Kabinet wil met Tata Steel Nederland maatwerkafspraak maken

Het kabinet wil op korte termijn afspraken maken met Tata Steel Nederland en gaat onderzoeken of het haalbaar is om een deel van de plannen sneller uit te voeren. Zo moeten gezondheidsrisico’s op kortere termijn worden teruggebracht. Dat schrijven minister Adriaansens van Economische Zaken en Klimaat en staatssecretaris Heijnen van Infrastructuur en Waterstaat in een brief als reactie op twee rapporten over staalproductie in de IJmond aan de Tweede Kamer.

De staalindustrie in Nederland is van groot belang voor de economie, werkgelegenheid en strategische autonomie van Europa, maar moet schoner en duurzamer. Tata Steel moet aanzienlijk bijdragen aan een gezondere leefomgeving en minder broeikasgassen uitstoten. Om daarvoor te zorgen heeft Tata Steel Nederland eind 2023 aangepaste plannen voor het verduurzamen en schoner maken van de staalfabriek in IJmuiden ingediend. De plannen beschrijven de sluiting van Kooksgasfabriek 2 (uiterlijk in 2029) en het vervangen van een van de hoogovens. Daarnaast wil het bedrijf schroot- en grondstofopslagen aanpakken om geluidsoverlast te beperken en de gevolgen van het verwaaien van de grondstoffen fors in te perken.

Minister Adriaansens vroeg vorig jaar aan de externe adviseurs Hans Wijers en Frans Blom mogelijke alternatieven op Tata Steels plannen te onderzoeken zodat het kabinet de juiste afweging voor een maatwerkafspraak kan maken. Het rapport met hun conclusies wordt vandaag aan de Tweede Kamer gestuurd en onderschrijft het belang van Tata Steel in IJmuiden voor de Nederlandse economie, werkgelegenheid, innovatie en strategische autonomie in Europa. Er zijn vijf mogelijke routes voor Tata Steel uitgewerkt, variërend van niets doen tot een gedwongen sluiting van het bedrijf. Er is ook een route uitgewerkt met de plannen van Tata Steel waarbij een aantal maatregelen sneller wordt uitgevoerd en er eerder gezondheidswinst wordt gerealiseerd. Iedere route kent voor- en nadelen, die volgens de adviseurs door het kabinet beoordeeld moeten worden.

De expertgroep Gezondheid IJmond, die onafhankelijk over gezondheidsvraagstukken in de IJmond adviseert, bracht recent haar eerste advies uit. Een van de aanbevelingen is dat de gezondheid van omwonenden van Tata Steel beter moet worden meegenomen in de vergunningverlening en de maatwerkafspraken. Ook dringt de expertgroep aan op versnelling van de maatregelen om zo eerder duidelijke verbeteringen in luchtkwaliteit en gezondheidseffecten te zien en op het opstellen van een gezondheidseffectrapportage.

Het kabinet neemt beide rapporten, die beschrijven dat de gezondheidsrisico’s in de IJmond en de verduurzamingsopgave van Tata Steel dermate urgent zijn dat niets doen of uitstel van een besluit onverantwoord zou zijn, zeer serieus. Het kabinet besloot eerder al dat gezondheid een prominente plaats moet krijgen in een eventuele maatwerkafspraak met het bedrijf. Het advies van de expertgroep geeft nogmaals aan waarom dat belangrijk is. Voor alle partijen, omwonenden, overheid en bedrijf, is het essentieel dat Tata Steel schoner en duurzamer wordt.

Het kabinet wil op basis van de conclusies uit de rapporten op korte termijn vervolgstappen zetten om tot een maatwerkafspraak te komen. Het kabinet kijkt daarom of het haalbaar is om de plannen van Tata Steel uit te voeren, waarbij sommige maatregelen sneller worden uitgevoerd om gezondheidsrisico’s versneld te verminderen. Deze optie biedt volgens het kabinet de meeste voordelen voor snelle verbetering van de leefomgeving van de omwonenden, vermindering van CO2-uitstoot terwijl de werkgelegenheid en economische en strategische waarde van de staalproductie behouden blijft.

Coevorden wil milieustraten samenvoegen

Coevorden overweegt om de twee milieustraten, Fort Verlaat in Coevorden en Milieustraat Zweeloo, samen te voegen. Beide milieustraten zijn al bijna 30 jaar oud en voldoen niet meer aan de eisen van nu.

Ook is er beperkt ruimte, waardoor afval niet gewogen kan worden. Goed afval scheiden is ook niet mogelijk.

Om het bedrag dat u jaarlijks aan afval betaalt zo laag mogelijk te houden, overweegt de gemeente om over te gaan op één centrale. Door één nieuwe milieustraat in het midden van de gemeente te realiseren, kunnen we beter afval scheiden.

De noordelijkste dorpen moeten maximaal 13 kilometer extra rijden naar de milieustraat. Voor de zuidelijkste dorpen geldt een maximale extra reisafstand van 6 kilometer.

Minder stikstof in sloten door bioreactor met houtsnippers

Helpen houtsnippers om water in sloten schoner te krijgen? Dat onderzoeken verschillende organisaties en overheden momenteel samen in het Brabantse Westerbeek. De eerste resultaten zijn positief.

Op veel plekken komt nog te veel stikstof in het oppervlaktewater voor. Landbouw is een belangrijke bron, vooral door bemesting. Daardoor spoelt bijvoorbeeld via drainagebuizen nitraat naar de sloot.

