaleerd stond, gemeld bij de politie.

Het gepleegde milieumisdrijf heeft niet alleen impact op de bodemkwaliteit ter plaatse, maar heeft ook impact gehad ook op het algemeen veiligheidsgevoel in de woonwijk die eraan grenst. Het milieu en het behoud van een goed milieu is een zorg van ons allemaal. Team Milieu is dan ook blij als burgers melding maken van verdachte situaties of zorgelijke ontwikkelingen die men ziet. Samen met alle netwerkpartners en de bevolking doen we ons best om het milieu te beschermen en daar waar mogelijk te herstellen.

Afspraken met LyondellBasell over versnelde vermindering van CO2-uitstoot

Overstappen naar groene elektriciteit, van aardgas naar waterstof als brandstof en de mogelijkheden verkennen van ondergrondse CO2-opslag. Dat zijn op hoofdlijnen de verduurzamingstappen die chemiebedrijf LyondellBasell in de komende zes jaar wil zetten.

Met deze stappen wil het bedrijf voor 2030 zijn CO2-uitstoot verminderen met 0,35 tot 0,55 megaton. Dit betekent een reductie van 35% tot 55% ten opzichte van de uitstoot in 2020. De plannen zijn opgenomen in een intentieverklaring tussen de overheid en het bedrijf. Namens de provincie Zuid-Holland zette gedeputeerde Jeannette Baljeu haar handtekening onder deze verklaring.

Jeannette Baljeu: “Deze intentieverklaring is een belangrijke stap om tot concrete en bindende maatwerkafspraken te komen tussen overheid en industriële bedrijven. De maatwerkafspraken zijn nodig om de verduurzaming van de industrie te versnellen en daarmee milieuwinst en stikstofreductie te behalen.”

LyondellBasell heeft in Nederland vijf productielocaties, het hoofdkantoor voor Europa en Azië en zorgt voor ongeveer 1.950 banen. In Nederland verwerkt LyondellBasell grondstoffen die nodig zijn voor onze dagelijkse producten zoals wasmiddelen, matrassen, sportschoenen en cosmetica, maar ook voor biobrandstoffen, isolatiematerialen en windmolenbladen. Om het productieproces in de fabrieken in het cluster Rotterdam-Moerdijk te verduurzamen worden drie routes onderzocht.

De eerste route is het gedeeltelijk overstappen naar groene elektriciteit. Hiervoor wil het bedrijf de mogelijkheden onderzoeken om installaties om te bouwen die nu nog gebruikmaken van fossiele brandstoffen. De tweede route is het gedeeltelijk overstappen van aardgas naar waterstof als brandstof. Als mogelijke derde route wordt gekeken of Carbon Capture and Storage (CCS) ingezet kan worden als tussenstap in de verduurzaming, met name als de randvoorwaarden voor de eerste 2 routes op korte termijn niet toereikend zijn.

Uiteindelijk wil het bedrijf volledig overstappen op het gebruik van groene elektriciteit en waterstof in productieprocessen, waardoor er dan helemaal geen CO2 meer wordt uitgestoten.

LyondellBasell is daarnaast met andere bedrijven van plan te investeren in een stoomnetwerk, waarbij de uitwisseling van restwarmte tussen industriële bedrijven mogelijk wordt. Hierdoor hoeven deze bedrijven in het cluster zelf geen of minder stoom op te wekken. Met dit project kan aardgas worden bespaard en daarmee CO2 en stikstof gereduceerd.

OM start onderzoek tegen Chemours

Het Openbaar Ministerie start een strafrechtelijk onderzoek tegen DuPont/Chemours. Het OM geeft daarmee gehoor aan de eerdere oproep van de provincie Zuid-Holland en duizenden omwonenden om onderzoek te doen naar het chemiebedrijf.

Het OM richt het onderzoek op mogelijk schadelijke effecten van PFOA-uitstoot op mens en milieu in de omgeving van het fabrieksterrein in de periode tot en met 2012. Het onderzoek wordt uitgevoerd door een samenwerkingsverband van de DCMR Milieudienst Rijnmond, Politie en de Inlichtingen en Opsporingsdienst van de Inspectie Leefomgeving en Transport. De provincie Zuid-Holland is blij met deze stap van het OM en is benieuwd naar de uitkomsten.

