Klimaatverandering vraagt gedragsverandering

Hoe komt het dat we zien dat er van alles gaande is in de wereld, maar we niet collectief in actie komen? Met deze vraag opende gedragspsycholoog Reint Jan Renes zijn presentatie tijdens de Mission: Transition van 8 juli met het thema: Klimaatverandering vraagt gedragsverandering.

In zijn presentatie deelde Renes twee onderzoeksroutes om naar ons gedrag ten opzichte van het klimaat te kijken: de (welbekende) ecologische ‘footprint’ en de ecologische handafdruk. In het eerste geval gaat het om wat mensen doet besluiten andere keuzes te maken voor een beter klimaat. Denk aan de spullen die je koopt en de manier waarop je reist, woont of eet. Bij de ecologische handafdruk gaat het om het collectief maken van die keuzes. Hoe bereik je anderen met jouw keuzes? Een cruciale stap om duurzaam gedrag te normaliseren.

Renes sprak over neerwaartse krachten die gedragsverandering in de weg staan. Zoals het gebrek aan individueel eigenaarschap. De overtuiging die daarbij heerst is ‘ik vind wel dat er iets moet veranderen, maar dat is niet mijn verantwoordelijkheid en ik weet ook niet van wie wel’. Een veelgehoorde uitspraak is bijvoorbeeld dat de verandering bij de overheid en de grote bedrijven moet plaatsvinden en niet op individueel niveau.

en andere overtuiging die gedragsverandering in de weg staat is het idee dat we als mensen ‘recht’ hebben op die vliegvakantie, recht hebben op het eten van vlees, recht hebben op nieuwe kleding en een grote woning. Renes: “Dat recht laten we ons dan ook liever niet afnemen. We willen wel meer groen in de wijk, maar niet ten koste van onze parkeerplek. En daarbij neigen we in morele kwesties onszelf neerwaarts te vergelijken. We kijken liever niet naar de mensen die het beter doen, maar juist de mensen die het slechter doen dan wij. Waardoor we ons beter over onszelf voelen en gedragsverandering niet nodig is.”