Het mestbeleid richt zich vooral op de aanpak bij de bron. In aanvulling daarop zou op percelen waar nitraat makkelijk uitspoelt, het nitraat ook uit het drainwater gehaald kunnen worden. In Westerbeek (gemeente Land van Cuijk) wordt daarom een bioreactor met houtsnippers getest om nitraat te verwijderen uit drainagewater.

Het drainagewater van het landbouwperceel komt in de bioreactor terecht. De houtsnippers in de reactor stimuleren bacteriën, die van nature in de grond aanwezig zijn. Zij kunnen nitraat omzetten in onschadelijk stikstofgas. ,,Zodat we weer schoon water in de sloot kunnen laten lopen”, aldus Inge van Driezum, onderzoeker grondwaterkwaliteit en -bescherming bij KWR, een van de betrokken partijen.

Na de teelt van gewassen blijven er meststoffen achter in de grond, omdat planten niet alles opnemen. Een deel hiervan spoelt via drainbuizen naar de sloot. Een teveel aan mineralen – zoals stikstof - is niet goed voor de kwaliteit van het water. Het zorgt onder meer voor algen en overmatige groei van planten en kroos. Terwijl we de waterkwaliteit in Nederland juist willen en moeten verbeteren.

De houtsnipperreactor is simpel en relatief goedkoop en tegelijkertijd heel effectief. Je kunt een groot effect bereiken op de waterkwaliteit en hoeft tegelijkertijd de landbouw niet enorm te beperken.

Opmars Aziatische hoornaar niet te stoppen, aanpak wijzigt

De populatie van de Aziatische Hoornaar in Zeeland blijft groeien. Dat is de conclusie van het adviesrapport Aziatische Hoornaar 2023. In de afgelopen jaren groeiden de populaties al ongekend hard in zowel Frankrijk als België. Inmiddels zijn er dermate veel van deze insecten de grens overgestoken dat volledig uitroeien geen reële optie meer is.

Vorig jaar is het aantal gemelde nesten sterk gestegen, van 19 in 2022 naar 300 in 2023. Deze forse stijging komt overeen met de ontwikkeling die eerder al plaatsvond in België en Frankrijk. Ook de kosten van bestrijding zijn daarmee sterk gestegen. In 2023 ging het om in totaal 141.826 euro. In het adviesrapport wordt duidelijk dat de ontwikkeling van de populatie en de kosten zullen stijgen, en dat de Aziatische hoornaar niet meer uit te roeien is.

Binnen de Europese Unie heeft Nederland hier in 2022 melding van gemaakt. Daarmee  is de wettelijke taak van de Provincie Zeeland verschoven van uitroeiing naar beheersing.

Zoals in het plan Aanpak exotenbestrijding uit 2021 is afgesproken neemt en houdt Provincie Zeeland een coördinerende rol in de bestrijding van soorten die niet meer uitgeroeid, maar alleen nog beheerst kunnen worden. Daarnaast kan met de verschillende partijen kennis en ervaring over de aanpak en de Aziatische hoornaar worden gedeeld.

Verder is er in 2024 extra hulp vanuit Stichting Landschapsbeheer Zeeland (SLZ). Zij leiden een project waarbij vrijwilligers kunnen leren om nesten sneller op te sporen.

Samenwerking Noord-Holland en Californië op innovatieve duurzame luchtvaart

Woensdag 20 maart ondertekende commissaris van de Koning Arthur van Dijk (Noord Holland) in Sacramento (VS) een intentieovereenkomst met de Staat Californië. In deze overeenkomst spreken Noord-Holland en Californië af om de komende 3 jaar actief kennis en ervaring uit te wisselen over de ontwikkelingen en mogelijkheden van innovatieve duurzame luchtvaart.

De provincie volgt de ontwikkelingen van duurzame luchtvaart op de voet. Om ervoor te zorgen dat de wegen van Noord-Holland in de toekomst niet verder vastlopen, zijn alle vormen van vervoer nodig. Daarbij is schoon vervoer van mensen en goederen belangrijk om de klimaatdoelen te behalen en de lucht schoner te krijgen. Elektrisch vervoer door de lucht is een nieuwe vorm die de provincie serieus bekijkt. Het gaat dan bijvoorbeeld om technologische ontwikkelingen die elektrisch vliegen binnen Europa, met mensen en goederen, mogelijk maken. Of ontwikkelingen met grote en kleine drones die tal van kansen bieden op plekken waar nu boten, auto’s of helikopters ingezet worden. Bijvoorbeeld medicijnen- en organenvervoer, het onderhoud van de windparken op zee, de beveiliging van het leidingnetwerk op de Noordzee of zoekacties in het geval van drenkelingen.

De samenwerkingsovereenkomst werd getekend tijdens de innovatiemissie aan Californië, georganiseerd door de provincie Noord-Holland en de Electric Flying Connection. Aan deze innovatiemissie nemen zo’n 30 Nederlandse bedrijven en publieke instellingen, werkzaam binnen de innovatieve en duurzame luchtvaart, deel.

Ontdooiend permafrost versterkt opwarming

Grote delen van de bodem in Siberië, Scandinavië en Canada zijn permanent bevroren. Deze permafrost ontdooit steeds meer door de opwarming van de aarde. Hierbij komen broeikasgassen vrij die voor extra opwarming zorgen. Die extra opwarming zorgt weer voor extra dooi, extra broeikasgassen en extra opwarming. Het is nog niet duidelijk of dit zelfversterkende effect op zo'n grote schaal kan gaan optreden dat een kantelpunt wordt bereikt. Hiermee wordt bedoeld dat de dooi van permafrost op grote schaal plots versnelt met een snellere wereldwijde opwarming als gevolg. De kans hierop is waarschijnlijk klein.

