Keuringsdienst van waarde toont aan dat ‘plasticvrije’ wasstrips wél plastic bevatten

Het televisieprogramma Keuringsdienst van waarde (KRO-NCRV) onderzocht waar zogenoemd plasticvrije wasstrips van gemaakt zijn en ontdekte dat deze strips grotendeels uit plastic bestaan. Dit geldt ook voor de folies om vaatwastabletten en waspods. In Nederland verkopen inmiddels zo’n twintig bedrijven deze wasstrips onder eigen merk. De meeste importeren de strips uit China en bieden ze online aan. In sociale-mediacampagnes benadrukken deze handelaren dat hun producten milieuvriendelijker zouden zijn dan reguliere wasmiddelen, omdat ze geen plastic bevatten. Op de verpakking staan claims als ‘plasticvrij’, ‘vrij van plastics’ en ‘plastic free’, maar die blijken onjuist. Keuringsdienst van waarde, maandag 15 december om 21.30 uur bij KRO-NCRV op NPO 1 en NPO Start.

Het grootste bestanddeel van de wasstrips is Polyvinyl Alcohol, gemiddeld zo’n zestig procent. Dit PVA staat bij wetenschappers bekend als een synthetisch polymeer en is dus feitelijk een plastic. Handelaren van wasstrips en vaatwastabletten stellen dat de exacte definitie niet relevant is, omdat PVA oplosbaar en afbreekbaar zou zijn in water. De programmamakers tonen in de uitzending aan dat het weliswaar oplost, vergelijkbaar met suiker in heet water, maar daarmee niet verdwijnt.

Wat betreft het afbreken blijken veel van deze verkopers een te rooskleurige voorstelling van zaken te geven. Alleen onder strikt gereguleerde omstandigheden, met specifieke enzymen en bacteriën en bij een temperatuur van pakweg zestig graden is het plastic biologisch afbreekbaar. Nederlandse waterzuiveringen beschikken niet over deze omstandigheden. Rioolwater verblijft daar slechts één dag in koude bassins met andere microben. In de praktijk breekt het PVA dus niet af.

Volgens Jeroen Dagevos van de Plastic Soup Foundation is het jarenlang toestaan van de claim ‘plasticvrij’ een maas in de wet die door de lobby van de industrie is gecreëerd. Sander Mager, bestuurslid van Waterschap Amstel, Gooi en Vecht, maakt zich zorgen: “Ik denk dat mensen iets anders geprobeerd hebben te maken wat beter is, maar als ook PVA milieubelastend is, dan schieten we er niets mee op.”

Onlangs deed de Reclame Code Commissie uitspraak in een klacht over wasstripleverancier Mother’s Earth, een van de meest prominente spelers. De commissie oordeelde dat het bedrijf niet langer mag adverteren met termen als ‘plasticvrij’ of ‘vrij van plastics’, omdat PVA wel degelijk een plastic is. Mother’s Earth heeft de verpakking inmiddels aangepast. Sommige andere leveranciers waren deze uitspraak al voor door hun verpakkingen te wijzigen naar ‘microplasticvrij’. Willem van Ditzhuijzen van wasstripmerk Briters noemt dit in de uitzending van Keuringsdienst van waarde “een woordspelletje”. Volgens de definitie zitten er inderdaad geen microplastics in de strips, omdat deze bestaan uit vaste polymeren. Op de vraag wat PVA dan wel is, antwoordt Van Ditzhuijzen: “gewoon plastic”.

Keuringsdienst van waarde, maandag 15 december om 21.30 uur bij KRO-NCRV op NPO 1 en via NPO Start.