Op 4 september 2023 overhandigde advocaat Bénédicte Ficq namens circa 2400 mensen een aangifte aan het Openbaar Ministerie (OM) tegen het chemiebedrijf DuPont/Chemours in Dordrecht. De aangifte is gericht tegen het bedrijf en de leidinggevenden en gaat over het opzettelijk in de lucht, de bodem of het oppervlaktewater brengen van schadelijke PFAS-stoffen gedurende de periode van 1967 tot nu. Naar aanleiding van deze aangifte en een recente Zembla-uitzending heeft het OM besloten een strafrechtelijk onderzoek tegen DuPont/Chemours te starten.

Binnen het onderzoek wordt ook gekeken of er sprake is van strafrechtelijke aansprakelijkheid van de leidinggevenden van het bedrijf. In een later stadium wordt besloten of ook handelingen met GenX (net als PFOA ook een vorm van PFAS en de opvolger van PFOA) in de periode na 2012 worden onderzocht.

Het onderzoek wordt gefaseerd aangepakt en is zowel feitelijk als juridisch zeer complex. Het OM heeft tijd nodig om grondig onderzoek te doen. Afronding van het onderzoek is niet binnen een jaar te verwachten.

NPO Radio 1 trapt klimaatprogrammering af

NPO Radio 1 trapt zaterdag 21 oktober de speciale klimaatprogrammering bij de publieke omroep af met de zoektocht naar Het koelste idee van Nederland. Centrale vraag is: hoe kunnen we het beste omgaan met de opwarming van de aarde?

Live vanuit de speciale NPO Radio 1 Klimaatstudio op het Lieve Vrouwekerkhof in Amersfoort onderzoeken radio- en podcastmakers praktische, grappige en vernieuwende ideeën van luisteraars. Vanaf maandag 23 oktober staan ook tal van andere NPO-programma’s op televisie, on demand en online in het teken van het klimaat.
 
De NPO Radio 1 Klimaatstudio in Amersfoort wordt gepresenteerd door Jort Kelder (AVROTROS), Eric Arends (VPRO), Chazia Mourali (PowNed) & Coen Verbraak (HUMAN) tussen 13.00 en 17.00 uur.

Aan het einde van de uitzending vanuit de Klimaatstudio, tegen 17.00 uur, maakt NPO Radio 1 de top drie bekend van koelste ideeën aangedragen door de luisteraars. Wat uiteindelijk Het koelste idee van Nederland is, wordt bepaald in samenwerking met Marjan Kreijns, directeur van The Green Village, fieldlab voor duurzame innovatie (TU Delft). Zaterdag 28 oktober wordt het winnende idee bekendgemaakt in Dr. Kelder en Co (AVROTROS) op NPO Radio 1.
 
Daarnaast worden op het Lieve Vrouwekerkhof in Amersfoort speciale afleveringen opgenomen van de podcasts Europa Draait Door (VPRO) en de Jortcast (AVROTROS) die staan in het teken van het klimaat. Er is een voorvertoning van de film Voorvechters (BNNVARA) met Jurre Geluk te zien. Deze film gaat over jonge activisten in hun strijd tegen klimaatverandering. Na afloop is er een debat. Publiek is van harte welkom om deze live podcastopnames, de voorvertoning en het debat bij te wonen, zie voor meer info nporadio1.nl.
 
De radio-uitzending wordt ook rechtstreeks uitgezonden op themakanaal NPO 1 extra. De podcasts Europa Draait Door en De Jortcast zijn live te volgen via YouTube en terug te luisteren via NPO Luister en andere podcastplatforms.

Aandacht voor groeiend probleem van elektrisch afval

Het WEEE Forum houdt op 14 oktober de jaarlijkse ‘International E-waste Day’. Deze dag heeft tot doel het groeiend probleem van elektrisch afval onder de aandacht te brengen en het verantwoord beheer van dit afval te bevorderen.