We spreken van permafrost als de grond tenminste twee jaar achter elkaar bevroren is. De landoppervlakte met permafrost is ongeveer 350 keer de oppervlakte van Nederland (14 miljoen vierkante kilometer), onder de poolzee 30 keer Nederland (2,5 miljoen vierkante kilometer). De permafrost kan tientallen tot honderden meters dik zijn. Alleen de bovenste decimeters tot anderhalve meter ontdooit in de korte zomer.

In de permafrost zitten planten- en dierenresten ingevroren, op veel plekken vergezeld met grote hoeveelheden ijs. Als de permafrost ontdooit gaan deze resten ontbinden en komt er koolstofdioxide vrij, een broeikasgas dat ook vrijkomt bij de verbranding van fossiele brandstoffen. Naar schatting zit er in de bovenste drie meter van de permafrost 1,5 keer zoveel koolstof als de totale hoeveelheid koolstof die nu als koolstofdioxide in de lucht zit. Naast koolstofdioxide komen er afhankelijk van de lokale omstandigheden ook andere broeikasgassen vrij als methaan en lachgas.  

Hoe snel de permafrost ontdooit hangt af van de temperatuur en dus onder andere van hoeveel broeikasgassen de mens nog gaat uitstoten. Het noordpoolgebied warmt sneller op dan het wereldgemiddelde, in de laatste 40 jaar zelfs vier keer zo snel. Maar niet alleen de temperatuur is bepalend. Andere lokale omstandigheden spelen een grote rol. Type begroeiing, wel of geen sneeuwdek, wel of geen water op en in de grond bepalen bijvoorbeeld sterk de hoeveelheid zonlicht die wordt opgenomen in de zomer en de hoeveelheid warmte die de bodem weer verliest in de winter. Bosbranden komen vaker voor als het warmer en droger wordt, en waar bossen verdwijnen versnelt de dooi. Tenslotte speelt de vorm van het landschap een grote rol.  

Waar veel ijs in de bodem zit, verzakt de bodem als het ijs smelt. Er vormen zich smeltwatermeren en geulen. Dit versnelt de smelt doordat grotere oppervlaktes bevroren grond wordt blootgesteld aan de lucht en water. Eenmaal begonnen, breiden smeltkraters zich vanzelf uit in die gebieden waar veel ijs in de bodem zit (blauwe gebieden in afbeelding 1). Een bekend voorbeeld is de uitdijende Batagaika krater in Siberië met inmiddels een lengte van een kilometer en een diepte van 50 meter in een verder vrij vlak landschap. Afhankelijk van lokale omstandigheden komen er dus kantelpunten voor in de dooi van permafrost.

De veranderingen in het landschap en het verdwijnen van koolstof uit de bodem zijn onomkeerbaar. Ook gaat het dooien van de permafrost nog tientallen jaren door, ook al stabiliseert de temperatuur.

Het effect van de extra broeikasgassen die vrijkomen uit de permafrost is waarschijnlijk niet zo groot dat de wereldwijde opwarming hierdoor voorbij een bepaald punt versnelt en uit zichzelf doorgaat. Klimaatmodellen laten dit gedrag niet zien en geven voor het jaar 2100 een relatief kleine wereldwijde extra opwarming van enkele tienden graden door de broeikasgassen uit ontdooide permafrost.

Lucht in Nederland schoner

De lucht in Nederland is het afgelopen jaar schoner geworden. Dat blijkt uit een nieuw rapport van het Zwitserse IQAir, dat wereldwijd de luchtkwaliteit in de gaten houdt.

De overgrote meerderheid van de landen voldoet niet aan de norm, die tot stand komt door het meten van deeltjes kleiner dan 2,5 micrometer (0,0025 millimeter). Wereldwijd sterven per jaar 6 miljoen mensen vroegtijdig, in Europa 300.000 en in Nederland 10.000, zegt milieu-expert Roel Vermeulen van de Universiteit Utrecht.

Nederland scoort een 8,7, waarbij een score lager dan 5 pas als voldoende gezond wordt gezien door de WHO. In het rapport van vorig jaar scoorde Nederland een 11. Dat was toen goed voor plek 87, nu is dat met plek 106 een stuk beter.

Nieuwe techniek kan PFAS-chemicaliën uit water halen

Wetenschappers hebben een nieuwe manier gevonden om PFAS, chemicaliën die zo goed als niet afbreekbaar zijn in de natuur, uit water te halen.

Wetenschappers bij de Amerikaanse Universiteit van Rochester hebben nu een nieuwe manier bedacht om één bepaalde soort PFAS, perfluoroctaansulfonaat (PFOS), uit water te halen. PFOS werd onder andere gebruikt in antiaanbaklagen van pannen en regenresistente kledij.

In feite bestaan er al technieken om PFOS uit water te halen. Die zijn echter enorm duur. Volgens berekeningen van de Universiteit van Rochester zou het met huidige technieken maar liefst 8,5 miljoen dollar kosten om één kubieke meter water te reinigen. Met de techniek die de Amerikanen ontwikkelden, moet dat 100 keer goedkoper worden.

