Onderzoek kernafval OPERA: gekleurd, nutteloos en hypocriet

Op 29 januari 2018 presenteert de Centrale Organisatie Voor Radioactief Afval (COVRA) de uitkomsten van zeven jaar onderzoek naar de mogelijkheden voor de eindberging van Nederlands kernafval in kleilagen. Voor dit onderzoek (OPERA, Onderzoeks Programma Eindberging Radioactief Afval) werd het volgende doel geformuleerd: “aantonen van de lange-termijn veiligheid van de berging”.

Het onderzoek is gedaan door de nucleaire sector. Die weet als geen ander dat het ontbreken van een oplossing voor kernafval een belangrijk obstakel is voor de acceptatie van kernenergie. Kennelijk was er de verleiding om het onderzoek een beetje te sturen. Echt objectief wetenschappelijk onderzoek zou moeten nagaan óf, en zo ja hoe, een veilige opslag mogelijk is. Uit de voorlopige versie van het rapport blijkt dat er aan Cherry picking is gedaan; er is gerekend met zogenaamde ‘afschattingen’. Dat kan, maar dan moet je wel ook rekening houden met de meest ongunstige variabelen. Dit is niet gedaan, integendeel. Waar eerst nog stond dat ‘de toelaatbare dosis radioactiviteit aan de oppervlakte tijdens de miljoen jaar dat het afval geborgen moet blijven in het meest ongunstige geval net niet overschreden zou worden’ komt in het maandag te presenteren eindrapport te staan  dat de maximale stralingsdosis significant lager is. En dus wordt de aanbeveling gedaan om voor deze vorm van eindberging te kiezen; diep onder de grond, in kleilagen.

In Nederland wordt al decennia onderzoek gedaan naar de vraag hoe we ons kernafval definitief gaan opbergen. Dat is dan ook geen makkelijke opgave; het gaat om uiterst giftig en hoog radioactief materiaal dat voor honderdduizenden jaren van alles en iedereen geïsoleerd moet worden opgeslagen. Omdat geen enkele politicus het aandurft om een keuze te maken gaat het altijd om theoretisch onderzoek op basis van modellen en aannames (1).

De Europese Commissie heeft in 2011 alle lidstaten gedwongen om aan een echt plan voor eindberging te gaan werken. In Nederland heeft dat in 2016 geleid tot het Nationaal Programma Kernafval. Hierin wordt gesteld dat, ‘nu het afval voor minstens 100 jaar bij de COVRA kan liggen’, er ‘pas over ruim 100 jaar een besluit wordt genomen over eindberging’.

Daarmee is elk onderzoek nu nutteloos. Het verdwijnt in een la om er over 100 jaar, als er misschien echt onderzoek gaat plaatsvinden in de Brabantse kleilagen, echt niet uitgehaald te worden.