De Taskforce Batterijbranden, initiatiefnemer van de campagne Doe maar apart, vraagt op 14 oktober extra aandacht voor dit wereldwijde milieuvraagstuk. In de Nationale Wecycleweek (9 t/m 15 oktober) ook aandacht aan de campagne www.doemaarapart.nl die in juni 2024 wordt herhaald.

Volgens de Verenigde Naties wordt er in 2023 wereldwijd 8 kilo elektrisch afval per persoon geproduceerd. Dit betekent elk jaar 61,3 miljoen ton elektrisch afval, meer dan het gewicht van de Chinese Muur. Slechts 17,4 procent van dit afval, dat behalve schadelijke stoffen ook kostbare materialen bevat, wordt wereldwijd op de juiste manier ingezameld, behandeld en gerecycled. De resterende 50,6 miljoen ton wordt op vuilnisplaatsen gestort, verbrand of verhandeld of opgeslagen bij huishoudens. Zelfs in Europa, dat toonaangevend is in de wereld op het gebied van de recycling van elektronisch afval, wordt 54% van het elektronisch afval officieel gerapporteerd als ingezameld en gerecycled.

Afgedankte batterijen staan bij inzamelaars en verwerkers van afval de afgelopen jaren in de top 3 van oorzaken van afvalbranden. Apparaten met batterijen en losse batterijen die in het restafval terecht komen, kunnen beschadigd raken en daardoor zelfs brand veroorzaken. Door apparaten en batterijen in te leveren bij milieustraten en winkelbedrijven wordt voorkomen dat deze batterijen beschadigd raken en tot problemen leiden. Losse batterijen en apparaten met batterijen die onjuist worden afgedankt en tussen het rest-, bedrijfs-, bouw-, sloop- en metaalafval belanden, geven grote problemen bij de inzameling en verwerking. Dit leidt vaak tot veiligheidsrisico’s, zoals afvalbranden in vuilnisauto’s, op- en overslaglocaties en in scheidingsinstallaties. Als afgedankte batterijen en elektrische apparaten niet apart worden ingeleverd en bij andere afvalsoorten terechtkomen, gaan ook nog eens veel waardevolle grondstoffen verloren.  

Klein elektrisch afval bevat steeds vaker (oplaadbare) batterijen. Dit afval bestaat onder andere uit oude smartphones, scheerapparaten, elektrisch gereedschap, e-smokers (vapes), elektrisch  speelgoed, losse (lithiumion)batterijen en (fiets)accu’s. Batterijbranden kunnen ontstaan bij het onjuist afdanken, transport en verwerking van deze afgedankte apparaten en batterijen.  Elektrische sigaretten of vapes zorgen voor 84% van alle risicovolle apparaten in het restafval. Daarnaast worden er ook veel accu's afkomstig van elektrisch gereedschap en fietsen aangetroffen. Het is daarom van groot belang dat afgedankte apparaten en batterijen worden ingeleverd voor recycling.

Bijna acht op de tien Nederlandse werknemers zijn zich door klimaatcrisis sterk bewust van belang afvalscheiding

Nederlandse werknemers zijn zich steeds sterker bewust van het belang van duurzaamheid en afvalscheiding op het werk. Zo zeggen maar liefst negen op de tien medewerkers het belangrijker dan ooit te vinden dat schaarse grondstoffen worden hergebruikt. Dit en meer blijkt uit de Afvalbarometer van PreZero die vandaag is gepubliceerd.
 
Medewerkers zijn op het eerste gezicht best positief over hun organisatie als het gaat om duurzaamheid. Zo zeggen twee op de drie Nederlanders (18+) die in loondienst werken dat hun werkgever duurzame doelstellingen heeft en bij ruim driekwart biedt het bedrijf mogelijkheden voor afvalscheiding. Toch is er ook veel voor verbetering vatbaar, zo blijkt uit het onderzoek. Zo benadrukken bijna acht op de tien werknemers dat hun organisatie veel meer kan doen en krijgen organisaties een gemiddeld rapportcijfer van slechts een 6,2 voor hun prestaties op het gebied duurzaamheid.
 