TU Delft presenteert de negen Beste Klimaat- en Energiepublicaties

Steeds extremere weersomstandigheden en een gestaag stijgende zeespiegel zijn onmiskenbare tekenen van de groeiende klimaatcrisis. Klimaatactie en een versnelde energietransitie kunnen het verschil maken met daarbij een cruciale rol voor techniek en technologie – en dus ook voor de duizenden studenten, promovendi en postdocs van de TU Delft.

Negen daarvan dingen mee naar de beste klimaat- en energiepublicatie van 2023, waarvan de twee winnaars op dinsdag 19 maart bekend gemaakt worden.

De klimaatverandering raast voort. Maar hoe snel precies, en hoe kunnen we de impact hiervan beperken? Met het slim combineren van satellietdata bijvoorbeeld, waardoor we nauwkeuriger kunnen voorspellen hoe snel het smelten van Antarctica de zeespiegel laat stijgen (Climate Science). En het toevoegen van biokool aan de toplaag van stortplaatsen kan de uitstoot van methaan – een sterk broeikasgas – beperken (Climate Mitigation). Bovendien is de regionale economische impact van zeespiegelstijging nu met meer detail dan ooit tevoren in kaart gebracht (Climate Governance). En natuurlijk draait het niet alleen om de mens. Dankzij een wereldwijde analyse naar de kenmerken van hun broedgebieden gloort er meer hoop voor zeeschildpadden (Climate Adaptation).

Ook wat betreft de energietransitie zijn er in het afgelopen jaar weer flinke sprongen voorwaarts gemaakt. Schaduwtolerante zonnepanelen kunnen aantoonbaar tien procent meer duurzame energie opwekken in een stedelijke omgeving (Urban Energy), en we hebben beter inzicht of een elektrolytisch proces voor het omzetten van CO2 naar basischemicaliën economisch rendabel zou kunnen zijn (e-Refinery). Op zee ligt de energietransitie steviger op koers dankzij een nieuwe tril-funderingstechniek voor windturbines die ook nog eens beter is voor de onderwaterwereld (Wind Energy). En een innovatieve emissievrije verbrandingscyclus kan de ontbrekende schakel zijn op weg naar een flexibel, gedistribueerd energienetwerk (H2). Tot slot is er met een toename in hernieuwbare energie meer behoefte aan gelijkspanningsnetwerken. Handig dus dat een baanbrekend algoritme daar supersnel een fout in kan lokaliseren (PowerWeb).

'Afval scheiden al jaren verplicht, maar bedrijven weten het niet'

Afval scheiden. Als het goed gebeurt kunnen materialen zoals papier, glas en plastic gerecycled worden en terugkomen in nieuwe producten. Om te bevorderen dat er minder nuttige materialen in de verbrandingsoven belanden, zijn de meeste bedrijven sinds maart 2021 verplicht om minimaal één stroom gescheiden aan te bieden. Om te zorgen dat bedrijven dit nu ook daadwerkelijk gaan doen, delen afvalinzamelaars gratis containers uit.

Drie jaar geleden kwamen er nieuwe regels voor verplicht afval scheiden bij bedrijven. Welke regels gelden voor jouw bedrijf hangt af van de grootte van je bedrijf en de hoeveelheid afval die vrijkomt. Bedrijven met meer dan 240 liter afval per week (een huis-tuin-en-keukenkliko) moeten minimaal één stroom gescheiden aanleveren.

Bedrijven met minimaal één kliko afval per week kiezen uit de stromen papier en karton, glas, biologisch afval (gft of swill) en plastic verpakkingsfolie. Bedrijven met meer dan 660 liter afval per week - een standaard container - moeten voorgenoemde stromen plus de stromen piepschuim, hout, tuinafval en textiel scheiden. Met de Afvalwijzer voor bedrijven bepaal je precies welke regels wanneer voor jou gelden.

De Vereniging Afvalbedrijven gaat ondernemingen nu helpen met scheiden door extra afvalbakken aan te bieden. Deze stimulerende maatregel moet helpen dat de wetgeving ook daadwerkelijk wordt nageleefd. Een volgende maatregel zou kunnen zijn om containercontroleurs in te zetten of om slecht gesorteerd afval duurder te maken.

Overigens waren veel bedrijven volgens de oude regels (pre 2021) ook al verplicht om afvalstromen die wekelijks boven een bepaalde waarde uitkwamen apart te houden. Wij zien dat vooral de kleinere bedrijven nog amper scheiden. Bij grote bedrijven zijn er vaak wel verschillende containers aanwezig, maar kan er nog veel verbeterd worden.

'Nederlandse vliegbelasting klopt van geen kant'

Dat concludeert Natuur & Milieu naar aanleiding van nieuw onderzoek van CE Delft, ‘de werkelijke prijs van vliegen’. Het onderzoeksbureau rekende uit in hoeverre de maatschappelijke kosten van vliegen worden gedekt met de huidige vliegbelasting. Denk aan luchtvervuiling, geluidsoverlast en klimaatschade. Uit het onderzoek blijkt dat deze kosten niet of nauwelijks verwerkt zijn in de ticketprijs.

Bij een lange afstandsvlucht, naar bijvoorbeeld Los Angeles, wordt minder dan 10 procent van de veroorzaakte maatschappelijke schade in rekening gebracht. Natuur & Milieu wil dat dit verandert: de belasting moet omhoog en gebaseerd worden op de lengte van de vlucht. Dit tarief moet ook gaan gelden voor overstappers.

