Tijdellijke actie: Stroomopwaarts tegen korting

De energiecrisis waarin we beland zijn lijkt de ernstige sinds eeuwen, maar sinds de introductie van de elektriciteit zijn er meerdere crises geweest, en vrijwel altijd gerelateerd aan oorlogen.

Het boek over de geschiedenis van de energietransitie Stroomopwaarts is tijdelijk tegen een flinke korting te koop voor 1`4 euro. Gebruik hiervoor de kortingscode ENERGIEACTIE.

Ook al bleef Nederland in de Eerste Wereldoorlog neutraal, de gevolgen van de oorlog waren direct merkbaar. Het grootste probleem was het tekort aan grondstoffen. De energievoorziening van Nederland van voor 1914 was grotendeels op steenkool gebaseerd.

Waar mogelijk werd het ontginnen van bruinkoolvelden en het turfsteken weer opgepakt. De straatverlichting werd tot een minimum beperkt en snelheid van treinen verlaagd.

De kolenschaarste raakte vooral de gassector. Menige woning was voor verlichting op gas aangewezen, maar gasfabrieken hadden hoge kwaliteit vetkolen nodig om te vergassen en die waren onvoldoende leverbaar. Het leidde tot de eerste grote energietransitie uit onze geschiedenis: omdat elektriciteitscentrales ook andere soorten steenkool of hout, bruinkool en turf konden stoken, werd elektriciteit versneld ingevoerd in grote steden.

De energieproblemen van de Tweede Wereldoorlog manifesteerden zich vooral aan het begin van de jaren vijftig. Direct na de oorlog waren Nederlanders nog zuinig, maar in de jaren vijftig keerde ons land terug naar het nieuwe normaal.

Door kolentekorten na de Tweede Wereldoorlog moesten begin jaren vijftig drastische maatregelen worden genomen: ambtenaren die ’s avonds moesten werken om het stroomgebruik beter te verdelen, de invoering van piekuren in grote steden en een plan (nooit uitgevoerd) om zeshonderd meelmolens om te bouwen voor opwekking van elektra.

Onder het motto ‘De duimen op de piek!’ werden consumenten eind jaren veertig op piekuren opgeroepen om minder licht te gebruiken, niet te strijken of te stofzuigen en de radio uit te laten. Hilversum gaf het goede voorbeeld door de radio-uitzending tijdens de piekuren te onderbreken.

De beperkende maatregelen konden niet voortduren, de twintig bestaande centrales moesten versterking krijgen. Daarom startte voor de elektriciteitsvoorziening een landelijk investeringsprogramma van een half miljard gulden. Amsterdam trok alleen al 150 miljoen gulden uit, onder meer voor de bouw van een nieuwe centrale.

"Zeer toegankelijk beschrijft de auteur hoe elektriciteit steeds meer toepassingen mogelijk maakte. [...] Gewoon een lekker lezend overzichtswerk." Ned. Bibliotheek Dienst

 

"Een zeer helder en leesbaar boek." Kleio-Historia