Kijkend naar het eigen gedrag zijn veel werknemers (64 procent) er goed van op de hoogte hoe zij bedrijfsafval binnen hun organisatie moeten scheiden en/of weten zij om welke afvalstromen het dan gaat (52 procent). Hoewel bijna zeven op de tien medewerkers het belangrijk vinden dat afval op het werk gescheiden wordt, is dit percentage lager dan drie jaar geleden toen 83 procent dit belangrijk vond. Ook geeft slechts een kwart aan te weten wat de milieu-impact is van het eigen bedrijfsafval en heeft één op de vijf medewerkers goed zicht op wat er met het ingezamelde afval gebeurt nadat het is opgehaald. Van de afvalstromen die aanwezig zijn binnen bedrijven worden papier en karton (86 procent) het vaakst gescheiden, gevolgd door hout, metaal en vertrouwelijke documenten (allen 72 procent).

Hoewel sprake is van een lichte verbetering ten opzichte van 2020 - toen hetzelfde onderzoek ook door PreZero werd uitgevoerd - worden plastic verpakkingen en drinkpakken slechts door zes op tien organisaties gescheiden; koffiedik wordt het minst vaak gescheiden (26 procent).

Als Nederlandse werknemers wordt gevraagd hoe zij door hun werkgever het beste kunnen worden ondersteund om afval op de juiste manier te scheiden, verwacht een duidelijke meerderheid dat het plaatsen van afvalscheidingsbakken uitkomst biedt (83 procent). Zeven op de tien medewerkers vinden daarnaast dat leidinggevenden een voortrekkersrol kunnen vervullen. Ook kunnen losse prullenbakken plaatsmaken voor afvalpantry’s en afvalstations en kan het opstellen van heldere richtlijnen met het oog op een goede scheiding van bedrijfsafval duidelijkheid bieden.
 
Hoewel het positief is dat werknemers zich bewust zijn van het belang van duurzaamheid en afvalscheiding, ziet PreZero in de resultaten van deze Afvalbarometer de aandacht voor de concrete invulling hiervan wel enigszins verslappen. Hier ligt ook een belangrijke verantwoordelijkheid voor werkgevers, zowel in het faciliteren als informeren van werknemers.

Nederlanders herkennen afgedankte apparaten niet altijd

Ruim de helft van de Nederlanders is onvoldoende op de hoogte wat elektrisch afval is. Dat constateert Stichting OPEN aan de vooravond van International E-waste Day op 14 oktober.

Op basis van onafhankelijk onderzoek signaleert de stichting, verantwoordelijk voor de inzameling van afgedankte elektrische apparaten, dat veel consumenten niet weten wat tot deze categorie behoort.

25% van de Nederlandse consumenten weet bijvoorbeeld niet dat vapes, earpods en oplaadsnoertjes elektrisch afval zijn, met alle gevolgen van dien.

Volgens Stichting OPEN is meer bewustzijn noodzakelijk en daarom wordt er tijdens de Nationale Wecycleweek van 9 t/m 15 oktober extra aandacht besteed aan (verborgen) elektrisch afval.
 
Naast onbekendheid over wat wel en niet behoort tot elektrisch afval, ervaren consumenten barrières om afval te scheiden. Een kwart van de Nederlanders vindt het lastig om elektrisch afval te scheiden omdat ze twijfelen waar het naartoe moet.

Drie op de 10 Nederlanders denkt dat er geen inzamelpunt in de buurt is. Een even zo groot aantal is eerder geneigd om elektrisch afval in de prullenbak te gooien. Ook wordt tijdgebrek als reden genoemd om bijvoorbeeld niet naar een milieustraat te gaan.

Jaarlijks belandt er wereldwijd maar liefst 9 miljard kg elektrisch afval bij het restafval. Dit vertegenwoordigt een verloren grondstofwaarde van 9,5 miljard dollar, voornamelijk afkomstig uit waardevolle materialen zoals ijzer, koper en goud die te vinden zijn in elektrisch afval. Voor Nederland gaat het om een alarmerende 23 miljoen kg die jaarlijks bij het restafval terechtkomt.
Steven van Eijck, voorzitter van Stichting OPEN, zegt: "Als we niet oppassen, laten we een fortuin aan waardevolle grondstoffen gewoon in de prullenbak verdwijnen. Dit is niet alleen economisch onverantwoord, maar ook ecologisch onhoudbaar."
 