Met een eerlijke verrekening van de maatschappelijke kosten wordt vliegen duurder. De prijs voor een ticket naar Parijs stijgt dan gemiddeld, inclusief heffing van btw, met 25 procent. De prijs voor een ticket naar Los Angeles zou bijna verdubbelen. Bij de huidige ticketprijzen betalen dus vooral de reizigers op intercontinentale vluchten maar een schijntje van de schade die hun vliegreis veroorzaakt. Bij een lange afstandsvlucht naar bijvoorbeeld Los Angeles, zo’n 9000 kilometer, komen de maatschappelijke kosten neer op ruim 800 euro. Het overgrote merendeel daarvan is klimaatschade. Op korte afstanden hebben juist de lokale effecten zoals luchtvervuiling en geluidsoverlast een groter aandeel in de maatschappelijke kosten.

Natuur & Milieu vindt het niet uit te leggen dat de overheid dit systeem in stand houdt. ‘De vervuiler gaat vrijuit, en de samenleving draait op voor de ellende en de kosten van schade aan leefomgeving, gezondheid en klimaat. Klimaatverandering is volop gaande en de gevolgen laten zich steeds meer voelen. Omwonenden van Schiphol doen geen oog meer dicht en de luchtvervuiling op en rondom luchthavens is ziekmakend. Het minste dat je als overheid moet doen is de schade verhalen op de vervuiler, zodat deze uiteindelijk minder gaat vliegen’, aldus Rob van Tilburg, directeur Programma’s bij Natuur & Milieu. Natuur & Milieu wil dat de afstandsafhankelijke vliegbelasting voor alle passagiers gaat gelden, ook voor transferpassagiers. Ook Schiphol is hier voorstander van.

Freek Vonk roept op: doe mee aan de Scholendag van de Landelijke Opschoondag op woensdag 20 maart

In aanloop naar de Landelijke Opschoondag, de dag waarop heel Nederland de handen uit de mouwen steekt om zwerfafval op te ruimen, wordt op woensdag 20 maart de speciale Scholendag georganiseerd.

Traditiegetrouw gaan de woensdag voor de Landelijke Opschoondag scholen en bso’s met tienduizenden leerlingen op pad om de schoolomgeving zwerfafvalvrij te maken. Deze dag is dan ook omgedoopt tot Scholendag en heeft als doel om jonge kinderen bewust te maken van het zwerfafvalprobleem en dat het een kleine moeite is om afval op de juiste manier weg te gooien. Scholen en bso’s worden gevraagd om het aantal opgehaalde afvalzakken door te geven waarbij zij automatisch meedoen aan een winactie.

De Landelijke Opschoondag wordt georganiseerd door Supporter van Schoon, een initiatief van Verpact (voorheen Nederland Schoon) en vindt dit jaar voor de 22e keer plaats op zaterdag 23 maart. Voor meer informatie en aanmelden, zie www.supportervanschoon.nl.

Freek Vonk roept alle scholen en bso’s in Nederland op om mee te doen: 'Zwerfafval is niet alleen voor mensen een doorn in het oog. We kennen allemaal wel hartverscheurende beelden van dieren die lijden door ons afval. Zwerfafval komt overal terecht, in parken, bossen, rivieren en zo ook in zee. Die kleurige stukjes plastic zien er voor dieren onweerstaanbaar uit. Maar als ze het per ongeluk opeten, worden ze er doodziek van. Daarnaast kan zwerfafval de dieren ook behoorlijk naar verwonden als ze erin verstrikt raken. Daarom vind ik het belangrijk dat de leerlingen hun mouwen opstropen en de rommel rond hun school opruimen. Want jong geleerd is oud gedaan! En dan moeten we natuurlijk ook voorkomen dat het afval weer terugkomt. Ik stel dan ook aan alle scholieren de vraag: hoe zorg jij voor minder afval?'

Kinderen aan de slag met elektronisch afval tijdens E-waste Race

 
Stichting Open en Weee Nederland organiseren in samenwerking met het Upcyclecentrum van de gemeente Almere en Stad & Natuur Almere, de E-waste Race. Bij dit project gaan scholen met een fysieke inzamelactie de strijd aan met elektronisch afval. De insteek van de E-waste Race is om het inzamelen van elektronische apparaten leuk, leerzaam en gemakkelijk te maken!

Basisscholen uit Almere gaan vier weken lang de strijd aan met oude en kapotte elektronische apparaten (ook wel e-waste genoemd). Daar draait de E-waste Race om. Tijdens de E-waste Race leren kinderen op een leerzame en interactieve manier over onderwerpen als consuminderen, grondstofschaarste, hergebruik en recyclen. Na een gastles zijn de scholieren klaar om ook daadwerkelijk hun steentje bij te dragen aan het circulair maken van Nederland. Dit door zoveel mogelijke oude en kapotte elektronische apparaten in te zamelen of te laten repareren bij een lokaal Repair Cafe. Inwoners kunnen hun elektronisch afval aanbieden op ewasterace.nl. Hierbij mogen geen losse batterijen of accu’s ingeleverd worden. Kunnen de batterijen uit de apparaten? Haal deze dan voor het inleveren uit de apparaten. Leerlingen komen de spullen dan aan huis ophalen.

Er valt nog een wereld te winnen op het gebied van e-waste. De helft van het Nederlandse e-waste wordt niet ingezameld. De oude laptops of kapotte keukenmachines belanden vaak op zolder of in een gangkast. Zonde! Want er zitten waardevolle en herbruikbare materialen in ons e-waste die een tweede leven verdienen. Van sommige apparaten kan maar liefst 95% van de onderdelen hergebruikt worden. Daarom is het zo belangrijk dat de E-waste Race bewustzijn creëert over het belang van recycling en hergebruik bij kinderen en hun omgeving.

