Hoe voorkomen we een nieuwe dieselgate?

Dinsdag debatteert en stemt het Europees Parlement over de aanbevelingen van de parlementaire enquêtecommissie Dieselgate. Op dezelfde dag behandelen de Europarlementariërs nieuwe Europese wetgeving over het proces van goedkeuring voor nieuwe auto’s. Europarlementariër Bas Eickhout, initiatiefnemer van de enquête, hoopt op een meerderheid voor zijn voorstel om een onafhankelijke Europese instantie achteraf auto’s te laten hertesten. “Daarmee voorkomen we een nieuwe Dieselgate.”

De parlementaire enquête kwam er vorig jaar op initiatief de Groenen in het Europees Parlement, de fractie waar Eickhout lid van is. Na Amerikaans onderzoek kwam aan het licht dat Volkswagen sjoemelsoftware gebruikte om te frauderen bij autotests. Later kwamen ook bij andere fabrikanten dubieuze testresultaten aan het licht.

De enquêtecommissie slaagde erin om in uitgebreide hoorzittingen met experts en betrokkenen veel feiten boven tafel te krijgen. Ze komt nu tot de conclusie dat zowel Europa, als de EU-lidstaten zelf, steken hebben laten vallen. Ondanks herhaaldelijk bewijs uit het Europees onderzoekscentrum JRC, kwam de Europese Commissie niet in actie. Opmerkelijk detail: De verantwoordelijk eurocommissaris, de christendemocraat Antonio Tajani is nu voorzitter van het Europees Parlement. Eickhout: “De luchtkwaliteit in onze steden gaat er niet op vooruit.”

Tot teleurstelling van Eickhout heeft Europa (in tegenstelling tot de Verenigde Staten) nog amper aanstalten gemaakt om benadeelde consumenten te helpen. Samen met de Europese Groenen dient hij daarom een voorstel in waarin hij de Europese Commissie oproept om aan de slag te gaan met Europese wetgeving zodat gedupeerde consumenten collectief in een rechtszaak schadevergoeding kunnen eisen.

Om een nieuwe Dieselgate te voorkomen doet Eickhout een voorstel om proces van typegoedkeuring aan te scherpen. Nu zijn nationale instanties (zoals de RDW in Nederland) verantwoordelijk voor de goedkeuringstests voor nieuwe auto’s. Dat wil Eickhout zo houden, maar hij wil dat een Europees onderzoekscentrum een onafhankelijk check gaat uitvoeren bij auto’s die nu de weg op mogen.

De testresultaten worden openbaar gemaakt, zodat iedereen kan controleren of een autofabrikant zich aan de regels houdt en of de nationale goedkeuringsinstantie zijn werk goed doet. Bij grote verschillen tussen eerste test en controle wordt het duidelijk dat de eerste goedkeuringsinstantie aan de slag moet. Als die dat niet doen, kan de Europese Commissie ingrijpen.

Eickhout vindt het vreemd dat zijn voorstel nog moeilijk ligt bij sommige Europarlementariërs en dat de stemming erover dus nog spannend wordt. “We hebben na de parlementaire enquête geleerd dat we er een extra check nodig is. Goedgekeurde auto’s mogen in heel Europa de weg op, dan is het toch heel normaal dat we onafhankelijke controles laten uitvoeren?”

Eickhout vermoedt dat tegenstanders het liever bij de status quo houden en de belangen van de auto-industrie boven die van de Europeanen die ze vertegenwoordigen, stellen.