Het incorrect verwerken van elektrisch afval heeft verstrekkende gevolgen. Schadelijke stoffen zoals lood, kwik en cadmium kunnen in het milieu terechtkomen. Daarnaast vormen ingebouwde batterijen in veel elektrische apparaten een potentieel gevaar. Bij onjuiste hantering kunnen deze batterijen afvalbranden veroorzaken.

Volkswagen weer veroordeeld in Dieselgate-procedure

Volkswagen moet opnieuw een consument compenseren die een auto had gekocht waar illegale manipulatiesoftware in was geïnstalleerd. Dat oordeelde de rechtbank in Den Bosch op vrijdag 6 oktober 2023. Volkswagen moet 4440 euro (10 procent van de aanschafwaarde) betalen.

De rechtszaak was de laatste van vier zaken die de Volkswagen Group Diesel Efficiency Stichting (VGDES) en de Consumentenbond namens door Volkswagen misleide consumenten hadden aangespannen. In maart, april en juli 2023 oordeelden andere rechtbanken ook al dat Volkswagen schadevergoedingen moest betalen aan consumenten die ook een zogenoemde sjoemeldiesel van Volkswagen hadden gekocht.

In de eerdere rechtszaken veroordeelde de rechter Volkswagen tot een compensatie van 3000 euro voor een nieuw gekochte sjoemeldiesel en 1500 euro voor een tweedehands. In deze nieuwe uitspraak doet de rechtbank er een schep bovenop, omdat deze bedragen te laag waren. De rechter oordeelt dat de gepaste compensatie een percentage van de aankoopprijs van de auto is.

‘Dit is de vierde keer op rij dat de rechtbank Volkswagen tot schadevergoeding veroordeelt,’ zegt Dick Bouma, voorzitter van VGDES. 'De rechter veegt alle technische verweren van Volkswagen van tafel en oordeelt simpelweg dat de autofabrikant consumenten heeft misleid. Rechtbanken in Nederland en wereldwijd hebben bepaald dat het bedrijf consumenten opzettelijk heeft bedrogen, onder andere door deze auto’s aan te prijzen als milieuvriendelijk. Het is nu tijd voor Volkswagen om de getroffen consumenten te compenseren.’

Provincie Noord-Holland stelt 3 miljoen subsidie beschikbaar voor circulair bouwen

De provincie Noord Holland zet een nieuwe subsidie in om het gebruik van biobased en secundaire materialen in de bouw te stimuleren.

De subsidieregeling is voor projecten die bestaan uit renoveren, optoppen, aanplakken en/of uitplinten van bestaande gebouwen. Daarbij moeten zoveel mogelijk biobased (bijvoorbeeld bamboe, riet en hennep) en/of secundaire materialen (afkomstig uit sloopprojecten zoals stalen balken en plaatmateriaal) worden toegepast.   
 
De aanvragen moeten gaan om projecten in Noord-Holland die inzetten op een zo groot mogelijke maatschappelijke impact. In de aanvraag moet ook een toelichting worden opgenomen op welke manier de kennis en de geleerde lessen wordt gedeeld met partners.
 
Woensdag 1 november opent de inschrijving en kunnen woningcorporaties een subsidieaanvraag indienen. Per project wordt er minimaal € 200.000 en maximaal 40% van de kosten gesubsidieerd. De afhandeling van aanvragen vindt plaats op volgorde van binnenkomst.
 
De subsidieregeling valt binnen het Europese subsidieprogramma Kansen voor West.

'Piet Adema, houd je poot stijf in Brussel, stem tegen langer gebruik glyfosaat'

Vrijdag 13 oktober stemmen de Europese lidstaten over het gebruik van het landbouwgif glyfosaat. Natuur & Milieu, de Parkinson Vereniging en de FNV roepen demissionair landbouwminister Piet Adema op om dan namens Nederland tegen te stemmen voor het verlengen van de vergunning voor deze onkruidverdelger.