De E-waste Race Almere is van maandag 18 maart tot en met donderdag 11 april. De race is een initiatief in samenwerking met de gemeente Almere, Stad & Natuur Almere, Stichting Open en Weee Nederland. Zij zorgen ervoor dat het ingezamelde e-waste bij gerenommeerde recyclers terecht komt. Zo komt al het e-waste goed terecht en kan het worden hergebruikt of gerecycled.

Nieuwe ozoninstallatie verwijdert medicijnresten uit rioolwater

Demissionair minister van Infrastructuur en Waterstaat Mark Harbers opende samen met dijkgraaf Joyce Sylvester, dagelijks bestuurder Sander Mager en jeugdbestuurder Ilias Admi onlangs een nieuwe ozoninstallatie op de rioolwaterzuivering Horstermeer. Daar gebruikt Waterschap Amstel, Gooi en Vecht als eerste in Nederland een aanvullende zuiveringsstap met ozon en actiefkool. Deze stap zorgt ervoor dat 80 procent van de medicijnresten uit het rioolwater worden gehaald.

Jaarlijks belandt minstens 190 ton medicijnresten via de rioolwaterzuiveringen in rivieren, kanalen en sloten. Met deze techniek haalt men veel de medicijnresten uit het rioolwater bij de rioolwaterzuivering Horstermeer.

Medicijnresten komen in het rioolwater terecht door de wc, douche of gootsteen. Rioolwaterzuiveringen kunnen maar een klein deel van deze stoffen uit het rioolwater halen. Daardoor komen deze resten in het oppervlaktewater, zoals in de rivier de Vecht. En dat is slecht voor de natuur. Zo kunnen bijvoorbeeld anticonceptiemiddelen het geslacht van vissen veranderen. Ook het gedrag van kleine waterkreeften en vissen kan veranderen door medicijnen tegen psychose.

Alle 11 rioolwaterzuiveringen van Waterschap Amstel, Gooi en Vecht krijgen een aanvullende zuiveringsstap om het rioolwater schoon te maken. Het waterschap wil dit voor 2035 voor elkaar hebben.

Landelijke Opschoondag op 23 maart: in iedereen zit een Supporter van Schoon

Op zaterdag 23 maart vindt de 22e editie van de Landelijke Opschoondag plaats. Dit is de grootste jaarlijkse voorjaarsschoonmaak waarbij straten, pleinen en parkjes worden ontzien van zwerfafval. Heel Nederland wordt opgeroepen om op deze dag de handen uit de mouwen te steken door met elkaar zwerfafval op te ruimen. Want uiteindelijk schuilt er in iedereen een ‘Supporter van Schoon’.

Iedere deelnemer wordt gevraagd om via www.supportervanschoon.nl op de ‘ja, ik doe mee’-button te klikken. Vervolgens kunnen deelnemers een actie aanmaken op de schoonkaart zodat ook anderen kunnen aanhaken. Bij het vinden van plastic flesjes en blikjes met statiegeld wordt gevraagd deze in te leveren bij een inleverpunt voor statiegeld. De Landelijke Opschoondag wordt georganiseerd door Supporter van Schoon, een initiatief van Verpact (voorheen Nederland Schoon).

In heel Nederland wordt tijdens de Landelijke Opschoondag samengewerkt door jong én oud en iedereen doet mee: buren, bedrijven, scholen, verenigingen en gemeenten. In minder dan een dagdeel maken deelnemers al een groot verschil. Door het samen met buren, familie, clubgenoten en vrienden te doen, is het ook nog eens een gezellige en actieve tijd samen. Vorige editie staken zo’n 50.000 vrijwilligers de handen uit de mouwen.

RIVM doet aanbevelingen voor beoordeling natuurlijke alternatieve gewasbeschermingsmiddelen

Gewasbeschermingsmiddelen beschermen landbouwgewassen tegen ziekten en plagen. Deze middelen mogen alleen gebruikt worden als er geen schadelijke effecten zijn voor de mens en het milieu. Daarom worden ze uitgebreid getest en beoordeeld.

Er worden nieuwe gewasbeschermingsmiddelen ontwikkeld op basis van ‘dubbelstrengs RNA(ribonucleic acid)’. Dit zijn middelen die heel specifiek tegen bepaalde ziekten en plagen werken. Ook wordt verwacht dat ze minder schadelijk zijn dan chemische bestrijdingsmiddelen. Het RIVM heeft
onderzocht of de huidige beoordeling van gewasbeschermingsmiddelen geschikt is voor dsRNA-middelen.

Uit het onderzoek blijkt dat de huidige manier van beoordelen zich vooral richt op effecten van chemische stoffen en minder geschikt is voor dsRNA-middelen. Het RIVM doet een aantal aanbevelingen over hoe de beoordeling van gewasbeschermingsmiddelen aangepast moet worden voor dsRNA-middelen. Zo zou de periode van blootstelling aan gewasbeschermingsmiddelen in bepaalde studies verlengd moeten worden, omdat het langer kan duren voordat effecten van dRNA kunnen optreden.

Noord-Hollandse industrie op schema om stikstofuitstoot te verminderen

Naar verwachting is de stikstofuitstoot van Noord-Hollandse industriële piekbelasters in 2030 met 45 procent gedaald. Dat staat in een onderzoek dat de provincie heeft laten uitvoeren naar deze bedrijven.

