Effect van ontbossing op klimaatverandering is groter dan gedacht

Ontbossing in de tropen pompt bodemkoolstof van gemiddeld 1500 jaar oud terug in de atmosfeer, zo blijkt uit een nieuw internationaal onderzoek waaraan de Universiteit Gent heeft bijgedragen.

Volgens de studie zorgt ontbossing voor meer CO2-uitstoot dan voorheen gedacht.

Wanneer een bos gekapt wordt, kan het geen CO2 meer uit de atmosfeer halen. Bovendien komt er dan ook eeuwenoude koolstof vrij uit de bodem, zo blijkt nu.

Het onderzoek gebeurde op 19 plaatsen in Oost-Congo. Daar namen de wetenschappers water- en bodemstalen. Ze ontdekten dat er veel oude koolstof uit de bodem vrijkomt in gebieden waar veel bomen gekapt werden.

“Ontbossing heeft als het ware een ‘dubbel negatief effect’ op klimaatverandering”, stelt onderzoeker Marijn Bauters (UGent), die meewerkte aan het onderzoek. “Ten eerste omdat de boom die CO2 omzette in zuurstof, weg is. Ten tweede omdat de bodem eeuwenoude koolstof verliest wanneer het landgebruik wijzigt van bos naar landbouw.”

Bomen kappen maakt de bodem onstabiel, waardoor de oude en stabiele koolstof die daar was opgeslagen in de rivieren terecht komt. Daar zetten microben in het water de koolstof om naar CO2 , die in de atmosfeer terechtkomt. En dat vergroot het broeikaseffect.

Een bijkomende factor is het feit dat de vrijgekomen koolstof gemiddeld 1500 jaar oud is.

Onderzoeker Marijn Bauters (UGent) legt uit: “In het algemeen hebben we in rivieren in beboste zones meer koolstof opgemeten dan in landbouwzones. Maar de organische componenten in de rivieren in landbouwzones hadden een uitzonderlijke samenstelling. Oud, en beter geschikt voor op de menukaart van microben, zeg maar. Zij zetten die koolstof om in veel CO2, die ten slotte in de atmosfeer belandt.”

Congo leent zich bijzonder goed om te onderzoeken wat er gebeurt wanneer eeuwenoude bossen gekapt worden.

Door de groeiende bevolking in Congo moeten enorme bossen er momenteel plaats ruimen voor landbouwgrond. Omdat ontbossing de koolstofcyclus verstoort, wordt de bodem in Congo steeds minder vruchtbaar en komen ecosystemen in gevaar.

“Minder ingrijpende landbouwpraktijken zouden al heel wat leed verzachten. In gebieden waar bos plaats moet maken voor landbouwgrond, kan men bijvoorbeeld terrassen en bufferzones aanleggen”, aldus Bauters. “Maar de beste remedie blijft uiteindelijk om systematisch en wijdverspreid bossen te laten staan, hand in hand met een duurzame intensivering van de gangbare landbouw.”