De drie organisaties vinden dat de demissionaire minister moet luisteren naar de meerderheid van de Tweede Kamer. Die was begin vorige maand meer dan duidelijk: glyfosaat moet verdwijnen uit de Europese Unie. De chemische stof in bestrijdingsmiddelen zoals het bekende merk Roundup is zeer schadelijk voor mens, dier en milieu.

Minister Adema liet weten dat hij pas een standpunt wilde innemen nadat hij zich goed had laten informeren. Daarvoor heeft de minister nu voldoende tijd en gelegenheid gehad. Met de kennis die hij heeft over glyfosaat kan hij maar nog één ding doen: net als Duitsland en Oostenrijk zijn poot stijf houden in Brussel en tegen langer gebruik van het gif stemmen.

De Europese instantie die bestrijdingsmiddelen beoordeelt, de EFSA (European Food Safety Authority), heeft de lidstaten geadviseerd om de vergunning voor het gebruik van glyfosaat met tien jaar te verlengen. Onbegrijpelijk, vinden Natuur & Milieu, de Parkinson Vereniging en de FNV.

SIG lanceert duurzame on-the-go kartonnen fles SIG DomeMini

SIG kondigt de lancering aan van de onderscheidende on-the-go kartonnen fles SIG DomeMini. Deze kleine kartonnen verpakking biedt al het gemak van een plastic fles en de duurzaamheidsvoordelen van een kartonnen verpakking.

SIG DomeMini heeft een opvallend design en spoort consumenten aan na te denken over de verpakkingen die ze kiezen, zeker als het gaat om duurzaamheid. Drankfabrikanten kunnen zo een oplossing kiezen die aanzienlijk minder plastic op de markt brengt en tegemoetkomt aan de groeiende 'paperization'-trend.

SIG DomeMini bestaat bijna geheel uit FSC™-gecertificeerd karton en is geproduceerd met 100% hernieuwbare elektriciteit. Met het hoge aandeel van hernieuwbaar bio-based materiaal en een slim resource-efficiënt en ruimtebesparend ontwerp, heeft SIG DomeMini duidelijk een aantal milieuvoordelen ten opzichte van alternatieve verpakkingen als plastic flessen.

SIG DomeMini is voor mensen onderweg of forenzen zeer praktisch in het gebruik. Uit de centraal geplaatste SIG DomeMiniCap kun je gemakkelijk drinken, net als uit een fles. Het pak is eenvoudig te openen en weer te sluiten. Daardoor kan het pak veilig in een tas worden meegenomen.  

De SIG DomeMini 12 Aseptische vulmachine kan 12.000 verpakkingen per uur vullen – in totaal zeven inhoudsmaten van 180 tot 350 ml op één en dezelfde machine met volumewisseling in slechts 15 minuten. Dit maximaliseert de efficiëntie en flexibiliteit en biedt een uitstekend rendement op de investering voor drankenfabrikanten.

De lancering van de kleine SIG DomeMini kartonnen fles maakt deel uit van SIG's inspanningen om verpakkingen voortdurend te verbeteren. De eerste marktintroductie van SIG DomeMini vindt plaats in China, waarbij uitbreiding naar andere landen snel zal volgen.

Deskundigen delen ervaringen met besluiten over de berging van radioactief afval

Europese landen zoeken al decennia naar een oplossing voor de eindberging van hun radioactief afval. Hoe pakken zij dit aan? En wat kan Nederland daarvan leren?

Hierover organiseert het Rathenau Instituut op donderdag 12 oktober in Den Bosch een bijeenkomst met onderzoekers uit verschillende landen. Tijdens de bijeenkomst is ook de officiële presentatie van een studie naar het besluitvormingsproces in tien landen .

Onderzoekers Anne Bergmans (Antwerpen), Sophie Kuppler (Karlsruhe) en Markku Lehtonen (Barcelona) zullen tijdens de bijeenkomst vertellen hoe landen als België, Duitsland, Frankrijk en Zwitserland besluiten over het beheer van hun radioactief afval. Samen met Nederlandse deskundigen en het publiek gaan ze in gesprek over hoe Nederland de besluitvorming kan vormgeven. Wat landen van elkaar kunnen leren, staat ook centraal in de onderzoeksbundel die het Rathenau Instituut op 12 oktober officieel presenteert: The future of radioactive waste governance: lessons from Europe.