Het verzoek daarvoor kwam van de deelnemers aan de Havens- en Industrietafel stikstof. Zij wilden graag weten hoe ver zij zijn in het verminderen van stikstofuitstoot en hoe hoog de lat nog ligt om de gezamenlijke doelen voor 2030 te halen.

De bijdrage van de Noord-Hollandse industrie aan de totale stikstofneerslag op Europees beschermde natuur in Noord-Holland ligt tussen de 1,6 en 5 procent. De meeste neerslag komt terecht in de natuurgebieden vlakbij industrie in de regio IJmond en rond Zaanstad.

Vorig jaar liet de minister van Natuur en Stikstof weten dat de industrie hun stikstofuitstoot in 2030 met minstens 38% moet verminderen. De Noord-Hollandse bedrijven zoals Tata Steel en Olam Cocoa lijken dat doel dus te halen. Dat gebeurt op basis van huidige en toekomstige milieuwet en –regelgeving, de energietransitie en de afspraken in het schone luchtakkoord tussen Rijk, provincies en veel gemeenten.

Om te komen tot de daadwerkelijke afname van stikstofuitstoot van 45% is veel afhankelijk van de beschikbaarheid van voldoende elektriciteit en waterstof. De grootste klap die de industrie namelijk kan maken om hun stikstofuitstoot te verminderen is een overgang van fossiele brandstof naar elektriciteit. Dat is op dit moment nog niet mogelijk vanwege een te klein elektriciteitsnet. Dit is echter cruciaal in het halen van de doelen in 2030.

De provincie overlegt in verschillende samenstellingen over de stikstofaanpak. Naast een overkoepelende regietafel met vertegenwoordigers van onder meer landbouw, industrie, natuur en gemeenten, is er een landbouwtafel en deze Haven- en Industrietafel.

De gesprekken gaan over de bijdrage die de industrie levert om de uitstoot te verminderen. De groep komt een aantal keer per jaar bijeen om te praten over het Provinciaal Programma Landelijk Gebied (PPLG) en de Aanpak Stikstof. Het overleg wordt voorgezeten door gedeputeerde Esther Rommel (Havens en Industrie). Deelnemers zijn onder andere afgevaardigden van de havens van Amsterdam en Den Helder, Tata Steel, Schiphol, het ministerie van Economische Zaken en VNO-NCW.

Waterschappen vragen aandacht voor nutriënt-verontreinigde gebieden en bufferstroken in LNV-commissiedebat Mest

Op woensdag 6 maart bespreekt de Tweede Kamercommissie voor Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit (LNV) verschillende mestgerelateerde onderwerpen. De waterschappen geven de commissieleden een aantal aandachtspunten mee.

Meststoffen zoals nitraat en fosfor zorgen nog altijd voor druk op de kwaliteit van grond- en oppervlaktewater. Aanvullende maatregelen zijn daarom nodig, schrijven de waterschappen in hun inbreng. Een effectieve aanpak vraagt om goed onderbouwde, stimulerende maatregelen, zowel landsbreed als gebiedsspecifiek.

De waterschappen maken zich zorgen over de uitvoering van twee specifieke maatregelen ter verbetering van de waterkwaliteit: de met nutriënten verontreinigde gebieden (NV-gebieden) en bufferstroken (stroken langs waterlopen waar het gebruik van mest of gewasbeschermingsmiddelen niet is toegestaan). De waterschappen vinden het belangrijk dat generiek Rijksbeleid wordt gebaseerd op goede praktijkkennis en gepaard gaat met perspectief voor de agrariër.
Sinds 1 maart 2023 zijn bufferstroken verplicht. Helaas staat er in de regeling voor bufferstroken niets over het beheer, wat de effectiviteit ervan deels bepaalt. Een bufferstrook zonder gewas, plantengroei of met intensieve bodembewerking zorgt voor meer afspoeling naar het oppervlaktewater en daarmee voor een verslechtering van de waterkwaliteit. Hierin schiet de regeling nu tekort, vinden de waterschappen.

Ook zijn er zorgen over de juiste invulling en haalbaarheid van de uitvoering. Dit alles zorgt voor veel discussie en dat vermindert het draagvlak voor een juiste uitvoering. En dat draagvlak is noodzakelijk: waterkwaliteitsdoelen in agrarisch gebied zijn niet alleen te bereiken met beleid en wetgeving. Gedeelde beelden over de te behalen doelen zijn minstens zo belangrijk.

Per 1 januari 2024 zijn NV-gebieden aangewezen. De maatregelen gaan over het verminderen van nitraat en niet over fosfor in het oppervlaktewater. Dat vinden de waterschappen een gemis, omdat in een groot deel van Nederland fosfor boven de norm voorkomt. In de toekomst wordt opnieuw beoordeeld of en voor welke doelen of maatregelen de aanwijzing voor NV-gebieden wordt voortgezet. Dit wordt naar verwachting onderdeel van de gesprekken over het achtste actieprogramma Nitraatrichtlijn.

In het Deltaplan Agrarisch Waterbeheer (DAW) wordt met agrariërs gewerkt aan waterkwaliteit en het agrarisch waterbeheer. Door DAW-instrumenten ook in te zetten in het Nationaal Programma Landelijk Gebied (NPLG) ontstaat een win-winsituatie. Het bereik van het DAW wordt groter en het NPLG hoeft het wiel niet opnieuw uit te vinden: dit draagt allemaal bij aan de waterkwaliteitsdoelen. De waterschappen constateren dat dit programma na tien jaar nog steeds onvoldoende bereik heeft om de gestelde doelstellingen te halen.