De bijeenkomst op 12 oktober vindt plaats van 9.30 tot 12.30 in de Willem Twee Fabriek in Den Bosch (Boschveldweg 473) en is toegankelijk voor pers en genodigden. Aanmelden is noodzakelijk.

Amsterdam neemt verantwoordelijkheid in aanpak klimaatcrisis met plan Onze stad van morgen

Amsterdam neemt naar eigen zeggen haar verantwoordelijkheid in de aanpak van de klimaatcrisis. Het college van B en W stuurt een uitgebreid plan aan de Amsterdamse gemeenteraad om versneld te verduurzamen en in 2050 volledig klimaatneutraal te zijn.

Volgens het IPCC spelen steden een cruciale rol bij het behalen van de ambitieuze emissiereducties en het stimuleren van klimaatbestendige ontwikkeling. Met het plan ‘Onze stad van morgen’ neemt het Amsterdamse college maatregelen om de klimaatdoelen te kunnen halen.

De belangrijkste tien maatregelen van het plan
We zetten in op een sociale transitie. Ongelijk investeren voor gelijke kansen is het leidende principe. Daarom worden woningen van bewoners in een kwetsbare positie als eerste geïsoleerd, en worden inwoners met het Actieplan Energiebesparing geholpen om hun energieverbruik te verminderen.
Vanaf nu geldt voor alle besluitvorming en uitvoering het uitgangspunt: ‘Duurzaam, tenzij’. Mochten er redenen zijn waarom hier niet aan kan worden voldaan, dan moet dit worden onderbouwd en volgt een bestuurlijke afweging.
De risico's van extreem weer worden structureel meegenomen in de gezamenlijke opgave om Amsterdam klimaatadaptief te maken. Er worden nieuwe normen, eisen en richtlijnen opgesteld, om Amsterdam zoveel mogelijk te beschermen tegen extreem weer.
Met de oprichting van de uitvoeringsorganisatie ‘Energie voor de stad’ wordt ingezet op een versnelling van de energietransitie.
De bestuursopdracht ‘Duurzame Toekomst Stad en Organisatie’ committeert de directies en stadsdelen om samen en tijdig de verduurzaming van de stad en organisatie te realiseren, onder andere door per begrotingsprogramma inzicht te geven in de klimaatvoetafdruk.
Een publiek warmtenetwerk voor Amsterdam wordt voorbereid, waarbij betaalbaarheid van de energierekening van bewoners voorop staat.
De gemeente stelt zich op als actief aandeelhouder in de richting van onze deelnemingen en vraagt hen om impactplannen te maken.
Er komt een nieuwe duurzaamheidsraad, en een klimaatspreekuur met stemmen voor ondervertegenwoordigde groepen.
Circulair werken wordt de standaard. Dat betekent slimmer produceren en minder consumeren. De gemeente gaat ondernemers helpen om de (eerste) stappen naar meer circulair ondernemen te zetten.
Via het inkoopbeleid wordt niet alleen de eigen organisatie verduurzaamd, maar krijgt ook de markt een impuls om te verduurzamen, bijvoorbeeld door circulair in te kopen en een interne CO2-prijs toe te passen.

Metaalmijnen hebben 23 miljoen mensen blootgesteld aan giftig afval

Mijnen voor mineralen die onder meer gebruikt worden in elektrische auto's hebben al 23 miljoen mensen blootgesteld aan giftig afval.

Dat blijkt uit een onderzoek dat is gepubliceerd in het wetenschappelijke vakblad Science. De industrie heeft ook bijna een half miljoen kilometer aan rivieren vervuild en ruim 6 miljoen hectare aan geïrrigeerd landbouwgebied.

Vooral in Noord-Amerika is de schade groot. Zo'n 200.000 kilometer aan rivieren in de streek zijn vervuild, alsook meer dan 4 miljoen hectare aan landbouwgebied.

Promotieonderzoek: Financiële prikkels effectief in strijd tegen ontbossing Afrika

Promovendus Tung Nguyen Huy (Tilburg University) onderzocht de economie achter ontbossing en bodemuitputting in sub-Sahara Afrika. Zijn onderzoek laat zien dat economische prikkels boeren effectief kunnen helpen om de hoognodige overstap te maken van schadelijke landbouwpraktijken naar duurzame alternatieven.

Met bijna vier miljoen hectare per jaar verdwenen er tussen 2010 en 2020 nergens ter wereld zoveel bossen als in sub-Sahara Afrika. Meer dan de helft van alle landbouwgrond is er verarmd of uitgeput.

Dat komt voornamelijk door onduurzaam gebruik van het land, zegt promovendus Tung Nguyen Huy. Bossen en andere natuurgebieden worden vernietigd om plaats te maken voor landbouwvelden. De gevolgen zijn rampzalig – voor het klimaat, maar ook voor miljoenen mensen die door de landafbraak niet meer in hun levensonderhoud kunnen voorzien.

Waarom vindt ontbossing in sub-Sahara Afrika in zo'n razend tempo plaats? Volgens Nguyen Huy zijn de belangrijkste oorzaken economisch van aard. De snelle bevolkingsgroei zorgt voor een stijgende behoefte aan landbouwgrond, terwijl de afnemende productiviteit op bestaande landbouwgronden het voor boeren moeilijk maakt om voldoende voedsel te produceren zonder beslag te leggen op meer landoppervlakte.

De economische oorzaken die ten grondslag liggen aan onduurzaam bos- en landbeheer moeten worden aangepakt, zegt Nguyen Huy. Dat is nodig de weg vrij te maken voor duurzame landbouwpraktijken die geen verwoestende impact hebben op mens en planeet. “Bovendien kunnen we zo de meest kwetsbare bevolkingsgroepen helpen zich aan te passen aan klimaatverandering en zich tegen de gevolgen ervan te wapenen.”

Veelbelovende projecten in Burkina Faso en Ghana
Duurzame alternatieven voor schadelijke landbouwpraktijken zijn er wel, maar die technieken verspreiden zich erg traag in sub-Sahara Afrika. "Veel boeren hebben weinig kennis over deze technieken en de voordelen ervan, of ze hebben er geen toegang toe," legt Nguyen Huy uit.

Zijn promotieonderzoek richt zich op drie innovatieve projecten van de onderzoeksgroep Development Impact Evaluation (DIME) van de Wereldbank, die op verschillende manieren onduurzaam bos- en landbeheer tegengaan in Burkina Faso en Ghana. De resultaten zijn veelbelovend: financiële prikkels en kennisverspreiding versterken en versnellen de transitie naar duurzame landbouwpraktijken.  

Zo stapten kleine boerenbedrijven in Burkina Faso niet alleen sneller over op duurzame landbouwtechnieken als ze daar subsidie voor ontvingen, maar zagen zij bovendien hun landbouwproductiviteit stijgen. En in Ghana leidde een combinatie van overheidssubsidies, arbeidsondersteuning en advies tot verduurzaming van kleine boerenbedrijven, terwijl de deelnemende boeren ook profiteerden van onderlinge kennisuitwisseling.

Een derde project, ook in Burkina Faso, richtte zich binnen lokale gemeenschappen op het creëren van bewustzijn van de grote schade die bosbranden aanrichten. Deze lokale gemeenschappen kregen behalve voorlichting ook ondersteuning bij het nemen van effectieve maatregelen tegen bosbranden. Uit het onderzoek van Nguyen Huy bleek dat het project leidde tot een tijdelijke afname van het aantal bosbranden tijdens het piekseizoen, maar dat deze afname op de langere termijn niet resulteerde in een significante toename van bosbedekking.

In zijn proefschrift benadrukt Tung Nguyen Huy de urgentie van het vinden van oplossingen voor de economische problemen die aan de basis liggen van ontbossing en bodemuitputting in sub-Sahara Afrika. Zijn onderzoek laat zien dat financiële prikkels en kennisbevordering krachtige middelen zijn om de verduurzaming van kleine boerenbedrijven te versnellen, de landbouwproductiviteit te verbeteren en uiteindelijk de uitputting en verwoestijning van het land een halt toe te roepen.