'Onuitvoerbare en onbegrijpelijke wetten en regels leiden tot illegale asbestverwijdering'

Bedrijven en particulieren die zich zorgen maken om asbest in hun pand of woning, tasten vaak volledig in het duister over regels en zijn nogal eens zonder dat ze het zelf weten in overtreding en krijgen boetes die ze niet zagen aankomen.

Dat signaleert ondernemersorganisatie Stichting Samenwerkend Nederland (SNL) na een gehouden publiek-private branchebijeenkomst over asbest, die forse knelpunten aan het licht heeft gebracht in het toezicht op asbestverwijdering.

Opdrachtgevers hebben geen grip op asbestverwijdering door een teveel aan regels en een teveel aan verschillende asbesthandhavers die elkaar ook nog eens tegenspreken.

Burgers en bedrijven melden zich om te beginnen bij hun eerste en vaak enige aanspreekpunt zijnde de gemeente. Die heeft asbest echter vaak uitbesteed aan een zogenaamde “Omgevingsdienst” die nog veel verder van burger en bedrijf af staat. De Omgevingsdienst heeft op zijn beurt onvoldoende inhoudelijke asbest-expertise en legt het weer terug bij de gemeente maar ook bij de Arbeidsinspectie en andere inspecteurs die asbestkundige bedrijven controleren en hen een veiligheidscertificaat moeten verlenen. Zij hebben echter allemaal een eigen interpretatie van asbestrisico’s zodat burger en bedrijf helemaal niet meer weten waar ze aan toe zijn. Gevolg: onaanvaardbare vertragingen, discussies tussen experts, extra gezondheidsrisico’s en een verder afnemend vertrouwen in de overheid.

Ook woningcorporaties blijken nog steeds onvoldoende kennis van asbestverplichtingen te hebben, terwijl ze wel verantwoordelijk zijn voor heel veel verborgen asbest in hun onroerend goed. Ze proberen sinds enkele jaren via hun brancheclub Aedes van de vele regels af te komen maar hebben tegelijk ook een verantwoordelijkheidsvakantie genomen, lijkt het. Ze bekommeren zich niet meer voldoende om het asbestprobleem terwijl hun huurders gevaar lopen en dan maar zelf asbest gaan verwijderen. Met alle gevolgen en risico’s van dien.

Er komen geregeld uitvoeringsproblemen van landelijke wetten bij lokale overheden en ondernemers aan het licht, waar politiek Den Haag onvoldoende rekening mee blijkt te hebben gehouden. Mensen geven aan: dit steekt ons. Allemaal lopen ze tegen hetzelfde probleem aan, namelijk onuitvoerbare wetten en regels. Ambtenaren klagen dat hun werk hierdoor zo nu en dan een “mission-impossible” wordt. Ondernemers klagen op hun beurt dat gemeenten door diezelfde onwerkbare wetten traag en stroperig overkomen in hun communicatie met de samenleving en met de markt.

Haagse wetten en regels die op de werkvloer en in de praktijk moeilijk uitvoerbaar en handhaafbaar zijn, zorgen in branches en sectoren structureel voor problemen.

Omdat de programma’s van veel politieke partijen nog te weinig perspectief geven voor verbetering van onwerkbare wetten, trekt SNL zelf regelmatig aan de bel.

Seepje lanceert shampoo- en douchegelfles

Het duurzame zeepmerk Seepje heeft haar assortiment uitgebreid met hervulbare shampoo en douchegel. Het is daarmee de eerste Nederlandse zeepmaker die consumenten in staat stelt om zelf op basis van poedernavulling hoogwaardige shampoo en douchegel te produceren. Door iedere nieuwe shampoo- en douchegelfles te voorzien van een honderd procent navulgarantie, wil Seepje het gebruik van plastic wegwerpflessen zoveel mogelijk tegengaan.

Nederland telt iets meer dan acht miljoen huishoudens, die samen ongeveer 84 miljoen shampooflessen per jaar gebruiken. Bij een gemiddeld gewicht van 25 gram plastic per shampoofles, komt dit neer op een potentiële besparing van 2,1 miljoen kilo. “Tel je hier alle flessen douchegel bij op, dan hebben we het over meer dan vier miljoen kilo plastic afval”, zegt Jasper Gabriëlse, medeoprichter van Seepje. “Dit laat zien dat een kleine gedragsverandering, zoals het niet meer weggooien maar opnieuw vullen van je shampoo- en douchgelflessen, al serieus bijdraagt aan het behalen van de klimaatdoelen in 2030.”

Seepje vervangt iedere hervulbare shampoo- en/of douchegelfles die het begeeft. Op die manier hoopt de duurzame zeepmaker de consument één fles te bieden, die met behulp van poedernavulling een héél leven meegaat.

Tot voor kort kon je uit poeder alleen waterdunne vloeistoffen maken. Als eerste Nederlandse partij is het nu gelukt om dat om te zetten in volwaardige douchegel en shampoo. Toegegeven, navullen kost misschien iets meer moeite dan een nieuwe fles kopen, maar het geeft zoveel meer voldoening. Wij hopen dat zowel de Nederlandse consument als de grote zeepfabrikanten dit ook inzien en ons volgen op weg naar een schonere zeepwereld.”

De hervulbare shampoo, douchegel en handzeep van Seepje zijn onder andere verkrijgbaar bij Albert Heijn, Etos en op Seepje.nl.